Erkeklerde en sık görülen kanser olan prostat kanserinin kesin tanısı biyopsi ile konmaktadır. Prostat kanseri yaşla birlikte artan ve 80’li yaşlarda pik yapan çok yaygın bir kanserdir, lakin yaygın olduğu ölçüde çok da öldürücü bir katekteri olmayan ve yavaş büyüyen bir kanserdir. Bu kadar sık görülen prostat kanserlerin yarısına yakını klinik olarak değersiz ve öbür kısmı ise önemli takip ve tedavi gerektiren klinik değerli kanserlerdir. Günümüzde prostat kanseri kuşkusu olan hastalara öncelikle multiparametrik prostat MR yapılır ve , MR’da saptanan kuşkulu alanlar PI-RADS kıymetlendirilmesi yapılarak lezyonlar kategorize edilir(PI-RADS 1-5), ve kategori 3,4 ve 5 lezyonu olan alanlara biyopsi planlanabilir. Multiparametrik prostat MR’ında görülen tamda bu yüksek riskli lezyonlardan bu adaklardan fizyon tekniği ile biyopsi alınır. Prostat biyopsisi günlük pratikte ultrason eşliğinde transrektal olarak sistemetik olarak belirlenmiş alanlardan 12 kadran olarak yapılagelmiştir, ancak bu klasik biyosilerde üçde bir oranında klinik kıymetsiz kanserde yakalanmaktadır, bu da gereksiz fazladan tedavilere neden olmakta ve bu cins hastalara yapılan tedaviler nedeniyle hayat kalitesi bozulmaktadır. Buna rağmen Multiparametrik prostat MR’ı ile saptanan ve kategorik(PIRADS 3-5) olarak klinik kıymetli kanser odakları belirlendikten sonra bu odaklardan maksada yönelik biyopsi yapılması; hem nispeten klinik değersiz kanserleri engellemekte hemde kanser tanısı için uygun doku örneği alınabilmesine imkan tanır.
Prostat biyopsi endikasyonları: Prostat kanseri riski yüksek olan erkeklere prostat kanseri tanısı koymanın tek yolu prostat biyopsisi yapmaktır. Kan PSA(Prostat spesifik antijen) düzeyi yüksek yahut serbest/total oranı %20’nin altında olanlar, Parmakla Rektal muayenede kuşkulu prostat lezyonu yahut sertliği bulunanlar, Prostat kanseri kuşkusu nedeniyle çekilen Multiparametrik prostat MR’da, prostat PI-RADS değerlendirilmesinde kategari 3,4 ve 5 alanları olanlar, ve genetik testlerde kanseri riski olan yahut ailesinde 2 den fazla erkekde prostat kanseri olanlar prostat biyosisi adaylarıdır.
Biyopsi hazırlığı: Prostat biyosisnde en öneli komplikasyon enfeksiyon ve kanamadır bu yüzden, girişimsel bir süreç olan prostat biyopsisi öncesi, idrar tetkiki ve idrar kültürü pak ve olağan olmasında emin olunması gerekir. Biyopsi transrektal yolla yapıldığı için ,uluslar ortası protokol gereği, biyopsiden bir gün öncesinden antibiyotik başlanması ve biyopsi yapıldıktan sonra tekrar üç gün antibiyotiğe devam edilmesi gerekir. Yeniden biyopsi öncesi barsak paklığı açısından, süreçten 1-2 saat öncesi lavman uygulaması yapılır. Ayrıyeten kanama riski nedeniyle varsa kullandığı kanı sulandırıcı(antikoagulanlar) ilaçlar bir süre kesilir ve çok gerekli ise kısa tesirli kimi antikoagulanlar başlanabilr. Prostat biyopsisi lokal anestezi yahut genel anestezi (özellikle füzyon biyopsilerde) altında yapılabilir.Biyopsi öncesi hastaların 6 saat boyunca aç olması tercih edilir.
PROSTAT BİYOPSİSİ ÇEŞİTLERİ: Prostat biyopsisi günümüzde 2 ana kümeye ayrılmaktadır. Bunlar klasik prostat biyopsisi ve füzyon prostat biyopsisidir.
1-Klasik prostat biyopsisi(sistematik biyopsi): Bu Prostat biyopsisi çeşidi klasik olarak transrektal ultrasonografi klavuluzğunda prostatdan kanserin sık görüldüğü periferik zona yakın alanlarda, sağ ve sol tarafdan, sistematik bir halde gaye gözetmeksizin kanserli olduğu varsayım edilen 12 kadrandan alınan biyopsiyi tabir eder ve hala çoklukla üroloji uzmanı tarafından çok yaygın bir formda yapılmaktadır. Bu tıp biyopsi öncesi de multiparametrik prostat MR’ı ve öteki incelemeler yapıldıktan sonra biyopsi kararı verilir.
2-Füzyon biyopsi: Prostat kanserinin kesin tanısı için gerekli olan biyopsi uygulaması, gelişen teknolojik gelişmelere paralel olarak, ileri teknoloji aygıt ve yazılımlar kullanılması ile farklı bir noktaya ulaşmıştır. Yani klasik-sistematik prostat biyopsisi, günümüzde teknolojik yenilikler ve ileri seviyede kimi uygulamalarla yerini, füzyon biyopsi almaya başlamıştır ve birçok merkezde muvaffakiyetle uygulanmaktadır. Biyopsi öncesi hastalara multiparametrik prostat MR’ı çekilir. MR’daki imgelerden, yüksek riskli ve klinik kıymetli prostat kanseri açısından kuşkulu alanlar(PIRADS Kategori 3,4 ve) belirlenerek MR imajları üzerinde radyolog tarafından işaretleme yapılmakta ve akabinde ikinci basamağa geçilmektedir. Bu kademede tercihen genel anestezi yahut sedasyon altında perine yahut rektum bölgesine ultrason probu yerleştirilerek ultrason ve MR manzaraları eşleştirilir ve bu odaklardan milimetrik hassasiyetle kâfi sayıda ve ölçüde biyopsi yapılır.Füzyon biyopsi yapıldıktan sonra istenirse sistemeik biyoside tıpkı seansda yapılabilir. Bu prosedür sayesinde kanser odakları daha yüksek doğrulukla saptanmakta ve tekrarlayan biyopsilere gerek kalmamaktadır. Füzyon biyopsi uygulaması, bilhassa prostat kanseri açısından riskli alanlar ile tümörün hedeflenmesiyle, gerekli doku hücrelerinin alınmasını sağlamaktadır.
FÜZYON PROSTAT BİYOPSİ UYGULAMASI: Prostat biyopsisini, üroloji ve radyoloji uzmanları birlikte gerçekleştirmektedir. Radyoloji uzmanı, MR imgeleri üzerinde kanser açısından kuşkulu alanları işaretledikten sonra bu manzaralar füzyon prostat biyopsi aygıtının sistemine yüklenir ve imajlar eşleştilir e bu alanlardan maksada yönelik milimetrik hassasiyetle biyopsiler transrektal yahut perineal yoldan yapılır
Füzyon biyopsinin 3 farklı tekniği bulunmaktadır:
1-MR altında biyopsi: MR’ın tespit edilen yüksek riskli alanlardan büyük bir doğrulukla biyopsi alınabilmektedir. Yalnızca MR’ın belirlediği alanlardan değil aunı seansda klasik-sistematik prostat biyopsisi de yapmak mümkündür.
2-Kognitif MR biyopsi:MR’ın belirlenen yüksek riskli alanları prostat biyopsisini yapacak uzman akılda tutarak, belirlenen bölgelerden tekrar transrektal USG klavuzluğunda biyopsi örneklerini alma prosedürüdür.
3-Yazılım yardımlı gerçek MR-Ultrason Füzyon biyopsi: MR imajları üzerinde kanser açısından kuşkulu alanları işaretledikten sonra bu imgeler füzyon prostat biyopsi aygıtının sistemine yüklenir ve imgeler yazılım marifetiyle eşleştilir, ultrason probu prostat etrafında hareket ettirildiğinde füzyon yazılımı üst üste gelmiş MR manzarasını buna nazaran kaydırır ve detaylı olarak 3 boyutlu ultrasonografi+MR manzarası sağlanır, birleştirilmiş imgede biyopsi iğneleri tam olarak maksada yönelik milimetrik hassasiyetle örnek alınacak lezyona yönlendirilir ve kâfi sayıda örnekleme yapılır.
SONUÇ OLARAK:
Klinik olarak prostat kanseri kuşkusu olan hastalarda biyopsi öncesinde multiparametrik MR incelemesi yapılması son derece kıymetlidir.
—
