İdrar yolları enfeksiyonları nasıl oluşur?
Enfeksiyon etkenleri idrar yollarının son bölümünden (üretradan) girdikten sonra, buradan idrar torbasına (mesaneye) geçerek çoğalır. Mesane (sistit) ve üretra enfeksiyonuna (üretrit) neden olurlar. Bazen mesane ile böbrekleri birbirine bağlayan idrar yolları (üreter) aracılığı ile daha yukarılara çıkarak böbrek enfeksiyonuna (pyelonefrit) yol açarlar.
Neden olur?
Bakterilerin üretra yoluyla üriner sistemde ve mesanede yoğunlaşması ile oluşur. Kolaylaştırıcı birtakım faktörler vardır.
Belirtileri nelerdir?
- Şiddetli ve sürekli idrar yapma isteği
- İdrar yapma ile yanma hissi
- Sık ve az idrar yapma
- İdrarda kan bulunması
- İdrarın bulanık ve kötü kokulu olması
Kimlerde sık görülür?
Yeni doğan dönemi hariç kadınlarda daha sıktır.
- İYE 20-40 yaşları arasındaki kadınlarda %30 oranında görülür, bu oran erkeklerden 30 kat fazladır. Artan yaşla birlikte kadın erkek oranı azalır.
- Hastaneye yatırılanlarda görülme oranı artar
- Daha önce enfeksiyon geçirmiş olanlarda görülme olasılığı artmıştır.
- Tekrarlama riski, daha önceki enfeksiyon sayısı ne kadar fazla ise o kadar artar, birinci ve ikinci enfeksiyonlar arasında süre ne kadar uzun ise o kadar azalır.
- Hamilelerde enfeksiyon riski diğer kadınlarla aynıdır, ancak onlarda daha kolay böbrek enfeksiyonuna ilerleyebilir.
- Kadınlarda sistit erkeklerde prostatit sık görülür.
Bebeklerde İYE belirtileri nelerdir?
Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu belli olmayabilir sadece ateş, huzursuzluk, iştahsızlık, kusma, ishal şeklinde görülebilir. İdrar yolu enfeksiyonu bebeklerde görülen ateşin en sık sebeplerindedir.
Bebeklerde İYE görülürse ne yapılmalıdır?
İlk yıllarda erkek çocuklarında daha sık görülür. Bu dönemde sünnetsiz çocuklar sünnetlilere göre 10 kat daha fazla idrar yolu enfeksiyonu geçirme riskine sahiptirler. Kız çocuklarının % 3, erkelerin %1″i ergenlik dönemi İYE nuna yakalanırlar ve bu çocukların % 17 inde böbrek hasarı oluşur hasar oluşanlardan %10-20 sinde hiper tansiyon gelişir.Böbrek hasarının muhtemel en sık sebebidir. Bu sebeple ilk enfeksiyonun başında böbrek hasarının artmasına neden olabilecek risk faktörleri araştırılmalıdır.
Neden kadınlarda daha sıktır?
Kadınlarda üretra kısadır ve anüse yakındır. Bakterilerin mesaneye erişmesi için geçmesi gereken yol kısadır.
Nasıl tanı konur?
İdrar tahlili ve/veya idrar kültürü şikayetleriniz ile beraber ile enfeksiyon varlığı açısından değerlendirilir. Enfeksiyonu bulunan birçok hastada radyolojik çalışma gereksiz olmakla birlikte bazı durumlarda faydalıdır.Lokalizasyonun ve nedeninin belirlenmesi için üriner sistem grafisi, USG gibi görüntülenme yöntemleri kullanılabilir.
Erkeklerde cinsel ilişki ile enfeksiyon arasında ilişki var mıdır?
Çok yakın ilişki bulunmamakla beraber üretrit sıklıkla cinsel ilişkiyle geçen bakterilerden kaynaklanır.
Kadınlarda cinsel ilişki ile enfeksiyon arasında ilişki var mıdır?
Cinsel aktivitesi olan kadınlarda idrar yolları enfeksiyonu eğilimi daha fazladır. Cinsel ilişki sırasında üretra tahriş olabilir, bölgedeki mikroorganizmalar vajinaya ve idrar kanalının ağzına doğru itilir ve üretradan mesaneye ulaşmaları kolaylaşır.
Balayı sistiti nedir?
İlk kez cinsel ilişkide bulunan ya da her zamankinden daha yoğun cinsel ilişki yaşayan pek çok kadında 12-24 saat içinde yanma başlar bu durum balayı sistiti olarak adlandırılır.
Sistit sadece cinsel ilişki yüzünden mi olur?
Kadınlarda cinsel ilşkiden sonra sistit oluşabilir ancak cinsel aktivitesi olmayan kadınlarda da idrar yolu enfeksiyonlarına eğilim görülür.
Gebelik sırasında İYE ne gibi riskler doğurur?
Gebelik sırasında idrar yolları enfeksiyonu olan kadınlarda düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma veya erken doğum riski artabilir.
Korunmak için ne yapabiliriz?
- Günde en az 8 bardak su içmelisiniz.
- İdrara çıkma hissi geldiğinde idrarı tutmaktan kaçınmalısınız.
- Cinsel ilişki sonrası olabildiğince erken idrar yapmalısınız.
- Genital bölgeler için deodorant, dezenfektan, kolonya ve pudra gibi tahriş edici ürünler kullanmamalısınız.
- Banyo küvetini doldurarak yıkanma yerine duşla yıkanmayı tercih etmelisiniz.
- Tuvaletten sonra üretra deliği ve makat bölgesini önden arkaya doğru silmelisiniz.
- Beyaz renkte olan tuvalet kağıtlarını kullanmalısınız.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
