İdrar Kesesi Sarkması Nedir?

İdrar kesesi yani mesane vajina ön duvarı ile komşuluk gösterir, dolayısı ile vajinal alan defektleri ve enfeksiyonlarından oldukça sık etkilenir. Sistosel, idrar torbasının vajinal ön duvardan dışarı ve aşağı doğru fıtıklaşmasıdır. Vajinal açıklıkta önden aşağı doğru ele gelen kitle şeklinde görülür.

Sistosel Ne Demek?

Sistosel mesanenin vajinal duvardan sarkması ile oluşan kese gibi görünen yapının adıdır. Mesane vajinal Alana sarkarken bombeli bir kese halinde vajinal duvardan çıkmaktadır. Paravajinal alan dediğimiz yan duvarlardanda defekt olup sarkma oluşur ise aşağıdan ele gelen kitle daha geniş ve daha büyük olmaktadır.

Sistosel Neden Olur?

Sistosel genellikle normal vajinal doğum ile oluşan travmaya bağlı olabilmektedir. Doğum şekli vajinal yoldan olmamış olsa bile; fetusu taşımış olmak ve bir miktar ağrı çekmek yeterlidir. Bazı doğumlarda bebek vajinal bölgeden çıkarken mesane ve idrar torbası deliği (üretra) yırtıkları oluşmaktadır. Doğum sırasında oluşan bu yırtık ve kesilerin yaşamsal önemi vardır.

Eğer onarılmaz ise ağır enfeksiyon ve ağrılı işeme ile sonuçlanır. Sistosele sebep olan travmalar genelde mesane asıcı bağlarının kopması ya da zarar görmesi sonucu oluşur ve doğum sırasında onarılamaz.

Normal vajinal doğum sonrası karın içi basıncı ve kronik öksürük, ağır yük kaldırma ile sarkma sistosel derecesi artar. Ayrıca idrar torbası sarkması; onarılmamış rektosele bağlı olarakda gelişir. Vajina arka duvarı güçsüz olduğu için karın içi basıncını vajina ön duvarı yani mesane alanı kontrol etmeye çalışacağı için rektosel ameliyat edilmediği takdirde sistosele yol açacaktır.

Doğum yapmayan hanımlarda bağ doku hastalığı, kilolu olmak, sigara ve kronik öksürük de sistosele yol açabilmektedir.

Sistosel (İdrar Kesesi Sarkması) Belirtileri Nelerdir?

• Vajinal bölgede ele gelen kitle

• İdrar kaçırması

• Sistosel derecesi fazla ise idrarı yapamama, ıkınarak idrar yapma ya da vajinal bölgeden hastanın eli ile idrar torbasını yerine yerleştirdikten sonra idrar yapabilmesi

• Vajinal akıntı ve koku

• Vajinal bölgede ağrı

• Pelvik bölgede ve karın içinde ağrı

• Sık tekrar eden idrar yolu enfeksiyonu ve tedaviye dirençli olması (biriken idrara bağlı)

• Cinsel ilişki sırasında idrar kaçırma

• Cinsel haz da azalma ve öz güven eksikliği

• Vajina ön duvarda vajinal katlantıların silinmesine bağlı (vajinal rugalar) orgazm olamama gibi belirtilere neden olur.

Sistosel (idrar kesesi sarkma ameliyatı) bu şikayetleri ortadan kaldırmaktadır.

Sistosel Dereceleri

İdrar kesesi sarkması hem klinik hemde cerrahi olarak kullanılmak amacı ile derecelendirilmiştir.

Evre 1 sistosel hasta dinlenme halinde iken vajinal bölgede ele gelen kitle dışarı çıkmaz, evre 2 de 1-2 cm kadar, evre 3 te 2 cm üzeri, evre 4 te dinlenme halinde iken dahi mesane vajina dışında komple bulunmaktadır.

Evre 4 sistosel hastalarında zor idrar yapma,ıkınarak ya da mesaneyi elle yerine yerleştirmeden idrar yapamama var iken, evre -1 hastlarında idrar kaçırma istemsiz idrar yapma durumları olabilir.

Hastalarda idrar kaçırma şikayeti de mevcut ise ürojinekolojik olarak değerlendirilmeli, idrar kaçırma muayenesi yapılmalı ve gerekli cerrahi planlama bir bütün olarak ele alınmalıdır.

Sistosel İdrar Kesesi Sarkması Tanısı

Sistosel (idrar kesesi sarkması) olan hastalar kliniğe başvurduklarında genel jinekolojik muayene ile tanı konulmaktadır. Ancak hastanın eş zamanlı idrar kaçırma olup olmadığı, cinsel ilişki ya da fiziksel aktivitede idrar kaçırıp kaçırmadığı sorgulanmalı tanı konulup gerekli cerrahi planlama hem sistosel hemde idrar kaçırma için bir bütün olarak ele alınmalıdır.

İdrar Kesesi Sarkması Nasıl Tedavi Edilir?

İdrar kesesi sarkması cerrahi olarak tedavi edilebilmektedir. Ancak çok küçük bir hasta gurubunda idrar torbası sarkması evre 1 ya da henüz başlangıç aşamasında ise vajinal kazer uygulanarak kas ve bağ dokusu desteklenebilir. Ardından yapılacak kegel egzersizleri ile çok erken aşamada ki sistosele cerrahi yapılmadan lazer ile müdahale edilebilir.

Sistosel Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Sistosel ameliyatı evre 2 ve üzeri sistosel hastalarında yapılmaktadır. Evre 1 hastalarında vajinal lazer denenebilir ancak kilo fazlalığı ve ağır yük kaldırma devam ettikçe sistosel artacak evre-2 ve üzeri hale gelip cerrahi yapılması gerekecektir.

İdrar kesesi sarması ameliyatı (sistosel) idrar torbasının içerisinde bulunduğu fıtık kesesinin onarılıp vajina ön duvarının tekrar dikilmesi şeklinde yapılmaktadır. İşlem süresi yaklaşık 1 saattir. Genel anestezi ve spinal anestezi ile yapılabilir. Ancak sistosel ameliyatından sonra ilk 12 saat mesane fonksiyonları da kontrol edileceği için genel anestezi tercih edilmektedir.

Sistosel Ne Zaman Ameliyatı Edilmeli?

İdrar kesesi sarkması evre 2 ve üzeri ise ameliyat kesinlikle planlanmalıdır. Evre 1 olan hastalar yani çok az sistoseli olan hastalarda yıllar geçtikçe sistosel evresi yer çekimi, kilo, kronik öksürük ve menopoza bağlı kollajen azalmasına ikincil sistosel dereceleri artacak ve cerrahi yapılması gerekecektir.

İdrar torbası sarkması ilerlediğinde idrar kaçırması ya da zor idrar yapma; üretra(idrar torbası deliği) bağlarının sarkan mesane ile kopması sonucu ciddi idrar sorunları da yaşanacağı için sistosel ilk tanı konulduğunda tedavi edilmelidir.

Sistosel Ameliyat Edilmez İse Ne Olur?

Sistosel ameliyat edilmez ise, devam eden basınç ve yer çekimi etkisine bağlı idrar kesesi sarkması oldukça artabilir.

İdrar yapamama, ciddi idrar yolları enfeksiyonları, vajinal ağır enfeksiyonlar, sürekli ola kötü koku, idrar kaçırma, ilerleyen durumlarda mesanenin yara olup delik açılması, idrar torbası deliği yani üretranın fonksiyonunun bozulması ve cinsel hazda ciddi azalma, ilişki sırasında idrar kaçırma gibi sorunlara yol açabilmektedir.

Sistosel hastalığı cerrahi olarak tedavi edilmez ise ciddi fonksiyonel hayat ve cinsel hayat kalitesini bozan sonuçlara yol açabilmektedir.

İdrar Kesesi Sarkmasi Ameliyati Riskleri

Sistosel ameliyatında vajina ve mesane arasında ki doku çok incedir. Vajina ön duvarı sistosel ameliyatı için açılıyor iken; mesane yaralanması olmamasına dikkat edilmedir. Ayrıca aktif idrar yolları enfeksiyonu var ise, cerrahi enfeksiyonu arttıracağından tedavi edilmelidir.

Menapoz sonrası doku iyileşmesi yavaş vajinal yapı ince olduğu için ameliyat öncesi ve sonrası destekleyici tedaviler kremler ya da vajinal lazer uygulanabilir. Eğer doku çok ince ise vajina ön duvarında kesi açılması yaşanabilir.

Sistosel ameliyatının 2 riski mesane yırtılması (ameliyat anında) ve sistovajinal fistül (vajina ile mesane arasında kanal oluşması) dır. Her iki komplikasyondan kaçınmak için ameliyat öncesi değerlendirmede doku desteklenmesi krem ve lazer ihtiyacı değerlendirilmeli, ameliyat yapılma anında derin kesilerden kaçınılmalıdır.

Sistovajinal fistül varlığında sürekli vajinal idrar görülür ve metilen mavisi muayenesi ile tanı konulur; tedavisi planlı cerrahidir.

Sistosel Ameliyatı Sonrasi İyileşme

Sistosel ameliyatı sonrası normal yaşantıya dönüş 3. Gün olmaktadır. Hastanede kalış süresi en az 12 saattir. Duş ertesi gün ayakta alınabilir. Ameliyat sonrası ilk idrarı hastanede yapılıp eve öyle taburcu edilmelidir.

Sistosel ameliyatında kullanılan dikişler kendi emilebilen sütürler olduğu için dikişler ameliyattan sonra alınmaz. Sistosel ameliyatından sonra ilk 10 gün dar kıyafetler giyinilmesinden kaçınılmalı ve havuza girilmemelidir.

Cinsel ilişki ve ağır spor aktiviteler 4. Hafta yapılabilir. Hafif spor aktivitelerinin ilk hafta sonunda yapılmasında sakınca yoktur. İlk hafta 3-4 saatte bir mesaneyi boşaltmanın unutulmamasında fayda vardır.

İdrar kesesi sarkma ameliyatından 3-4 hafta sonra tam iyileşme yaşanmaktadır.