Latekse bağlı olarak gelişen alerjik hastalıklar bedende kaşıntı kızarıklık halinde görülebileceği üzere bazen nefes darlığı tansiyon düşüklüğü ve sonrasında alerjik şok ( anafilaktik şok ) üzere ölümcül bir tablo ile de karşımıza çıkabilir. Çok önemli bir alerjik tepkiye yol açabileceği için lateks alerjisinin hakikat teşhisi kıymetlidir. Alerji uzmanları tarafından lateks alerjisinin tanısı konulmalı ve gerekli tedbirler alınmalıdır.
LATEKS ALERJİSİ NEDİR ?
Günümüzde endüstriyel gelişmelere bağlı olarak her geçen gün artış gösteren yeni kimyasal hususlarla karşılaşmaktayız. Bilhassa birçok alanda kullanılan doğal kauçuk ağacından üretilen lateks, en kıymetli endüstriyel ham hususlardan biridir. Doğal lateks kauçuk ağacının (Hevea brasiliensis) oluşturduğu özsuyundan elde edilmektedir.
Lateks alerjisi, son yıllarda artan bir formda birçok sıhhat problemini yol açtığı görüldüğü için artık milletlerarası bir sıhhat sorunu olarak kabul edilmektedir. Toplumda lateks maruziyeti çok fazla olan yüksek risk taşıyan kümelerde bilhassa sıhhat çalışanları, kauçuk sanayisi emekçileri, spina bifida ve ürogenital anomalileri olan çocuklar, atopik şahıslar ve belli meyve alerjileri olan hastalar (özellikle kivi, avokado, kestane ve muz), birçok cerrahi geçmişi olan hastalarda bu oran % 10-12 kadar çıkabilmektedir.
LATEKS ALERJİSİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR ?
Lateksinize alerjiniz varsa, lateks içeren eserlere cilt yoluyla temas sonrasında daha çok ciltte kaşıntı kızarıklık üzere şikayetler olurken teneffüs yolu ile temas burun akıntısı hapşurma kaşıntı yahut nefes darlığı hırıltı şikayetlerine yol açabilir. Bunların dışında en önemli alerjik tepkiler olan nefes darlığı baş dönmesi şuur bulanıklığı ve sonrasında alerjik şok (anafilaktik şok ) tablosu görülebilir. bedeniniz lateksi bir alerjen olarak algılar ve alerjik tepki başlatır . Lateks alerjileri, lastik eldiven üzere lateks eserlerine nizamlı olarak maruz kalanlarda daha sık görülür. Bu nedenle, bu alerji, sıhhat çalışanları ve birden fazla ameliyat geçirmiş şahıslar ortasında yaygındır.
Lateks alerjisinde en sık görülen tepki bilhassa temas ettiği yerde gelişen kontak ürtikerdir. Uzun mühlet lateks eserlere temas devam ederse kontakt dermatit görülebilir. En önemli alerjik reaksiyonsa lateks bağlı gelişen anafilaksidir.
Lateks alerjisine sahip insanların yaklaşık % 50’sinde öbür bir alerji hikayesi var. Lateks alerjisi bulunan hastalarda çeşitli meyve ve sebzelere karşı alerjik tepkiler olağandan çok daha sık görülmekte ve lateks ile oluşan alerjik tabloların birebiri bu besinlerle da meydana gelmektedir. Lateks alerjisi olan kimi hastalarda muz, kestane, kivi, avokado ve domates üzere kimi meyvelerle de alerjik şok tablosu gelişebilmektedir.
Lateks alerjik tepkileri hafif ila çok şiddetlidir. Lateks alerjisine bağlı olarak her yıl yüzlerce anafilaksi olayı vardır, hayatı tehdit eden bir alerjik tepki vardır. Latekse bağlı alerjik tepkileri şiddeti, unsurun tekrar tekrar maruz kalmasıyla daha da berbatlaşabilir.
LATEKS ALERJİSİNİN TANISI NASIL YAPILIR ?
Çok önemli bir alerjik tepki potansiyeli göz önüne alındığında, lateks alerjisinin gerçek teşhisi konulması çok kıymetlidir.
Deri prick test, lateks hassaslığını belirlemekte en emniyetli testtir. Lateks alerjisi düşünülen hastalarda lateks tip I (erken tip ) duyarlığı göstermek için kullanılır. Bilhassa lateks temasından çabucak sonra şikayetleri gelişen hastalarda deri prick testlerin yapılması kıymetlidir. Lateks alerjisi olanların meyvelerle de şikayeti olabileceği için lateks alerjisi yanında çapraz tepki veren meyve-sebzelerinde bakılması hasta için değerlidir.
Cilt lezyonları kontakt dermatit şikayetleri olan hastalarda deri tepkileri için atopi yama (patch) testinin faydalı olduğu gösterilmiştir.
Lateks alerjisi düşündüğümüz bireylerde şikayetleri açıklamak için lateks ile provakasyon testlerinin yapılması gerekebilir. Lateks ile provakasyon testleri çok önemli tepkilere yol açabileceği için kesinlikle alerji uzmanı nezaretinde yapılmalıdır.
LATEKS ALERJİSİNİN TEDAVİSİ NASIL YAPILIR ?
Lateks alerjisi için en âlâ tedavi lateks içeren her türlü eserden kaçınmaktır. Şiddetli lateks alerjisi tepki geçirmiş hastaların kesinlikle yanlarında
Alerji kartı ve Acil tedavi için epinefrin (adrenalin) otomatik enjektör taşıması gereklidir.
Lateks hassasiyet hikayesi olan ve eldiven giymesi gereken sıhhat çalışanları lateks eldiven giymeyi bırakmalıdır. Lateks alerjisi geliştiği vakit hem iş yerinde hem de tıbbi süreçler esnasında özel tedbirlere gerek duyulur.
Lateks alerjisi varsa, lateks içeren tüm eserler ve aygıtlarla direkt temastan kaçınması gerekir. Burun yanında besinlerle çapraz tepki verebileceği için alerjik tepkiye neden olan yiyeceklerden kaçınması önerilir.
Lateks alerjine bağlı anafilaktik şok geçiren hastaların kesinlikle yanında adrenalin otoenjektör taşıması gereklidir. Hastaların adrenalin otoenjektörü kullanmasını öğrenmesi gereklidir.
Lateks alerjisinde alerji aşısı (immunoterapi) konusunda tesirli olduğunu gösteren çalışmalar vardır ancak ülkemizde lateks için immünoterapi yapılmamaktadır. Lateks alerjisinde tedbir dışında yeni olarak geliştirilen ilaçlardan anti IgE ile ilgili olumlu sonuçlar bulunmaktadır.
Sonuç Olarak
Latekse bağlı olarak gelişen alerjik hastalıklar bedende kaşıntı kızarıklık biçiminde görülebileceği üzere alerjik şok ( anafilaktik şok ) üzere ölümcül bir tablo ile de karşımıza çıkabilir.
Lateks alerjisi, son yıllarda artan bir biçimde birçok sıhhat meselesini yol açtığı görüldüğü için artık memleketler arası bir sıhhat sorunu olarak kabul edilmektedir.
Lateks alerjisinde en sık görülen tepki bilhassa temas ettiği yerde gelişen kontak ürtikerdir.
Lateks alerjisine sahip insanların yaklaşık % 50’sinde diğer bir alerji hikayesi var.
Deri prick test, lateks hassaslığını belirlemekte en muteber testtir.
Lateks alerjisi için en âlâ tedavi lateks içeren her türlü eserden kaçınmaktır.
Alerji kartı ve Acil tedavi için epinefrin (adrenalin) otomatik enjektör taşıması gereklidir.
