Gebelik ve Psikoloji

Doğuma hazırlık deyince herkesin aklına ilk gelen fiziksel ve zihinsel hazırlıklar oluyor. Fakat en önemli hazırlanma psikolojik hazırlıktır.

Hatta bazen gebenin psikolojisi tüm fiziksel ve zihinsel hazırlık sürecini bile olumsuz anlamda etkileyebileceği için psikolojik hazırlık özellikle gebelik döneminde dikkate alınması gereken temel konuların başına gelmektedir.

Bazıları doğuma hazırlığın gebelik esnasında ve hatta doğuma yakın olmasını savunur. Fakat asıl hazırlık gebelikten bile önce başlamalıdır. Mesela gençlik döneminden itibaren, genç bir kızın kötü, negatif ve olumsuz doğum hikayelerini duymaması veya şahit olmaması iyi olur.

Psikolojik hazırlığın ise gebelikten önce başlaması önemlidir. Gebelik ve doğum şekli;

• Doğum sonrası depresyonu

• Anne-bebek bağını ve ilk güven ilişkisini

• Çocukluk ve ergenlik dönemini

• Yetişkinlikteki davranış ve duygusal süreçleri

• Kişilik yapısını

• Hayatla ve olaylarla baş etme şeklini

• Tüm ilişkilerimizi

• İnsanlığın yaşama şeklini

• Tüm insanlık yaşamını etkileyebilir. Bu nedenlerle de çok önemlidir.

• Gebenin ve baba adayının kendi doğumlarını bilmeleri: özellikle gebenin kendi doğumu direk olarak vücut kayıtlarında yer alan tek doğum olduğu için gebelik esnasında kendi doğumuyla ilgili varsa travmaların çözülmesi gereklidir, Bunun yanında, gebenin anne, anneanne, teyze, abla ve hatta daha eski kuşaklardan özellikle de  ailedeki kadın jenerasyonundan gelen doğumla ilgili travmatik, acı verici, kötü hikayelerin üzerinde çalışması gerekmektedir.

• Gebenin özellikle annesi, sonra diğer aile bireyleri ile ilişkisi yeniden gözden geçirilmelidir. Varsa sorunlar çözülmeli ve güven temeline dayandırılmalıdır. İçe atılan duygular, söylenmemiş, anlatılmamış duygular temizlenmelidir. Benzer şekilde, gebe ve eşinin ilişkisi, çalışılmalı varsa ufak tefek dahi olsa sorunlar çözülmelidir.  

• Gebenin kendi vücut algısı, kendisini sevmesi üzerine çalışılmalıdır. Doğum ve doğum sonrası ile ilgili varsa kaygıları korku haline dönüşmeden ifade edilmelidir. Doğum, hayatınızı değiştirecek yeni bir hayatın kapısını aralayan süreçtir. Hayatı ve rollerin değişeceği  gerçeğine alışması, yeni hayata adaptasyon üzerine çalışılması önemlidir. 

• Bebeğine odaklanmasını engelleyecek olan her türlü negatif etkiler temizlenmelidir. 

• Kendini tanıma süreci tüm hayatı boyunca devam edecek olsa da hamilelik bu tanıma sürecinin biraz daha netleştirilme zamanıdır.

• Çocuğundan beklentileri ( cinsiyeti dahil olmak üzere) biraz daha netleştirmeli, varsa kaygı ve korkular çalışılmalıdır. Gebelik esnasında düzeni bozan her şey stres verebilir. Psikolojik iniş çıkışlar normaldir ama fazlalaştığında ve derinleştiğinde dikkate alınması gereken bir konudur.

• Bu dönemde aileden birinin kaybı veya hastalığı en önemli travmalardan biridir. Gebenin içine atmamasına çalışılmalıdır

• Babaların psikolojik hazırlığı kültürümüzde çok önemsenmese de annenin psikolojik durumunu olumlu/olumsuz etkilediği bilinmektedir ve bebek dünyaya geldiğinde güvenli bağlanmada babanında etkisi yüksektir. Bu sebeple bebek bakımında babanın da rol alması, varsa bununla ilgili sorunların, sıkıntıların, soru işaretlerinin netleştirilmesi sağlanmalıdır. 

• Doğum sonrası post partum depresyonu denilen lohusa depresyonu, sıklıkla karşımıza çıkan, anneyi ve konsantrasyonunu ciddi oranda etkileyen bir süreçtir. Dolayısıyla anneyi etkileyen bu süreç bebeği de etkilemekte ve bebeklikte en çok önem verdiğimiz, güvenli bağlanma sürecine zarar verebilir. 

• Doğuma psikolojik hazırlık süreci gebelikten önce de sonra da hatta en yaygın olarak doğuma 2-3 ay kala başlayabilir. Anne ve baba adayı bebeğin fiziksel ve maddi ihtiyaçlarına odaklanarak bu temel psikolojik hazırlık sürecini geri plana atabilir. En kötüsü, içine atabilir, yüzleşmekten korktuğu için de yok sayabilir. Geçici gibi görünen her türlü sorun için bile gebelik dönemi en uygun ve önemli zamanlardan biridir. 

Bu süreçte alınacak uzman desteği hem gebelik dönemi hemde doğum sonrası süreçte sizin ve bebeğinizi olumlu etkileyebilmektedir.

İlk çocuk sahibi olacaklar için henüz bir öngörü olmadığı için daha heyecan verici bir bilinmezlik ifade etse de ikinci, üçüncü… çocuğunu kucağına alacak olan aileler içinde aynı şekilde yeni bir hayat, yeni bir nefes, yeni bir sorumluluk ve mutluluk demektir. Artık hayatınız asla bir önceki gibi olmayacak. Çok daha güzel, çok daha keyifli olmasını dilerim… 

Uzm. Klinik. Psk. Cansu DÜLGER