Prostat tüm erkeklerde bulunan idrar kesesinin çabucak altında bulunan idrar kanalını çepeçevre saran bir salgı bezidir. Erişkin erkekte kestane büyüklüğünde ve yaklaşık 20-30 gr ağırlığındadır. Salgıladığı sıvı meninin sperm dışındaki sıvı kısmını oluşturur. Bu bezinde çeşitli hastalıkları vardır.
- Prostat bezi iltihaplanabilir. (=Prostatit)
- Prostat bezi büyüyebilir. (=iyi huylu prostat büyümesi)
- Kanser gelişebilir (=kötü huylu prostat büyümesi ,Prostat Kanseri)
- hastalıktada idrar kanalının daralmasına bağlı ekseriyetle emsal şikayetler olur. Kesin teşhis için hastanın şikayetlerine nazaran idrar tetkiki, ultrason, kan tahlili(PSA ölçümü gibi), işeme testi gibi testlerin yapılması gerekir.
Prostat yaşla bir arada hormonların değişimiyle birlikte büyüme gösterir. Yapılan çalışmalarda 50 yaşından sonra erkeklerin yarısında, 80 yaşından sonra ise neredeyse tamamında prostat büyümesi görülmüştür. Prostat büyümesi olanlarında yarısında yani 50 yaşından sonraki her 4 erkekten birinde prostat büyümesine bağlı şikayetler görülür. Prostatı büyük olanların yarısında hiçbir şikayet olmadığı gösterilmiştir. Prostat bezi idrar kanalının etrafını sardığı için belirtiler de çoklukla idrar şikayetleri olur.
Prostatın büyümesi durumunda idrar kanalını sıkıştıracağından;
- idrar yaparken zorlanma,ıkınarak idrar yapma
- idrar taziğinde azalma, ince akımlı işeme
- sık sık idrara gitme,
- geceleri idrara kalkma,
- idrar bitiminde idrar kalma hissi, idrar bitiminde damlama
- ani sıkışma ve bazen yetişemeden kaçırma
- idrar yaparken yanma
- kesik kesik, çatallı işeme
- idrar kaçırma
- Hiç idrar yapamama
gibi şikayetler görülür. Prostat kanserinde bazen hiçbir belirti olmayabilir. O nedenle 50 yaşından sonra her erkeğin yılda bir sefer prostat kanseri tarafından taranması gerekir. Ailesinde prostat kanseri öyküsü olanlarda 40 yaşından sonra tarama önerilmektedir. Tarama için kan testlerinin yanında parmakla rektal muayenede prostat elastikiyetine bakılır. Kanser kuşkusu olması durumunda prostat biyopsisi yapılması gerekir.
Hastada kanser kuşkusu yoksa şikayetlerin durumuna nazaran ilaçla yahut ameliyatla tedavi yapılır. İyi huylu prostat büyümesinde verilen ilaçlar prostatın gevşemesini sağlayarak rahatlama sağlar. İlaçlar kullanıldığı sürece tesirli olduğundan ilaç bırakıldığında şikayetler tekrar başlayacaktır. İyi huylu prostat büyümesinin kesin tedavisinde prostatın büyüklüğüne nazaran açık yada kapalı (idrar deliğinden kamera ile girilerek) cerrahi formüller uygulanmaktadır. İyi huylu prostat büyümesinde yapılan ameliyatlarda prostatın kabuğu bırakılır, bezin iç kısmı boşaltılır, kanser durumunda prostat kabuğu ile birlikte çıkarılır. İyi huylu prostat büyümesine bağlı ameliyat olanlar prostat kabuğu çıkarılmadığı için yılda bir kanser taramasına devam etmelidirler.