Böbrek Taşı Görülen Çocukların Yaş Aralıkları Nelerdir Ve Riskli Kümeler Kimlerdir?
- Çocuklarda Perkütan Cerrahi
- Ürolojik Hastalıklar
- Prostat Büyümesi
- Böbrek Taşları
- Ürolojik Kanserler
- İdrar Yolu Darlıkları
- Çocuklarda Böbrek Taşı Tedavisi
- Böbrek Taşı Tedavileri
- Perkütan böbrek cerrahisi
- Üreteroskopik girişimler
- Şok dalga tedavisi (SWL)
- Açık böbrek ameliyatları
Böbrek Taşı Görülen Çocukların Yaş Aralıkları Nelerdir Ve Riskli Kümeler Kimlerdir?
Çocuklarda taş hastalığı, bebekler de dahil her yaş kümesinde görülebilmektedir. Bir yaşın altında olup, taş tanısı konan ve tedavi olması gereken bebekler bile olabilmektedir. Son yıllarda çocuklardaki taş hastalığının arttığı bilinmektedir. Bilhassa 1900’lü yılların sonlarından itibaren, çocuklarda taş hastalığının 4-5 misli artmış olduğu tespit edilmiştir. Bunların farklı nedenleri olabilir. Bu artışın, bilhassa kız çocuklarında daha fazla olduğu tespit edilmiş durumdadır.
Çocuklarda Böbrek Taşı Oluşumunun Artışının Nedenleri Nelerdir?
Çocuklarda böbrek taşlarının oluşmasında farklı nedenler kelam konusu olabilmektedir.
Bunların başında;
- Yenilen ve içilen besinler,
- Geçirmekte olduğu düzgün tedavi edilemeyen enfeksiyon,
- İdrar yollarının birtakım anatomik yapı değişiklikleri,
- Ailede taş hastalığının varlığı yani genetik yatkınlığın olması,
- Bir ekip metabolik bozuklukların olması gelmektedir.
- Son yıllarda daha fazla görülmesinin nedenlerinden biri ise, görüntüleme prosedürlerinin gelişip İlerlemesi, daha ayrıntılı manzaraların elde edilebiliyor olmasıdır.
Böbrek Taşı Oluşumunu Önlemek İçin Neler Yapmak Gerekir?
Böbrek taşı oluşumunu büsbütün önlemek mümkün değildir. Lakin, değiştirilebilir risk faktörleri var ise bunları tespit edip, bunlara yönelik tedaviler planlamak, en azından yeni taş oluşum ihtimalini olabildiğince azaltmaktadır. Örneğin; metabolik bir bozukluk kelam konusu ise buna yönelik bir tedaviye başlamak gerekebilmektedir.
İdrar yollarında taş oluşumunu kolaylaştıracak bir grup yapısal bozukuklar yani, idrarın akışını zorlaştıran darlıklar, genişlemeler, idrarın göllendiği taş oluşumu arttıran bir grup bölgeler var ise bunların cerrahi olarak düzeltilmesi, taş oluşumu ihtimalini olabildiğince azaltmaktadır.
Bunun dışında, bilhassa kız çocuklarında daha sık görülen, tekrarlayan ve yeterli tedavi edilmemiş idrar yolu enfeksiyonu tedavilerinin aktif halde planlanması, taş oluşumlarını büyük oranda azaltmaktadır.
Çocuklarda Görülen Böbrek Taşının Belirtileri Nelerdir?
Taşı olan, taş düşüren ya da taş nedeniyle eza yaşayan bir çocuğun teşhisini koymak, erişkinlere nazaran daha farklıdır. Taş düşüren erişkinlerde ekseriyetle şiddetli yan ağrısı ile birlikte bulantı ve kusma da görülebilmektedir. Ağrı böbrek bölgesinde olduğundan hasta esasen böbrekteki bir sorunu düşünmektedir.
Çocuklarda ise durum biraz daha farklıdır. Yaş küçüldükçe daha değişken bulgular kelam konusu olabilmektedir. Lakin sıklıkla, çocuklardaki taş sorunu, karın ağrısı ile kendini belirli eder. Beraberinde bazen bulantı, kusma da olabilir. Karın ağrısı, iştahsızlık, çocuğun sararması, solması taş tarafından şüphelendirici olmalıdır.
Buna yönelik incelemeler yapıldığında taş varlığı üzere sorunlar ortaya çıkarılabilir. Her beş çocuktan birinde, belirti olmaksızın da taş sorunu yaşanabilmektedir.
Çocuklarda Görülen Böbrek Taşlarının Erken Teşhisi Neden Çok Değerlidir?
Böbrek taşlarında erken teşhis, gerek çocuklarda gerekse erişkinlerde değerlidir. Zira, bu taşlar bir tıkama yapıyorsa beraberinde enfeksiyon da olabilir. Sonuçta, devamlı enfeksiyon ve tıkanıklığa maruz kalan böbreklerde kaybedilme riski meydana gelebilir. Bu nedenle, tıkanıklık yaratan ya da geçmeyen enfeksiyona yol açan taşlara müdahale ederek cerrahi yolla çıkartılması gerekir.
Çocuklarda Böbrek Taşı Hastalığına Yönelik Tanısal İncelemenin Ehemmiyeti Nedir?
Çocuklarda, böbrek taşı varlığında, kesinlikle evvel bunun farkına varmak gerekir. Çocuklardaki belirtiler, erişkinlere nazaran biraz daha farklı olduğundan taşlar sıkıntı farkedilebilir. Çocukta karın ağrısı, sararma, solma, iştahsızlık üzere belirtiler ile idrar analizinde enfeksiyon, kan bulunması üzere bulgular var ise ve yapılan ultrasonda taşlar görülüyorsa, kesinlikle daha ileri tetkikler yapılmalıdır. Bu durumda taşın yerini, büyüklüğünü, sayısını ve idrar yollarında yarattığı sorunun büyüklüğünü anlamak için, kontrast vermeden çekilen bir tomografi en uygun görüntüleme usulü olacaktır.
Bazen düşmekte olan taş tıkanıklık yapmadığı için ultrason sonucu büsbütün doğal görülebilir. Ancak kâfi kuşku varsa, sorunun nedeninin taş olup olmadığı net ortaya konmak istenirse, bunun günümüzde en net metodu, damardan her hangi bir ilaç vermeye gerek olmadan, yalnızca idrar yollarını üstten aşağıya yanlışsız sık kesitlerle tarayarak çekilen bir bilgisayarlı tomografidir.
Çocuklarda Böbrek Taşı Tedavi Süreci Nasıl Olur?
Çocuklarda idrar yollarını tıkayan taş tanısı konduğunda bu tıkanıklık kesinlikle giderilmelidir. Lakin taşın boyutu küçükse, birinci etapta düşmesi beklenebilir. Düşme sürecinde, belirli kriterler gözetilerek hasta takip edilir. Örneğin, hastanın çok şiddetli ağrıları oluyorsa, geçmeyen enfeksiyon, kanama varsa, böbrek bir müddet sonra şişmeye başlarsa, bu durumda biraz daha süratli davranmak gerekebilir. Lakin bu sorunları asgaride yaşıyorsa, bir müddet daha zaten düşmesi için baht verilebilir.
Taş zaten düşerse, müdahale gerekliliği ortadan kalkar, tekrarlamaması için neler yapılabileceğine bakılır. Taşın düşmediği ve müdahale kararı verildiği durumda, birinci akla gelen tekniklerden bir tanesi beden dışından ses dalgası gönderilerek, taşın beden içerisinde kırıldığı sistemdir. Çocuğun, kırılan taş kesimlerini kendisinin dökmesi beklenir. Fakat, bu tıp tedaviler, erişkinlerde narkoz vermeden yapılabilirken, çocuk hastalarda kesinlikle narkoz altında yapılması gerekir. Zira, tedavi sürecinde çocuğun hareketsiz durması kıymetlidir. Bu tedavi sonrasında çocuğun yakın takibi çok değerlidir. Zira seans sırasında taşlar yalnızca kırılarak bırakıldığından seans sonrası dökülme süreci takip edilir.
Bunun dışında endoskopik olarak uygulanan iki temel usul daha vardır:
Üreteroskopik Usul: idrarın çıktığı delikten, idrar yollarına girilip, taşa kadar ulaşılıp, lazerle küçük kesimlere ayrılması ve tıpkı seansta çıkartılmasıdır. Bu çeşit bir ameliyat sonrası birebir gün ya da sonraki gün hasta taburcu olabilir.
Perkütan Böbrek Cerrahisi: Biraz daha iri taşlarda uygulanan kapalı sistemdir. Yan taraftan, böbreğin üzerine denk gelen yerden yaklaşık 1cm’lik çok küçük bir kesi yapılır. Buradan kalem üzere bir boru böbreğin içerisine yerleştirilip, bu borudan endoskoplarla girilerek, taşlar kırılıp çıkartılır. Bu ameliyat sonrası ekseriyetle hastaların iki gün kadar hastanede yatması gerekebilir. Taburcu olduğunda da pansumana gerek kalmadan, olağan hayatını sürdürebilir.
Çocuklarda Böbrek Taşı Tedavisinde Üreteroskopik Prosedür Nedir Ve Nasıl Yapılır?
Çocuklarda kapalı olarak uygulanan, iki tane değerli ameliyat sistemi vardır. Bunlardan bir tanesi, üreteroskopik formüldür. Bu usul, böbrekten mesaneye inen kanala (üreter) girerek yapılan süreçtir. Bunlar büsbütün kapalı süreçlerdir. Rastgele bir yeri kesme, dikme süreçleri olmaz. İdrarın çıktığı delikten, kameralı, çapları yaklaşık 2.5mm. çapındaki aygıtlarla girilerek evvel mesaneye, oradan kanal içinden geçerek böbreğin içerisine kadar ulaşmak mümkündür. Ulaşılan bölgedeki taşı direkt görerek lazerle küçük modüllere ayırıp beden dışarısına almak tıpkı seansta mümkündür. Bu cins ameliyatlar sonrası ekseriyetle içeride bir stent bırakmak gerekebilir. Çok küçük, yumuşak, ince bir borucuk olan bu stent, bir ucu böbrek içerisinde, bir ucu ise mesane içerisinde olmak üzere , büsbütün beden içerisinde kalır. Çoklukla bir hafta, on gün üzere bir mühlet içerisinde, idrar yollarının durumuna nazaran tekrar çıkarılır. Kimi durumlarda idrar yolları müsaitse, stent bırakmaya gerek olmadan da ameliyat sonlandırılabilir. Şayet idrar yolu bu tıp bir ameliyatın yapılabilmesine imkan sağlamayacak kadar ince ise yalnızca stent yerleştirilerek sürecin o seansta sonlandırılması ve taşa yönelik asıl operasyonun birkaç hafta sonra yapılması daha emniyetli bir yaklaşım olabilir. Bütün bunlar ameliyat sırasında belirli olan durumlardır. Ekseriyetle, bu cins üreteroskopik ameliyat olan hasta, sabah ameliyata alınıp akşam üstü ya da duruma nazaran sonraki gün taburcu edilebilir. Katater takıldıysa, bir mühlet sonra bunun kesinlikle çıkartılması gerekir.
Çocuklarda Böbrek Taşı Tedavisinde Perkütan Cerrahi Nedir Ve Nasıl Yapılır?
Çocuklarda, böbrek taşları tedavisinde uygulanan cerrahi yollardan bir tanesi de perkütan cerrahidir. Perkütan cerrahinin, üreteroskopik tedaviden farkı, çoklukla daha iri (1.5-2cm. ve üzeri) taşlarda uygulanan, böbreğin üzerine denk gelen yan taraftan, yaklaşık 1cm. lik bir kesiden kalem üzere bir borunun böbrek içine özel bir usulle yerleştirilmesi ile uygulanan bir prosedür olmasıdır. Bu boru içerisinden kameralı aletlerle böbreğin içine girilerek ulaşılan taşlar ekseriyetle pnömatik formül denilen lazerden daha farklı bir taş kırma tekniği ile kırılarak beden dışına alınırlar.
Borunun olduğu yerde, ameliyat sonrasında, o bölgeden gelen idrarın dışarıya alınması ve takibi için ince bir katater bırakılabilir. Çoklukla sonraki gün bu kataterden ilaçlı unsur verilerek çekilen röntgenle, böbreğin durumu, yolun açık olup olmadığı denetim edilebilir. Sonrasında da bu katater çekilip beden dışarısına alınır. Ameliyat yerinden gelebilecek az bir ölçü idrar akıntısının kesilmesi ile yara yeri küçük bir bantla kapatılarak hasta taburcu edilir. Sonuç olarak; perkütan cerrahide hastanın iki gece hastanede kalması, sonrasında da neredeyse olağan hayatına devam edebileceği durumda taburcu olabilmesi mümkün olmaktadır. Bir hafta on gün içerisinde de büsbütün olağan hayata dönmektedirler.