Böbrek ve üriner sistem taş hastalığı tüm dünyada toplum sıhhatini tehdit etmektedir. Toplumda her on şahıstan birinde ömrünün rastgele bir basamağında taş oluşur fakat bilhassa beslenme, ömür şekli ve çevresel etkenlerdeki bozulmalar hastalığın daha sık karşımıza çıkmasına sebep olmaktadır.
Kadınlarda Görülme Sıklığı Arttı
Erkeklerde bayanlara nazaran 2-3 kat daha fazla görüldüğü bilinen taş hastalığının artık bayanlarda görülme sıklığının dünya çapında artış gösterdiği son yapılan incelemelerde ortaya çıkmıştır. Bunun nedenlerini de global ısınma, artan gerilimli hayat kaideleri ve beslenme alışkanlıklarındaki değişimde görmekteyiz. Fast-food biçimi beslenme, meşrubatlar, genetiği değiştirilmiş eserler, yetersiz ve sıhhatsiz beslenme, hareketsizlik ve az su tüketimi, sonuçta obezitenin artmasına neden olmakta, idrardaki dengeyi taş oluşumu lehine bozmaktadır.
Tedavi edilmesi ihmal edilen yahut sık tekrarlayan taş hastalığı böbrek işlevlerinde kalıcı bozulmaya ve böbrek yetmezliğine neden olabilir. Bir sefer taş düşüren hastaların yüzde 50’si 5 yıl içinde tekrar taş düşürmektedir. Bu nedenle taş hastalığı hakkında şuurlu olmalı ve taş oluşumunu önlemeye yahut en azından azaltmaya yönelik tedbirler alınmalıdır.
Taşların oluşmasını önlemede en değerli faktör, alınan sıvı ölçüsüdür. Taş oluşturmaya yatkın şahıslar, günde en az 2-2.5 litre idrar çıkaracak kadar su içmezse, ağır idrarda taş oluşturan hususların çökmesi ile yeni taşlar oluşacaktır. Protein ve karbohidrattan güçlü, lifli besinlerden yoksul diyet taş hastalığı riskini arttırmaktadır.
Artışın en büyük nedeni obezite ve yanlış beslenme!
Son 30 yılda tüm dünyada iki kat artan taş hastalığının görülme sıklığı, bilhassa ergenlik periyodundaki çocuklar ve bayanlarda besbelli bir artış göstermektedir. Bu durumun esas nedenlerini ise süratle yaygınlaşan obezite, karbonhidrat ve tuzdan güçlü beslenme alışkanlığı ile hareketsiz hayat biçimi oluşturmaktadır. Sıhhatsiz beslenme ve hareketsiz ömür biçimine bağlı olarak oluşan insülin direnci, kadınlık hormonu olan östrojenin esirgeyici tesirini ortadan kaldırarak, bayanlarda taş oluşumuna yatkınlığa neden olmaktadır. 1950’li yıllarda erkeklerde taş hastalığı bayanlardan 7 kat daha fazla görülürken, günümüzde bu oranın 1.5 kata kadar düştüğü tespit edilmektedir.
Taş Hastalığı Olan Şahıslar Nasıl Beslenmeli?
İdrar asit-baz istikrarını bozan gazlı-gazsız içeceklerden uzak durulmalıdır. Kalsiyum kaynağı olan süt ve yoğurt, peynir üzere süt eserlerinin makul ölçülerde tüketilmelisi gerekir. Hiç tüketilmemesi de taş oluşum riskini artırmaktadır. Yüksek oksalat içeren zerzevat, pancar, soya, siyah çay, çikolata, kakao, kuru incir, karabiber, fındık, ıspanak, çilek, böğürtlen üzere besinleri de çok değil makul seviyede tüketmek ve tercihen kalsiyumdan güçlü besinlerle bir arada tüketmeniz gerekir. Bu biçimde fazla oksalat kalsiyum ile birleşerek kana geçmeden barsaklardan atılmaktadır. Tuz kullanımı ve ürik asit zengini hayvansal proteinler (kırmızı et, sakatat ve kabuklu deniz ürünleri) azaltılmalı, baklagiller üzere hayvansal olmayan protein kaynakları tercih edilmelidir.
Sitrat, idrarda taş oluşumunu önleyen en kıymetli esirgeyici unsurlardandır. İdrardaki sitrat seviyesi artırıldığında taş oluşumunun azaldığı bilinen bir gerçektir. Bu nedenle sitrat kaynağı olan limon ve turunçgiller, domates sıklıkla tüketilmelidir. En kolay ve pratik uygulama, günlük içilecek suyun içine limon sıkılmasıdır. Mesken üretimi limonata da tavsiyemdir.
Özel Diyet Tekliflerine Uyulmalı
Vücut kitle indeksini korumalıyız, yani obeziteden kaçınmalıyız. Günlük yaşantımıza uyarlanacak tertipli fizikî aktivitenin, bilhassa yüzme ve yürümenin metabolizmayı hızlandırarak taş oluşumunu azaltmada epey kıymetli olduğunu bir yere not edelim.
Kilo vermek için önerilen birtakım diyetler hayvansal proteinden varlıklı, karbonhidrattan düşük diyetler olmaktadır. Bu içerikteki diyetler uygulanırsa idrarda kalsiyum, oksalat ve ürik asit seviyesi yükselir ve sitrat azalır, bu durum taş oluşumunu kolaylaştırır. Taş hastalığı sık tekrarlayan hastalarda metabolik tahlil yapılması ve özel diyet tekliflerinin hazırlanması gerekmektedir.
Kapalı Prosedür Böbrek ve Üriner Sistem Taş Cerrahisi
“Hastaların doğal anatomik boşluklarını kullanarak rastgele bir kesme yahut delme süreci yapmadan böbreğe ulaşıp, taşları lazer gücüyle kırıyoruz” diyen Gençbay , “Taşları kum taneciklerine dönüştürüyoruz. Zaten rahatça düşebilecek 3 milim ve altındaki büyüklüklere kadar parçalıyoruz. Kimi hastalara ameliyatın durumuna ve taşın büyüklüğüne bağlı olarak stent konulabilir. Ertesi gün hasta taburcu olup olağan hayatına dönüyor.
