Azospermi; tetkik edilmek için alınan sperm örneğinde (spermiyogram), sperm hücresinin bulunamamasıdır. Kısırlık sebeplerinden erkek infertilitesinin kıymetli bir sebebidir. Ekseriyetle 1 yıl korunmasız münasebete karşın gebelik elde edemeyen çiftlerde yapılan rutin testler sırasında tespit edilir. Tek sperm örneği ile teşhis koymak yerine tekrarlayan testlerle doğrulamak tercih edilir. Bu tanıyı alan hastaların çabucak hepsi için, çocuk sahibi olmanın tek yolu IVF (tüp bebek tedavisi) tedavileridir.
Azopermi temelde iki kümeye ayrılabilir. Tıkanıklığa bağlı olan ve tıkanıklığa bağlı olmayan. Tıkanıklığa bağlı olan kümede testisler sperm üretebilir ancak kanallarda doğuştan ya da enfeksiyon üzere sebeplerle sonradan olan tıkanıklıklar nedeniyle sperm meniye ulaştırılamaz ve dışarı atılamaz.
Tıkanıklığa bağlı olmayan kümede ise testislerde sperm üretimi olmamaktadır. Azospermi hastalarının çoğunluğu bu gruptadır. Genetik sebepler, hormonal sebepeler, testislerin doğuştan üstte olması ve bu duruma vaktinde müdahale edilmemiş olması, radyosyona maruziyet vb. üzere sebeplerle meydana gelebilir.
Azospermi doğuştan olabileceği üzere sonradan da gelişebilir. Yaşın ilerlemesi, beslenme bozuklukları, obezite yahut çok zayıflık, çevresel faktörler (stres, ruhsal bozukluklar), hormonal bozukluklar sebep olabilir.
Azospermiyi genelde hastalar fark edemezler. Şayet meni olması gerekenden farklı renkler varsa (sarı, yeşil ve kırmızı gibi), olağandan daha ağır yahut daha sıvıysa, alışılagelmedik koku varsa muayene olmanızda yarar vardır.
Azospermi üst üste (3-4 hafta orta ile) yapılan spermiyogramlarda tespit edilmişse üroloji muayenesi ve genetik testlerle değerlendirilmelidir. Hastaların yaklaşık %10’unda yapısal ve sayısal genetik anormallikler saptanabilmektedir. Y kromozomundaki kopmalar (delesyonlar) da belirlenebilir. Hangi genetik bozukluğun olduğu hastanın sonraki tedaviler ile sonuç alma ihtimalini kıymetlendirmek açısından kıymetlidir.
Azospermi tedavisi, hastalığın sebebine bağlı olarak değişmekle birlikte genelde mikroskobik TESE süreci ile yapılabilmektedir. Mikro TESE ile mikroskop altında incelenen testis dokularından sperm içermesi olası olanları alınarak bu dokulardan sperm ayrıştırılır. Burada bulunan spermler ICSI (mikroenjeksiyon) usulü ile yumurtaya zerk edilerek dölleme süreci yapılır. Tıkanıklığa bağlı azospermi hastalarında sperm eldesi daha kolay olmaktadır.