Transaksiyonel Analiz – Temas İletileri

Geçen haftaki yazımızda TA’ nın ne olduğundan, hangi ekoller ve etkilerden yola çıkılarak geliştirildiğinden, kısaca içeriğinden ve hangi durumlarda uygulandığından bahsetmiştik. Bu hafta Transaksiyonel Analizi biraz daha açarak içerisindeki temel kavramları sizlere anlatmak istiyorum. İletişimin bir insan için ne kadar önemli olduğundan, temas iletilerinden ve karşı taraftan doğru ve olumlu temas iletileri alabilmek için neler yapmamız gerektiğinden kısaca bahsedeceğim. İyi okumalar..

1944 yılında Amerika’ da yetimhaneye getirilen 40 yeni doğmuş bebek üzerinde bir deney gerçekleştiriliyor. Bebekler iki gruba ayrılıyor, steril bir ortamda 4 ay boyunca bebeklerin her türlü temel ihtiyacı temin ediliyor. İlk gruba bakım verilirken hemşirelerden bebeklerle ilgilenmeleri, onlara sarılmaları, gülümsemeleri ve onlarla konuşmaları isteniyor, ikinci gruptaki bebeklerin ise sadece yaşamsal ihtiyaçları karşılanıyor. Göz teması kurmak ve gülümsemek de dahil olmak üzere bebeklerle herhangi bir iletişime geçilmiyor. 4 ayın sonunda ikinci gruptaki bebekler herhangi fiziksel bir hastalığa sahip olmamalarına rağmen ölmeye başlıyor ve deney durduruluyor. Bu acı verici deneyi incelediğimizde yeni doğan ve algılarının henüz tam gelişmemiş olduğunu varsaydığımız bebeklerin bile fiziksel ihtiyaçlar kadar sevgiye, ilgiye ihtiyaçları olduğunu görüyoruz. Yeni doğmuş bir bebek, çocuk ya da yetişkin fark etmeksizin her insanın karşı taraftan gelecek olumlu iletişim tepkilerine yani olumlu temas iletilerine ihtiyaçları vardır. Peki nedir bu olumlu temas iletileri?

Temas iletisi, bireyin varlığının farkında olunduğunu gösteren, karşı taraftan gelen her türlü davranıştır. Bu davranış bir baş sallama olabilir, gülümseme, konuşma, seslenme ve hatta bağırma da olabilir. İstisnasız her insan varlığının onanmasına, fark edilmesine ihtiyaç duyar, bu sebeple temas iletileri bizim için çok önemlidir. Temas iletilerinin birden fazla çeşidi vardır; bunlar olumlu, olumsuz, koşullu ve koşulsuz temas iletileri olarak adlandırılır.

Olumlu temas iletileri, karşı taraftan gelen ve bizi mutlu hissettiren her türlü davranıştır. Gülümsemek, başının okşanması, iltifat edilmek, onaylanmak veya sarılmak olumlu temas iletilerine örnek olarak gösterilebilir. Olumsuz temas iletileri ise tam tersine bizi mutsuz, öfkeli, kaygılı ya da kızgın hissettirecek, karşı taraftan gelen her türlü davranışa denir. Bağırmak, hakaret, fiziksel şiddet, küçümsenmek örnek olarak verilebilir. Koşulsuz temas iletileri bize sadece var olduğumuz, orada olduğumuz için verilen temas iletileridir. Bu iletileri almak için sadece var olmamız, kendimiz olmamız yeterlidir. Koşullu temas iletileri ise yaptığımız bir davranışın sonucunda kazandığımız temas iletileridir. Birisine selam verdiğimizde karşılık olarak bize gülümseyerek selam verirse ondan bir olumlu koşullu temas iletisi kazanmış oluruz. Temas iletilerinin hepsi bizim varlığımızın onaylanması, tanınması açısından önemlidir. Ancak en değerli sayılabilecek temas iletileri olumlu koşulsuz olarak verilen temas iletileridir. Bize sadece var olmamızın sevilmeye değer olmamıza yettiğini hatırlatan bu davranışlar, varlığımızın değerli olduğunu bize en fazla hissettiren iletilerdir. Tabi ki olumlu koşullu temas iletileri de bizim için faydalıdır. Bir başarı elde etmenin karşılığında övülmek, karşı tarafa olumlu bir temas iletisi vererek olumlu temas iletileri kazanmak bireyin sağlıklı bir benlik geliştirmesine ve etkili iletişim kurmasına yardımcı olur. Sağlığımız ve mutluluğumuz için hem koşullu hem de koşulsuz olumlu temas iletilerine ihtiyaç duyarız. Peki olumlu temas iletisi alamadığımızda ne olur?

Bir Afrika kabilesinde şöyle bir söz vardır, der ki “ Köyü tarafından sevilmeyen çocuk sonunda o sevgi sıcaklığını hissedebilmek için köyünü yakar” Temas iletileri az önce de bahsettiğim gibi var olduğumuzun fark edilmesi için karşı taraftan verilen her türlü davranıştır. Varlığının onanması insan için çok önemlidir, bizi zihinsel hatta fiziksel olarak hayatta tutar. Bir birey olumlu temas iletisi alamadığında hiç temas iletisi alamamaktansa olumsuz temas iletileri almak için çaba sarfeder. Sağlıklı olmayan bu davranış biçimi en azından varlığı fark edilen bireyi hayata bağlar. Örneğin kardeşi doğduktan sonra üzerindeki ilgi azalan büyük çocuğun anne babasının dikkatini çekebilmek için karşılığında ceza alacağını bilse bile yaramazlık yapması olumsuz koşullu temas iletisi ihtiyacına örnek olarak gösterilebilir.

Olumlu temas iletisi almanın en kolay yolu karşı tarafa bol bol olumlu temas iletileri vermektir. İnsan ilişkilerinde bu durumu göz önünde bulundurmak, karşı tarafı koşullu ve koşulsuz olarak sevmek, temas iletileri vermek, sağlıklı ve mutlu ilişkiler kurmanızı sağlar. En önemlisi ise kendi varlığınızın sevilmeye, kabul görmeye değer olduğunun farkında olmaktır. Sağlıklı ve mutlu günler dilerim.