Böbrek taşı hastalığı, idrar yollarının (böbrek, iç idrar kanalı (üreter), idrar torbası ve dış idrar kanalı (üretra)) rastgele bir yerinde taşın bulunmasıdır. Tıkanıklığa yol açarak idrar yollarında genişleme ve böbrekte şişkinliğe neden olabilir. Şayet, vaktinde tedavi edilmezse böbrek işlevlerinin kaybıyla sonuçlanabilir.
Böbrek taşı belirtileri nelerdir?
Erişkinlerde en sık yan ağrısı ve idrarda kanama şikayetleri görülür. Taşların idrar yolunu tıkaması sonucu bu bulgulara ek olarak bulantı-kusma, iştahsızlık ve halsizlik eklenebilir. Ayrıyeten, idrar yolları enfeksiyonu eşlik ederse ateş yüksekliği görülebilmektedir. Küçük çocuklarda ise huzursuzluk yahut kusma üzere taş hastalığına özgü olmayan bulgular birinci belirti olarak karşımıza çıkmaktadır.
Böbrek taşı nasıl teşhis edilir?
İdrar yollarını tıkayan taşı olan hastalar çoklukla birinci olarak acil serviste değerlendirilirler. Hastaların kıssa ve fizik muayenesini takiben idrar analizi, tam kan sayımı yapılır ve görüntüleme formülleri ile taş varlığı ve ölçüsü belirlenir. Görüntüleme tekniği olarak ultrasonografi ve direkt karın röntgeni seçilecek tetkikler olmalıdır.
Böbrek taşı tedavi teknikleri nelerdir?
Acil servise başvuran hastalarda birinci amaç taşın teşhisinin konulması ve acil tedaviye gerekli olup olmadığının belirlenmesidir. Daha sonra hastalar, taşın düşmesine yardımcı ilaç tedavileri ile 7-14 gün takip edilir. Taşın bu müddette düşmemesi artık girişimsel bir tedaviye gereksinim olduğunu gösterir.
Taş düşer ise taşın cinsini tayin etmek, tekrar taş oluşumunun engellemesi açısından çok kıymetlidir. Tekrarlayan taş hastalığı olanlarda metabolik kıymetlendirme yapmak gerekir. Bilhassa çocuk taş hastalarının en az %70’inde metabolik bir sorun mevcuttur ve bu nedenleri ortadan kaldırmaya yönelik verilecek ilaç tedavilerinin yeni taş oluşumunu azaltabilmekte ve birtakım taş cinslerinde mevcut taşı dahi yok edebilmektedir.
Vücut Dışı Sok Dalgalarıyla Taş Kırma (ESWL) nedir?
Bir aygıt tarafından oluşturulan şok dalgalarının (manyetik yahut piyezoelektrik) taş üzerine odaklanması ile gerçekleştirilen kırma sürecidir. Küçük çocuklarda anestezi altında, yetişkinlerde uyuşturma usulüyle yapılabilmektedir. Lakin, sürecin uygulandığı bölgelerde kızarık yahut morarma, kırılan modüllerin düşmesi sırasında ağrı, idrarda kanama, kırılmış kesimlerin idrar yollarını tıkaması ve ateşlenme görülebilir.
Böbrek taşı cerrahisi nasıl yapılır?
Taşın sayısı, boyutu, yerleşimi, taş cinsi, idrar yollarının anatomik yapısı ve hasta tercihine nazaran uygulanacak cerrahinin tipine karar verilir.
URS (Üreterorenoskopi), dış idrar yolundan (üretra) ince sert yahut fleksible (kıvrılabilen) endoskopik aletlerle idrar torbasına girilmesi ve oradan üst idrar yoluna ulaşılarak (üreter) ve/veya böbrekteki taşın LAZER (Holmiyum: YAG) ile kırılarak alınması sürecidir. Hasta bir gün sonra günlük yaşantısına dönebilmektedir.
PNL (Perkütan Nefrolitotomi), böbreğe ciltten yerleştirilen yaklaşık 1 cm.lik bir kılıf içerisinden taşların kırılarak çıkarılması sürecidir. Hastanın ameliyattan sonra 2-3 gün hastanede kalması gerekmektedir. Hastada böbrek bölgesinde küçük bir yarası bulunmaktadır.
