İdrar kaçırma toplumsal hayatı ve hayat kalitesini olumsuz etkileyen , hijyeni bozan son derece moral bozucu bir sıhhat sorunudur. Hastaların birçoğu meskenden çıkmak istemediklerini, bir yere gidemediklerini tabir etmektedirler. Antidepresan kullanımı bile olağan görülmektedir. Bayanlarda çok yaygın görülen bu durumun onlarca sebebi olabilir. Hafif derecede ya da şiddetli olabilir. Bir insanın idrar kaçırmaması için beyin, omurilik, mesaneye giden hudut sistemi, mesane ve idrar yolunun tamamının sağlıklı olması gerekir. Bu organların rastgele birindeki hastalık idrar kaçırma ile sonuçlanabilir.
İDRAR KAÇIRMA SEBEPLERİ NELERDİR?
Bazen hiç bir sebep olmadığı üzere doğum yapmış olmak, kilolu olmak, rahim ameliyatı geçirmiş olmak idrar kaçırmaya neden olan ve en sık görülen durumlardır. Bunlar dışında omurilik ya da beyin ve hudut sistemi hastalıklarına sahip olmak, diabet, ışın tedavisi görmüş olmak, enfeksiyon, doğuştan kaynaklanan sorunlar idrar kaçırmaya neden olabilir. Sanılanın bilakis doğumun sezeryen ya da olağan yolla olması fark etmemektedir. Lakin güç doğum ve rahim ameliyatları , o bölgeyi sıkıca saran pelvik taban kaslarının gevşemesine ve organ sarkmasına ya da idrar kaçırmaya neden olabilmektedir.
TANIDA KULLANILAN TESTLER NELERDİR?
Hastayı dinlemek, idrar ve kan tetkikleri, ultrasonografi ve vajinal muayene temel tetkik ve teşhis araçlarıdır. Hayat kalitesini ve hastalığın derecesini ölçen ICIQ üzere formlar doldurulmaktadır. Bunlar dışında ÜRODİNAMİ (basınç akım çalışması) denen mesane içi başınç ölçümü ile idrar kesesinin kas ve hudut sistemi yapısı hakkında kıymetli bilgi sahibi olunmaktadır. Ürodinami testi 10 dakika süren mesane içerisine ince bir katater takılarak yapılan çok pahalı bir tetkiktir. Sistoskopik inceleme de mesane ve üretra iç yapısını kıymetlendirmek gayesi ile yapılabilir.
İDRAR KAÇIRMA TİPLERİ VE TEDAVİ TEKNİKLERİ NELERDİR?
Yetişemeden idrar kaçırma (URGE ya da SIKIŞMA tipi): Hastada apansız idrar yapma isteği ve sıkışma hissi oluşur. Tuvalete yetişemeden kaçırma oluşabilir. Bu durum idrar kesesinin tam dolmadan , vakitsiz, birdenbire olan kasılmasıyla oluşur. Detrusor denen mesane kaslarının, o bölgeyi uyaran sonların kolinerjik liflerinin çok hassasiyetinden kaynaklanır. Mesane kas kasılmalarını önleyen Antikolinerjik ilaçlar kullanılır. Bu husus çok karışık ve düzeneği şimdi tam çözülememiş bir bahistir. Bu nedenle bu ilaç tedavisi standart değildir. Bireye özel tedavi düzenlenmelidir. Ürodinamik inceleme gerekli olabilmektedir.
Fiziksel aktivite ile kaçırma (STRES tipi):
Öksürmek, hapşurmak, ağır kaldırmak, antrenman yapmak, ayağa kalkmak üzere durumlarda karın iç basıncı artar ve mesaneye baskı oluşur. Burada mesanenin kas ve hudut sisteminde sorun yoktur. Şayet pelvik taban kaslarında, idrar kanalında ya da mesanede sarkma varsa kolay kolay idrar kaçırma oluşur. Yani bu tip kaçırma da kesinlikle sarkma düşünülmelidir. Vajinal muayene ve gerilim testi yapılarak teşhis konur. Sarkma idrar kanalında (üretra), mesane de, rektumda(kalın bağırsak) ya da rahimde olabilir. Bir ya da birden çok bölgede sarkma olabilir. Tedavi de sarkan bölgeler düzeltilmelidir. Yalnızca idrar kanalında sarkma olduğunda evvelce karın duvarından kesi yapılıp açık ameliyatla tedavi uygulanırken ( Fascial Sling operasyonları); 5-6 yıldır vajina içerisinden yapılan daha kolay, daha tesirli, 15-20 dakika süren askı ameliyatları (TOT, MİNİ_SLİNG) ile gerçek seçilmiş hastalarda %90-95 lere varan muvaffakiyet oranı ile bu sorun düzeltilebilmektedir. Şayet varsa eşlik eden öteki sarkma alanları da düzeltilmelidir.
Karışık tip idrar kaçırma:
Hem öksürmekle-hareketle hem de yetişemeden-sıkışmakla idrar kaçırma olabilir. Bazen gerilim tip kaçırma, yetişemeden kaçırmayı da tetikleyebilmektedir. Hangisinin daha fazla olduğu da değerlidir. Ürodinamik inceleme ile detaylı kıymetlendirme yapıldıktan sonra cerrahi yahut medikal tedavi planlanmalıdır.
Hissetmeden idrar kaçırma:
İdrarı denetim etmeyi sağlayan sfinkterik kas sisteminin ziyan görmesi nedeni ile ya da beyin ve hudut sistemi hastalıklarda idrar denetimi büsbütün kaybolabilir. Yapılacak nörolojik kıymetlendirme ve ürodinamik inceleme sonrası tedavisi daha sıkıntı olan bu durum hakkında tedavi düzenlenir.
