İdrar yolları enfeksiyonları nasıl oluşur?
Enfeksiyon etkenleri idrar yollarının son bölümünden (üretradan) girdikten sonra, buradan idrar torbasına (mesaneye) geçerek çoğalır. Mesane (sistit) ve üretra enfeksiyonuna (üretrit) neden olurlar. Bazen mesane ile böbrekleri birbirine bağlayan idrar yolları (üreter) aracılığı ile daha üstlere çıkarak böbrek enfeksiyonuna (pyelonefrit) yol açarlar.
Neden olur?
Bakterilerin üretra yoluyla üriner sistemde ve mesanede ağırlaşması ile oluşur. Kolaylaştırıcı birtakım faktörler vardır.
Belirtileri nelerdir?
- Şiddetli ve daima idrar yapma isteği
- İdrar yapma ile yanma hissi
- Sık ve az idrar yapma
- İdrarda kan bulunması
- İdrarın bulanık ve makûs kokulu olması
Kimlerde sık görülür?
Yeni doğan devri hariç bayanlarda daha sıktır.
- İYE 20-40 yaşları ortasındaki bayanlarda %30 oranında görülür, bu oran erkeklerden 30 kat fazladır. Artan yaşla birlikte bayan erkek oranı azalır.
- Hastaneye yatırılanlarda görülme oranı artar
- Daha evvel enfeksiyon geçirmiş olanlarda görülme mümkünlüğü artmıştır.
- Tekrarlama riski, daha evvelki enfeksiyon sayısı ne kadar fazla ise o kadar artar, birinci ve ikinci enfeksiyonlar ortasında mühlet ne kadar uzun ise o kadar azalır.
- Hamilelerde enfeksiyon riski öbür bayanlarla birebirdir, fakat onlarda daha kolay böbrek enfeksiyonuna ilerleyebilir.
- Kadınlarda sistit erkeklerde prostatit sık görülür.
Bebeklerde İYE belirtileri nelerdir?
Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu aşikâr olmayabilir yalnızca ateş, huzursuzluk, iştahsızlık, kusma, ishal formunda görülebilir. İdrar yolu enfeksiyonu bebeklerde görülen ateşin en sık sebeplerindedir.
Bebeklerde İYE görülürse ne yapılmalıdır?
Birinci yıllarda erkek çocuklarında daha sık görülür. Bu devirde sünnetsiz çocuklar sünnetlilere nazaran 10 kat daha fazla idrar yolu enfeksiyonu geçirme riskine sahiptirler. Kız çocuklarının % 3, erkelerin %1″i ergenlik periyodu İYE nuna yakalanırlar ve bu çocukların % 17 inde böbrek hasarı oluşur hasar oluşanlardan %10-20 sinde hiper tansiyon gelişir.Böbrek hasarının olası en sık sebebidir. Bu sebeple birinci enfeksiyonun başında böbrek hasarının artmasına neden olabilecek risk faktörleri araştırılmalıdır.
Neden bayanlarda daha sıktır?
Bayanlarda üretra kısadır ve anüse yakındır. Bakterilerin mesaneye erişmesi için geçmesi gereken yol kısadır.
Nasıl teşhis konur?
İdrar analizi ve/veya idrar kültürü şikayetleriniz ile bir arada ile enfeksiyon varlığı açısından kıymetlendirilir. Enfeksiyonu bulunan birçok hastada radyolojik çalışma gereksiz olmakla birlikte birtakım durumlarda yararlıdır.Lokalizasyonun ve nedeninin belirlenmesi için üriner sistem grafisi, USG üzere görüntülenme yolları kullanılabilir.
Erkeklerde cinsel bağlantı ile enfeksiyon ortasında münasebet var mıdır?
Çok yakın alaka bulunmamakla birlikte üretrit sıklıkla cinsel bağlantıyla geçen bakterilerden kaynaklanır.
Kadınlarda cinsel bağlantı ile enfeksiyon ortasında alaka var mıdır?
Cinsel aktivitesi olan bayanlarda idrar yolları enfeksiyonu eğilimi daha fazladır. Cinsel münasebet sırasında üretra tahriş olabilir, bölgedeki mikroorganizmalar vajinaya ve idrar kanalının ağzına hakikat itilir ve üretradan mesaneye ulaşmaları kolaylaşır.
Balayı sistiti nedir?
Birinci defa cinsel ilgide bulunan ya da her zamankinden daha ağır cinsel münasebet yaşayan pek çok bayanda 12-24 saat içinde yanma başlar bu durum balayı sistiti olarak isimlendirilir.
Sistit yalnızca cinsel münasebet yüzünden mi olur?
Bayanlarda cinsel ilşkiden sonra sistit oluşabilir fakat cinsel aktivitesi olmayan bayanlarda da idrar yolu enfeksiyonlarına eğilim görülür.
Gebelik sırasında İYE ne üzere riskler doğurur?
Gebelik sırasında idrar yolları enfeksiyonu olan bayanlarda düşük doğum yüklü bebek doğurma yahut erken doğum riski artabilir.
Korunmak için ne yapabiliriz?
- Günde en az 8 bardak su içmelisiniz.
- İdrara çıkma hissi geldiğinde idrarı tutmaktan kaçınmalısınız.
- Cinsel münasebet sonrası olabildiğince erken idrar yapmalısınız.
- Genital bölgeler için deodorant, dezenfektan, kolonya ve pudra üzere tahriş edici eserler kullanmamalısınız.
- Banyo küvetini doldurarak yıkanma yerine duşla yıkanmayı tercih etmelisiniz.
- Tuvaletten sonra üretra deliği ve makat bölgesini önden geriye gerçek silmelisiniz.
- Beyaz renkte olan tuvalet kağıtlarını kullanmalısınız.