Çocuklarda İdrar Kaçırma Problemi
Çocukluk devrinde uygun olmayan vakitte altını ıslatma sık karşılaşılan bir durumdur ve çocuk ürolojisi polikliniğine gelen olguların % 40 ını oluşturur. Bu durum kendini yalnızca gece idrar kaçırma yahut hem gece hem gündüz idrar kaçırma biçiminde gösterebilir.
Normalde çocuklar gece idrar denetimini 4 yaşında sağlarlar, gündüz denetimi ise daha evvel sağlanır. Ülkemiz ve yurt dışında yapılan çalışmaların da gösterdiği üzere 5 yaşındaki çocukların %15 i , 15 yaşındaki çocukların % 1 gece idrar kaçırmaktadır. Gece idrar kaçıran çocukların her yıl % 15 i tabiatıyla hiçbir tedavi almadan iyileşmekle bir arada bu vakit aralığında altını ıslatma sorununun hem çocuk hem ailede toplumsal ve ruhsal sıkıntılar ortaya çıkarması tedavi gerekliliğinin en kıymetli göstergesidir.
Primer Enüresis Nokturna:
Gündüz hiçbir şikayeti olmadan yalnızca gece uykuda altını ıslatma durumudur.
Bunun nedeni çok faktörlüdür ve aile hikayesi olumluluğu, işlevsel mesane kapasitesinin azlığı, ADH eksikliği ve gece uyanma sorunları belirli başlı olanlarıdır.
Gündüz-Gece Altını Islatma:
a. Disfonksiyonel İşeme:Çocuğun işeme eğitimini yanlış alması sonucunda mesane boşaltma fazında mesane tabanında idrar tutmaya yarayan sfinkter ve pelvik taban kaslarını kasarak idrarını yapması ve bunun neden olduğu mesane dinamiğinde bozulmayla ortaya çıkan aralıklarla işeme ve işeme sonrası mesaneyi tam boşaltamama formunda kendini gösteren sorundur. Bu olgularda kabızlık da sık karşılaşılan bir durumdur.
b. Urge Sendromu:Mesane dolum fazında mesanedeki idrar ölçüsü daha kapasiteye ulaşmadan mesanenin istemsiz olarak kasılması ve bu kasılmalar sonucunda ortaya çıkan basınç artışı nedeniyle idrar kaçırmanın gerçekleştiği durumdur.
c. Az Etkin Mesane:Bu kümede en az görülen durumdur ve mesanenin gereğince kasılamayarak idrarı boşaltamaması ve işeme sonrası mesanede idrar kalmasıyla kendine gösteren durumdur.
Gülme Sırasında İdrar Kaçırma:
Daha çok ergenlik çağındaki kızlarda görülmekle bir arada erkeklerde de görülebilen çok şiddetli gülme sırasında idrar denetiminin kaybedildiği durumdur. Bunun beyindeki gülme ve mesane denetim merkezlerinin birbirine yakınlığından kaynaklandığı ve gelişimsel bir sorun olarak tanımlanmaktadır. Vakitle tabiatıyla geçen ve kimi durumlarda ilaç tedavisinin eklenebileceği bir hastalıktır.
Tedavi
Tedavinin başarısı üstteki sınıflamaya nazaran çocuğun gerçek teşhis edilmesi ve ona nazaran tedavinin planlanmasıdır. Sınıflamaya nazaran tedavi alternatifleri aşağıdaki üzeredir.
Primer Enuresis Nokturna
Yatmadan evvel alınan sıvı içecek ve besinlerin kısıtlanması: Yatmaya yakın 1-2 saatlik devirde sıvı alımının azaltılması ve şekerli, kafeinli içeceklerin mesane kasılmalarını arttığı fikriyle alınmamasına dayanan bir formüldür.
Gece coçuğu belirli vakitlerde uyandırarak idrar yaptırma: Birçok ailenin doktora başvurmadan evvel uyguladığı bu usul uzun periyotta çok yararlı olmayan ancak tedavinin bir modülü olarak sıvı kısıtlamasıyla bir arada uygulanabilecek bir sistemdir.
Alarm aygıtları:Uykuda idrarın aygıta değmesiyle ikaz veren alarm yardımıyla çocuğun uyanması ve daha sonra tuvalete giderek idrarını yapması temeline dayanır ve uzun vadede hayli başarılı bir sistemdir. Devamlı ebeveyn nezareti gerektirmesi ise bir dezavantaj olmaktadır.
Disfonksiyonel İşeme:
İşeme Terapisi:
İdrar kaçıran çocuklarda tuvalet alışkanlıkları ve gerekirse diyetinin de düzeltilmesini amaçlayan tedavi biçimidir.
Biofeedback Terapisi:
Hedefi hastanın olağanda bilmediği ve fizyolojik olan beden aktivitelerinin bilgisayar ve gibisi aletlerle baştan öğretilmesini amaçlayan bir tedavi sistemidir. Bu usulle hastanın idrar kaçırmasının nedeni olan, mesane dinamiğininin bozan uzun yıllardır yapmış olduğu yanlış davranışları düzeltmek ve idrar kaçırmayı önlemek amaçlanır.
Çocuk yaş kümesinde bilhassa mesanenin idrar yapmak için kasılması ve takiben gevşemesi gereken sfinkterin gevşetilememesi durumunda 4-6 seans sonrasında büsbütün olağan fizyolojinin öğrenilmesini sağlar. Biofeedback seçilmiş olgularda işeme disfonksiyonun öbür komplikasyonlarının da ameliyat üzere sıkıntı durumlara maruz kalmadan düzeltilmesini sağlamaktadır.
