Sık idrara çıkma (sabah uyandıktan gece yatana kadar geçen müddette sekiz kezden daha sık idrar yapmak), geceleri iki kez ve daha sık idrar yapmak için uyanma ile birlikte görülen engellenemeyen şiddetli idrar yapma hissi ve sıkışma anında idrar kaçırma durumu (tuvalete yetişemeden idrar kaçırma) çok faal mesane (AAM) sendromu olarak tanımlanır.
AŞIRI ETKİN MESANEYE SEBEP OLABİLECEK HASTALIKLAR ve DURUMLAR
Dışlanması gereken faktörler ortasında idrar yolu enfeksiyonu, idrar torbasının tümör ve taşları, interstisyel sistit (mesanenin bakteriyel olmayan enfeksiyonu), şeker hastalığı, çok sıvı almaya bağlı fazla idrara çıkma durumu, idrar söktürücü ilaç kullanımı ve gebelik sayılabilir. Bu sebepler sorgulandıktan ve hastada bulunmadığı katılaştıktan sonra çok faal mesane hastalığı düşünülebilir.
AŞIRI ETKİN MESANE HASTALIĞINDA BELİRTİLER
Her 6 bayandan birinde ve her 7 erkekten birinde görülen bir durum olmasına rağmen, hastaların lakin dörtte birinin tedavi arayışına girdiği görülmektedir. Çok etkin mesane, hastaların ömür kalitesinde önemli manada bozulmaya yol açmaktadır. Hastaların hayat biçimi, iş ömrü, aile ilgileri, cinsel hayatları ve uyku sistemleri kıymetli oranda bu hastalıktan etkilenmektedir. Çok faal mesaneli hastalarda görülen şikayetlerin ana sebebi; idrar torbası tam kapasiteye ulaşmadan evvel başlayan kasılmalarıdır. Kişi tarafından denetim edilemeyen bu kasılmalar, ani sıkışma belirtisiyle sonuçlanmaktadır. Hastalarda; çok sık idrara çıkma, ani sıkışma durumu, ani sıkışma hissiyle bir arada idrar kaçırma ve sıvı almaktan çekinme durumu sıklıkla gözlenir.
AŞIRI ETKİN MESANE HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR ?
AAM’li hastanın kıymetlendirilmesi hikaye, muayene ve sonlu laboratuvar incelemelerinden oluşmaktadır. Birinci değerlendirmede hastadan alınacak hikaye en kıymetli yeri tutmaktadır. Yakınmaların başlangıcı, müddeti, şiddeti ve ömür kalitesi üzerine tesirleri sorgulanmalıdır. Hastanın tam bir nörolojik hikayesi alınmalı ve yaşlı hastaların işlevsel ve bilişsel değerlendirmeleri yapılmalıdır. Bunun dışında hastanın beslenme alışkanlıkları, sıvı alımı, kafein ve alkol kullanımı, kullandığı ilaçlar ve daha evvel geçirdiği ameliyatlar sorgulanmalıdır. Birçok AAM hastasına yalnızca kıssa ile teşhis koymak mümkündür lakin kesin teşhis için ürodinami denilen özel bir test yapılarak, mesane kasındaki istemsiz kasılmaların gösterilmesi gereklidir.
AŞIRI ETKİN MESANE HASTALIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR ?
Birçok hasta ilaç tedavisiyle başarılı bir formda tedavi edilebilmektedir. İlaç tedavisiyle birlikte davranışsal tedavilerin desteklenmesi de muvaffakiyet oranlarını değerli oranda arttırmaktadır. Ayrıyeten dirençli olgularda kapalı metotla (endoskopik) de tedavi alternatifi bulunmaktadır.
İlaç Tedavisi : Tedavide ilaçlar yaygın olarak kullanılmakta olup, aktiflik ve güvenilirliği kanıtlanmış ilaçlardır. İdrar kaçırmayı tedbire açısından değerlendirildiğinde aktiflikleri %60-%75 ortasındadır. İlaçların en sık gözlenen yan tesirleri, kabızlık ve ağız kuruluğudur.
Davranış Tedavisi : İdrar tutucu kas idmanları, sıkışmayı baskılama teknikleri, idrar söktürücü ilaçların alınma vaktini değiştirmek ve hastayı kilo verme konusunda yönlendirmekten oluşur.
Endoskopik tedavi (Mesane içi botilinum toksin uygulaması) : İlaç tedavisine dirençli çok etkin mesane hastalığı varlığında ve şikayetleri nedeniyle hayat kalitesi bozulan hastalarda idrar torbası içerisine botilinum toksin uygulaması yapılabilir. Tesiri 6-8 ay aralığındadır. Bu nedenle tedavinin tekrarı gerekebilir.
