Prostat kanseri tedavi ile büsbütün yok edebilir ve kimi hastalarda olduğu üzere kısmen geriletilebilir. Tedaviyi tamamlamak sizi kısmen rahatlatabilir, fakat hastalığın tekrar nüks etme mümkünlüğü için kaygı duymak olağandır, bu his daima var olmaya devam edecektir. Tedavi bittikten sonra yahut tedavi devam ederken bu telaşlarla baş etmek, birlikte yaşamayı öğrenmek ve hayatın olağan rutinlerine dönmek için efor sarfetmek değerlidir. Geçmeyen kanserle yaşamayı öğrenmek sıkıntı ve çok gerilimlidir. Hastalığı olabildiğince uzun müddet denetim altında tutmaya yardımcı olacak hormon tedavisi ve/veya kemoterapi muhtaçlığı olabilir. Bu çeşit tedavilerin yan tesirleri hayat kalitesini epeyce olumsuz istikamette etkileyebilmektedir.
Prostat kanseri bedende görülen öteki kanserlerden kimi farklılıklar arz etmektedir. Prostat kanseri erkek toplumunda görülen en sık kanser çeşididir, lakin öbür kanserler üzere öldürücü değildir. Biz bütün prostat kanserlerin yalnızca 1/5’ini teşhis edebiliyoruz, teşhis ve tedavi ettiğimiz hastaların yalnızca 1/5‘i prostat kanserinden ölmektedir, yani prostat kanserlerini klinik olarak kıymetli ve kıymetsiz olmak üzere iki kategoriye ayırmak gerekebilir.
Prostat Kanserinde Takip ve Kontrol
Tedaviyi tamamlamış olsanız bile, yakından izlem ve sistemli aralıklarla denetim gitmek gerekmektedir, bu yüzden tüm takip randevularınıza gitmeniz çok değerlidir. Bu denetimler sırasında, yaşadığınız rastgele bir sıkıntıyla ilgili sorular sorulacaktır ve kanserin yahut yapılan tedavilerin yan tesirleri ile ilgili araştırma maksadıyla muayeneler ve laboratuvar testleri ve/veya görüntüleme testleri istenecektir. Tedavinin birtakım yan tesirleri uzun sürebilir yahut tedaviyi bitirdikten yıllar sonra bile ortaya çıkabilir. Her denetimde yeni belirtiler hakkında bilgi vermek kıymetlidir, kimi belirtilerin ortaya çıkması hastalığın tekrar nüks ettiğinin yahut hastalığın daha da ilerlediğinin ve hatta ikincil bir kanserin işareti sayılabilir.
Rutin denetimlerde, çoklukla, prostatınız alınmadıysa muhtemelen parmakla rektal muayene, PSA kan testlerini yapılmaktadır. Denetim sıklığı ve testler kanserin evresine, derecesine ve tekrar nüks etme muhtemelliğine bağlıdır. Çoğunlukla tedaviden sonraki birinci 5 yıl boyunca yaklaşık 6 ayda bir ve daha sonra en az yılda bir PSA testi önerilmektedir. Tıbbi durumunuza ve belirtilerinize bağlı olarak kemik taramaları yahut başka görüntüleme testleri de yapılabilir.
Takip ve günlük ömür Planlanması
Prostat kanseri ile birlikte ömür ve planlama şunları içerir:
-
Aldığınız tedavinin bir özeti ile ilgili bilgileri içeren kayıt, tetkik sonuçlarının ve raporların kaydedilmesi
-
Takip ve denetimlerin zamanlamalarını ve randevularını içeren kayıtlar
-
Gelişebilecek ikincil kanserlerin erken saptanması tarama testleri ve bunların zamanlaması. Mevcut kanserin ve/veya tedaviden kaynaklanan uzun periyot sıhhat tesirlerini araştırmak için testlerin planlanması
-
Rutin hayata dönerken nelere dikkat etmeniz gerektiği ve hekiminize ne vakit başvurmanız gerektiği dahil, tedavinizin mümkün geç yahut uzun vadeli yan tesirlerinin bir listesi
-
Kanserin tekrar nüksetme mümkünlüğünü azaltmak da dahil olmak üzere, genel olarak sıhhatinizi güzelleştirebilecek teklifleri devreye sokmak
Prostat kanserinin ilerlemesini ve/veya tekrar nüks etme riskini azaltabilir miyim?
-
Düzenli fizikî aktivite yapmak: Tedaviden sonra nizamlı antrenman yapmak prostat kanserinden ölme mümkünlüğünün, yapmayanlara nazaran daha düşük olabileceği sav edilmekle bir arada bu tam olarak kanıtlanamamıştır. Ne kadar ve ne türlü sporun yahut yapılacak aktivitelerin ölçüsü konusunda tartışma mevzusudur, lakin kişinin kapasitesine uygun spor ve antrenman yapılması önerilmektedir.
-
Sağlıklı kiloya ulaşmak ve bu kiloyu korumak: Prostat kanseri teşhisi konulduğunda çok kilolu ve obez erkeklerin daha makus bir gidişata sahip olma eğiliminde olduğunu bilinmektedir. Lakin mevcut fazla kiloları vermenin bu riski düşürüp düşürmeyeceği çok açık değildir.
-
Sigarayı bırakmak: Sigara içenlerde prostat kanserinin tekrar nüksetme mümkünlüğü ve prostat kanserinden ölme riski, içmeyenlere nazaran yüksek bulunmuştur. Bu yüzden prostat kanseri olan hastaların sigarayı bırakmaları önerilmektedir.
-
Beslenme ve diyet destekleri: Diğer kanser çeşitlerinde olduğu üzere prostat kanserli hastaların sebzeler açısından güçlü ve hayvansal yağlar açısından daha düşük olan yiyeceklerin faydalı olabileceği bulunmuştur. Bununla birlikte, sağlıklı bir diyetin, prostat yahut başka kanserlere yakalanma riskini azaltması ötesinde, genel sıhhatimiz üzerinde olumlu tesirleri olabileceğini biliyoruz.
Şimdiye kadar, hiçbir diyet desteğinin prostat kanserinin ilerleme yahut tekrar nüks etme riskini azaltmada açıkça yararlı olduğu kanıtlanamamıştır. Aslında, birtakım selenyum üzere kimi desteklerin argüman edildiği üzere faydalı olmadığı, ve hatta ziyanlı olabileceğini öne sürülmektedir. Bunun yanında, hiçbir desteğin yararlı olmayacağı manasına gelmemelidir, bu eserler ilaç kategorisinde değildir, piyasaya verilmesi için yararlarının kanıtlanması gerekmemektedir. Rastgele bir cins besin desteği almayı düşünüyorsanız, sıhhat grubunuzla konuşun. Ziyanlı olanları ayıklamak ve hangilerini inançla kullanabileceğinize karar vermenize yardımcı olabilirler.
Prostat Kanserli Hastalara Destek
Aşırı yorgunluk ve kendini bitkin hissetme: Çok yorgunluk ve/veya bitkinlik, hayal kırıklığı ve güç eksikliği prostat kanserli hastalarda çok sık gözlenmektedir. Bu günlük hayatı, toplumsal aktiviteleri, uykuyu ve genel konsantrasyonu etkileyebilir. her hasta bu şikayetle epey uygun baş etmektedir, birtakım hastalar için ayrıyeten takviye gerekebilir. Bazen yorgunluğunuzu düzgünleştirmeye yardımcı olabilecek küçük değişiklikler kendinizi daha düzgün hissetmenize yardımcı olabilir.
Kendinizi çok yorgun hissediyorsanız, araç kullanmamalısınız.
İdrar kaçırma: Prostat kanseri ameliyatında sonra yahut radyoterapiden sonra belirli oranda ve şiddette idrar kaçırma görülebilmektedir, bu beklenen durumdur. Ameliyat sonrası idrar kaçırma çabucak ortaya çıkabilir fakat vakitle düzelebilir, radyoterapiden sonra ise idrar kaçırma çabucak başlamayabilir, genelde daha sonra başlar ve vakit geçtikçe şiddeti artabilir.
İdrar kaçırma size idrar utanç verici gelebilir, bu mevzuda yardımcı olabilecek birtakım medikal eserler vardır. İdrar kaçırma için kullanılan pedler iç çamaşırınızı kaplar ve sızan idrarı emer. Çok idrar kaçırmalarda sunni kimi protezler uygulanabilir, bunun için doktorunuz ile konuşmanız önerilir.
İdrar yolu darlığı: İdrar yapmakta zorluk çekiyorsanız, bunun nedeni tümörün idrar yoluna baskı yapmasına bağlı olabilir. Bazen kapalı usulle, prostatın transüretral rezeksiyonu (TURP) olarak isimlendirilen, prostatın bir kısmını almak gerekebilir yahut ilaç verilebilir. Bu ameliyat kanseri tedavi etmekten çok daha rahat idrar yapmanızı sağlamaya yöneliktir.
Cinsellik: Prostat kanseri tedavisi sıklıkla cinsel fonksiyonu önemli bir formda etkilemektedir. Prostat kanseri tedavi yolları, penise giden hudutlara ve kan dolanımına ziyan vererek, ereksiyon bozukluğu ismi verilen, ereksiyonun oluşmasını yahut ereksiyonu sürdürülmesini zorlaştırabilir. Hormon tedavisi görüyorsanız, bu birebir vakitte seks isteğinizi de etkileyebilir. Kendinizi üzgün, kızgın yahut gerilimli hissedebilirsiniz ve bu hisler seks hakkındaki hislerinizi değiştirebilir. Yalnızca prostat kanseri teşhisi konması bile seks isteğinizi etkileyebilir. Bunun için tıbbi takviye almak değerlidir. Prostat kanseri tedavisi sırasında ve sonrasında bedeninizle rahat ve barışık olmayı öğrenmek, ferdî bir çabayı gerektirir ve bu herkes için farklıdır. Bilgi ve takviye, vakit içinde bu değişikliklerle başa çıkmanıza yardımcı olabilir. Partneriniz, seks ve kanserle nasıl başa çıktığınız hakkında konuşmak ve paylaşmak size kısmen yardımcı olabilir. Bu bahis hakkında hakkında konuşmak güç olabilir, fakat hekiminiz tedavi ve dayanak almanıza yardımcı olabilir.
Duygusal takviye: Kanser olduğunuzun söylenmesi büyük bir şok olabilir, siz ve sevdikleriniz için farklı endişelere ve hislere neden olabilir. Prostat kanseri ile yaşamak günlük ömrünüzü, işinizi ve alakalarınızı etkileyebilir. Prostat kanseri hayatınızın bir modülü olduğunda depresyon, anksiyete yahut telaş hisleri olağandır. Kimi hastalar başkalarından daha fazla etkilenebilir. Prostat kanserli hastalar arkadaşlarından ve ailesinden, kimi dini kümelerden, prostat kanseri takviye kümelerinden, profesyonel danışmanlardan ve öteki insanlardan gelen yardım ve dayanaktan yararlanabilirler.
Hormon değişiklikleri: Erkeklik hormonu olan ‘Testosteron’ temel olarak testisler tarafından yapılır ve prostat işlevleri için gerekli bir hormondur.. Hormon tedavisi bedeninizdeki testosteron ölçüsünü düşürür ve bu da seks isteğiniz de dahil olmak üzere genel ruh halinizi etkileyebilir. Ağlamaklı yahut kızgın hissedebilirsiniz ya da her zamanki halinizi hissetmeyebilirsiniz. Bu hisler olağandır ve hormon tedavisinden kaynaklanır. Bu bahis ile ilgili doktorunuzdan takviye alabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular:
Çalışabilecek miyim?: Prastat kanserli hastaları çoğunlukla günlük iş rutinlerine dönebilmektedir. Lakin birtakım hastalar yarı vakitli çalışabilir, iş yükü ve tartısı azaltılabilir yahut emekli olmak isteyebilir. Bu mevzuda tek gerçek yoktur, tıbbi gereklilik ve hastanın isteği bu mevzuda belirleyicidir. Tedavi sırasında yahut tedaviden sonra uzun bir süre müsaade yahut raporlu olabilirsiniz, bu devirde bundan sonraki hayatınızı tanzim etmede size fırsat tanıyacaktır.
Seyahat edebilecek miyim?: Otomobil kullanıyorsanız, tedavinizin sizi nasıl etkilediği konusunda çok dikkatli olmanız gerekir. Yorgunsanız yahut kendinizi âlâ hissetmiyorsanız araç kullanmanız pek önerilmez. Yurtdışına seyahat etmeyi planlıyorsanız, nereye gideceğinizi ve ne kadar mühlet gideceğinizi etkileyebilir. Kanser olmak, tedaviyi aksatmadığınız sürece, sizi seyahat etmekten alıkoymamalıdır.
Palyatif bakım
İlerlemiş prostat kanseriniz varsa, destekleyici yahut palyatif bakım terimini duyabilirsiniz. Palyatif bakımın odak noktası, sahip olduğunuz rastgele bir ağrıyı yönetmek ve rahatsız edici belirtilerle başa çıkmanın yollarını bulmanıza yardımcı olmaktır. Palyatif bakım, sadece hayatlarının son evrelerindeki hastalar için değildir, bu duruma hazırlanmanıza yardımcı olacak dayanağı de içermektedir. Rahatsız edici belirtilerle başa çıkmanın yollarını bulmanıza yardımcı olmak, size ve ailenize gereksiniminiz olan duygusal ve pratik takviyesi sunmak için çeşitli profesyonel yardımı tabir eder.
Prostat Kanseri Tedavisinden Sonra Gelişme Riski Yüksek Olan İkincil Kanserler
Prostat kanseri olan hastalar öteki kanser tiplerine yakalanma riski olağan insanlara nazaran yüksek bulunmuştur. Buna ikinci kanserler denir. Prostat kanseri tedavisi görmek, diğer bir kansere yakalanamayacağınız manasına gelmez.
Prostat kanserli hastaların yakalanma riski yüksek olan kanser çeşitleri şunlardır:
-
İnce bağırsak kanseri
-
Yumuşak doku kanseri
-
Mesane kanseri
-
Tiroid kanseri
-
Timus kanseri
-
Deri melanomu
Radyasyon tedavisi gören prostat kanserli hastalarda gelişme riski yüksek kanserler şunlardır: Bu risk muhtemelen radyasyon dozu ile ilgilidir. Yeni radyasyon tedavisi verme teknikleri, ikinci bir kanserin gelişme riskleri üzerinde farklı tesirlere sahip olabilir
-
Rektum kanseri
-
Akut miyeloid lösemi (AML)
İkinci bir kansere yakalanma riskimi azaltabilir miyim?
-
Sağlıklı bir kiloya ulaşın ve bu kiloda kalın
-
Sigarayı bırakın: Sigara içmek mesane kanseri riskini artırabileceği üzere başka birçok kanser riskini de artırabilir.
-
Fiziksel olarak etkin olun ve oturarak yahut uzanarak geçirdiğiniz vakti sınırlayın
-
Bol meyve, zerzevat ve tam tahıl içeren ve kırmızı ve işlenmiş etleri, şekerli içecekleri ve yüksek oranda işlenmiş yiyecekleri sınırlayan yahut bunlardan kaçınan sağlıklı bir beslenme tertibine geçiş yapmakta yarar var.
-
Alkol almayın, alıyorsanız ölçüsünü olabildiğince sınırlayın.
Prostat Kanserinin Tekrar Nüksetmesi
Kanserin tekrar nüksettiğini öğrenmek zahmetli bir durumdur ve birinci teşhis konulduğu devirdeki sahip olduğunuz tüm niyet ve hisler geri gelebilir. Bu his ve dehşetler eskisinden daha güçlü bile olabilir. Kimi hastalar, birinci kanser teşhisi sırasında kullandıkları tıpkı başa çıkma düzeneklerini hastalığın tekrar etme devrinde yahut ikincil bir kansere yakalanma durumunda da kullanabilir. Birçok erkek için, kanser tedaviden sonra geri gelse bile, hala yavaş büyüyor olabilir ve uzun ve faal bir ömür sürmeye devam ederler. Hekiminz bu durumda hastalığın tedavisi ve bu durumla baş etmeniz sağlayacak teklifler sunacaktır, telaş ve paniğe gerek yoktur.
Kanser, yerel-lokal, lokal-ileri, bölgesel ve uzak yahut metastaz olarak nüks etmiş olabilir, bu tabirler size yabancı olabilir, lakin bu ayrım tedaviyi yönlendirme açısından değerli ipuçları sağlamaktadır.
-
Yerel-Lokal Nüks: Tümör nüksü yeniden prostattadır ve bedenin öteki bölgelerine yayılmamıştır. Bu durumda daha ileri bir tedavi tekniği size önerilecektir.
-
Lokal-ileri yahut Bölgesel Nüks: Kanserin prostatın çabucak dışındaki bölgelere yayılmış, lakin bedenin öteki bölgelerine yayılmamış olduğunu söz eder. Tekrar bu durumdada çeşitli tedavi seçenekleri vardır.
-
Uzak yahut metastatik nüks: Kanser bedeninizin prostat dışı öbür uzak bölgelerine yayılmış yahut “metastaz” yaptığını tabir eder. Kanda yahut kemiklerinizde kanser hücreleri olabilir. Bu durumda yeniden değişik tedavi yolları ve ilaçlar önerilecektir. Bu durumda kanserden büsbütün kurtulma imkanı olmamaktadır, bunu duymak üzücü ve şok edici olabilir. Hormon tedavisi yahut kemoterapi üzere kanser hücrelerinin yayılmasını denetim etmeye yardımcı olacak tedaviler gerekebilir.
