Ürolojide Lazer(Laser) Kullanımı
Lazer (LASER) Nedir?: Lazer yada Laser sözü, “Light Amplification of Stimulated
Emission of Radiation-LASER” teriminin Türkçe kısaltmasıdır. Lazer aygıtları; günümüzde,
teknolojik ilerlemeler sayesinde başta düzgün huylu prostat büyümesi, böbrek ve idrar yolları
taşlarının kırılmasında-tedavisinde olmak üzere; mesane ve üst idrar yolları tümörlerinin
endoskopik olarak temizlenmesi(rezeksiyonu) ve evrelemesinde, ve öbür birçok ürolojik
hastalıkta kullanılan bir başarılı bir sistem olabilir.Lazer, kesme, kanı durdurma(koagülasyon) ve
buharlaştırma(vaporizasyon) işlevini eş vakitli olarak gerçekleştirebilmesinin yanında
ödem, sertleşme ve darlık riskini de büyük oranda azaltabilir.
Günümüzde Ürolojik cerrahide bugüne kadar kullanılan lazer çeşitleri:
- Karbondioksit-CO2 Lazer, artık fazla kullanılmamaktadır
- Neodymium:Yttrium-Aluminum-Garnet (Nd:YAG),
- Holmium:Yttrium-Aluminum-Garnet (Ho:YAG), Holmium Lazer
- Thulium lazer
- Potasyum-Titanil-Fosfat (KTP): Greenlight
Holmium Lazer ile Prostat Ameliyatı: HoLEP
HOLEP nedir? : HoLEP, Holmium lazer ile yapılan prostat ameliyatını söz etmektedir.
Holmium lazer dokuda ve böbrek taşında epey uygun bir biçimde emilir ve faal bir şekilde
kullanıma imkan verir. Holmium lazer aygıtı hem taş kırmada kullanılırken, hem de özellikle
prostat ve öteki dokularda eş vakitli kesme, kanama denetimi ve buharlaştırma amacıyla
kullanılır.
Holmium lazerin başka lazerlerden en kıymetli farkı uygulanan dokuya yıkıcı/yakıcı etkisinin
çok derin olmamasıdır(0.40 mm). Prostata uygulandığında tesir derinliği birden teğe artmaz,
prostatın kapsülünü geçmez. Holmium lazerin bu özelliği nedeniyle rahatlıkla prostatın
kapsülü ile büyümüş prostat dokusu ortasından çarçabuk sıyırma süreci yapılabilir, yani
enükleasyon yapılabilir. HoLEP’le prostat ameliyatı tamda bu süreci tabir eder.
HoLEP ile Prostat Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Süreç hastane koşullarında, genel yahut lokal anestezi (spinal), penisdeki dış idrar deliğinden
kameralı endoskopik bir aletle girilir, prostat dokusu, idrar kanalı, idrarı denetim eden yani
idrar tutmamızı sağlayan kapağın (sfinkter) incelenmesi ve arkasında mesaneye ilerleterek
mesanenin içi öbür bir sorun (tümör, taş vs) olup olmadığını denetim ile başlar. Takiben
prostat Holmium lazer probu ile idrar tutmamızı sağlayan kapak-sfinkter korunarak belli
noktalardan prostat lobları kendi kapsülünden gerisin geriye mesaneye yanlışsız sıyrılarak 2-3
kesim halinde mesaneye bırakılır, kanayan yerler yeniden Holmium lazer probu ile yakılır.
Mesane içine bırakılan prostat modülleri morselatör denen özel bir aygıtla parçalanır ve
vakumlanarak dışarı alınır. İçeride modül olmadığından emin olduktan ve kanama
denetiminden sonra idrar sondası konularak sürece son verilir. Çıkarılan doku incelenmek
üzere patolojiye gönderilir, yani birtakım lazer ameliyatlarının bilakis Holep ameliyatında
prostatın tümüyle dışarı alınmakta ve patolojide inceleme imkanı olmakta, şayet kanser
çıkarsa ona nazaran ek tedavi verilmelidir.
HoLEP ameliyatından sonra hastanede kaç gün kalınır, İdrar sondası ne zaman
alınır?:
HoLEP ile prostat ameliyatı sonrası 1-2 gün sonra idrar sondası çekilip hasta taburcu
edilir.
HoLEP Ameliyatı Erkekliği Tesirler mi?
Lazerle yapılan yeterli huylu prostat büyümesi ameliyatlarında thulium lazer gücünün daha az
doku derinliğine ulaşması nedeniyle sertleşmeyi sağlayan sonlara ziyan vermemektedir.
Holep’e nazaran lazer gücünün tesir derinliği nispeten daha azdır(0.40 mm), bu yönüyle
avantajlı sayılabilir. Sonuç olarak HoLEP Ameliyatı erkekliğe yani cinsel
işlevlere ziyan vermemektedir. Fakat prostat ameliyatlarında olduğu üzere Holep de meni
geri kaçmasını engelleyen alan alındığı için orgazm anında meni geriye yanlışsız mesaneye
kaçar ve daha sonra idrarla bir arada dışarı atılır(retrograd ejakülasyon). Bu durumun hastaya
bir ziyanı yoktur.
Hastalar ameliyattan sonra şu sıkıntılar olabilir:
- Geçici kanamalar olabilir, kanı sulandırıcı ilaç kesilmiş hastalarda ise tekrar
başlanması bir süre ertelenebilir. - Geçici idrar yaparken yanma ve ağrı: vakit geçtikçe bu şikayetler tesirini kaybeder,
bir kaç hafta sürebilir. - İlk haftalarda hafif idrar kaçırma, bu hastalarda idrar tutma jimnastiği (kegel egzersizi)
önerilebilir. - Ameliyat sonrası idrar yolları enfeksiyonu, antibiyotik tedavisi uygulanabilir, bol su önerilir.
İdrar yapamama yani süreksiz idrar tıkanması olabilir,1-2 gün idrar sondası gerekebilir.
Uzun devirde prostatın tekrar büyüyüp idrar yolunu tıkaması teorik olarak mümkün
fakat pratikte pek görülmemektedir.
Holep ile Alınan Sonuçlar:
HoLEP ile öbür prostat ameliyatları çeşitleri ile alınan düzgünleşme sonuçları karşılaştırıldığında;
işeme suratı ve prostat belirtilerinde ki düzelme birebirdir. Bunun yanında hastanede kalış süresi
ve sonda kalış mühleti HOLEP’te ortalama bir gün daha kısadır. Lakin hala klasik kalapı
prostat ameliyatı olan TUR-P, en ülkü cerrahi tedavi olma özelliğine devam ettirmektedir.
Hastalar tercih yaparken bu bilgiler sunulur, hasta ve cerrahın ortak kararı ile ameliyat
metoduna karar verilmelidir.
Thulium Lazer ile Prostat Ameliyatı: ThuLEP
ThuLEP Nedir? ThuFLEP Nedir?:ThuLEP Thulium lazerin Holep üzere prostat ameliyatında
kullanımını söz eder. Esasen isimleri farklı olsa da Holmium ve Thulium lazer ile yapılan
ameliyatlar ikisinde de maksat prostatın açık ameliyattaki üzere kapsülden tümüyle sıyrılması ve
sonra morselatör denilen aygıtla sıyrılan prostatın kıyma halinde parçalanarak idrar
kanalından çıkarılma sürecidir. HoLEP ameliyatında Holmium lazer, ThuLEP ameliyatında ise
Thulium lazer kullanılmaktadır. Thulium lazer aygıtı Holmium lazerde olduğu üzere hem taş
kırmada kullanılırken, hem de bilhassa prostat ve öteki dokularda eş vakitli kesme,
kanama denetimi ve buharlaştırma hedefiyle kullanılmaktadır.
Holmium lazerler darbeli lazerlerdir; thulium lazerler devamlı-analog tesir eden lazerlerdir.
Thulium lazer, holmiumun lazerinin tersine bıçak gibisi bir tesir yapmaktadır.Her iki lazer
gücü ile yapılan süreçler birbirine benzemekle birlikte ThuLEP lazerin daha uygun kesici gücü
ve daha az doku derinliğine ulaşması kelam bahsidir.ThuLEP yada ThuFLEP tekniği, halen
kullanılmakta olan HOLEP’te teknolojisine nazaran yan tesirleri ve dokudaki bozulmaların daha
az olması, daha uygun kanama denetimi imkanı sağlaması üzere değerli sayılabilecek avantajları
olabilir.
En yeni teknoloji olan ThuLEP yada ThuFLEP (Thulium Fiber Lazer) teknolojisi, Âlâ huylu
prostat büyümesi (BPH) tedavisinde, mesane tümörlerinin endoskopik rezeksiyonu ve
evrelemesinde, üst üriner sistem tümörlerinin rezeksiyonu ve evrelemesinde
kullanılmaktadır.
ThuLEP hangi hastalara yapılır?
- Prostat ameliyatı düşünülen her hastaya yapılabilir.
- Prostatın büyüklüğüne bakılmaksızın her büyüklükteki prostata uygulanabilir.
- Ayrıca mesane taşı varsaaynı seansda o da temizlenebilir.
- Devamlı sonda taşımak zorunda kalan hastalara yapılabilir.
- Kan sulandırıcı tedavisi alan hastalara da uygulanabilir.
ThuLEP ile Prostat Ameliyatı Nasıl Yapılır?
HoLEP ve ThuLEP temel olarak kullanılan aletler ve teknik ekipman neredeyse birebir birebirdir,
tek fark kullanılan lazer aygıtıdır. HoLEP ameliyatında Holmium lazer, ThuLEP ameliyatında
ise Thulium lazer kullanılmaktadır.
Süreç hastane kaidelerinde, genel yahut lokal anestezi (spinal), penisdeki dış idrar deliğinden
endoskopik aletle girilir, prostat dokusu, idrar kanalı, idrarı denetim eden yani idrar tutmamızı
sağlayan kapağın (sfinkter) incelenmesi ve gerisinde mesaneye ilerleterek mesanenin içi
öteki bir sorun (tümör, taş vs) olup olmadığını denetim ile başlar. Takiben prostat Thulium
lazer probu ile idrar tutmamızı sağlayan kapak-sfinkter korunarak muhakkak noktalardan prostat
lobları kendi kapsülünden gerisin geriye mesaneye hakikat sıyrılarak 2-3 modül halinde
mesaneye bırakılır, kanayan yerler tekrar Thulium lazer probu ile yakılır. Mesane içine
bırakılan prostat modülleri morselatör denen özel bir aygıtla parçalanır ve vakumlanarak
dışarı alınır. İçeride modül olmadığından emin olduktan ve kanama denetiminden sonra idrar
sondası konularak sürece son verilir. Çıkarılan doku incelenmek üzere patolojiye gönderilir,
yani birtakım lazer ameliyatlarının tersine Holep ve Thulep ameliyatında prostatın tümüyle dışarı
alınmakta ve patolojide inceleme imkanı olmakta, şayet kanser çıkarsa ona nazaran ek tedavi
verilmelidir.
ThuLEP ameliyatından sonra hastanede kaç gün kalınır, İdrar sondası ne vakit alınır?:
ThuLEP ile prostat ameliyatı sonrası 1-2 gün sonra idrar sondası çekilip hasta taburcu edilir.
ThuLEP Ameliyatı Erkekliği Tesirler mi?
Lazerle yapılan âlâ huylu prostat büyümesi ameliyatlarında thulium lazer gücünün daha az
doku derinliğine ulaşması nedeniyle sertleşmeyi sağlayan hudutlara ziyan vermemektedir.
Holep’e nazaran lazer gücünün tesir derinliği nispeten daha azdır(0.25 mm), bu yönüyle
avantajlı sayılabilir. Sonuç olarak ThuLEP Ameliyatı erkekliğe yani cinsel işlevlere zarar
vermemektedir. Lakin prostat ameliyatlarında olduğu üzere Holep de de Thulep de de meni
geri kaçmasını engelleyen alan alındığı için orgazm anında meni geriye hakikat mesaneye
kaçar ve daha sonra idrarla birlikte dışarı atılır(retrograd ejakülasyon). Bu durumun hastaya
bir ziyanı yoktur.
Hastalar ameliyattan sonra şu meseleler olabilir:
- Geçici kanamalar olabilir, kanı sulandırıcı ilaç kesilmiş hastalarda ise tekrar
başlanması bir süre ertelenebilir. - Geçici idrar yaparken yanma ve ağrı: vakit geçtikçe bu şikayetler tesirini kaybeder,
bir kaç hafta sürebilir. - İlk haftalarda hafif idrar kaçırma, bu hastalarda idrar tutma jimnastiği (kegel egzersizi)
önerilebilir. - Ameliyat sonrası idrar yolları enfeksiyonu, antibiyotik tedavisi uygulanabilir, bol su önerilir.
- İdrar yapamama yani süreksiz idrar tıkanması olabilir,1-2 gün idrar sondası gerekebilir.
- Uzun devirde prostatın tekrar büyüyüp idrar yolunu tıkaması teorik olarak mümkün
fakat pratikte pek görülmemektedir.
Hastalar olağan günlük yaşama ne vakit dönebilir?: Hastalar 1-2 hafta için de iş
hayatına dönebilir, 4 hafta sonra cinsellikten uzak durması önerilir. Birinci cinsel temas da
idrarda-menide kanama görülebilir.
GreenLight Lazer ile Prostat Ameliyatı: GreenLight
GreenLight lazer tekniği nedir?: GreenLight lazer sistemi; güzel huylu prostat büyümesinin
cerrahi tedavisinde kullanılan, prostatın büyümüş kısımlarının greenlight lazer enerjisiyle
buharlaştırılması olarak bilinmektedir. GreenLight, bir lazer tedavisidir ve yüksek güçlü lazer
gücü kullanılarak prostat dokularının buharlaştırılıp yok edilmesi amaçlanmaktadır.
Hastaların birçok birebir gün içerisinde ya da sonraki gün taburcu edilmekte ve 1-2 hafta
içerisinde olağan günlük ömrüne dönebilmektedir. Kolay uygulanabilirliği, kanamanın az
olması ve hastanede kalma mühletinin daha az olması birtakım özel hasta kümeleri için tercih
nedeni olabilir. Greenlight denmesinin nedeni lazerin yaydığı ışının yeşil renkli olmasından
kaynaklanır.
GreenLight lazer prosedürü ile alınan sonuçlar; başka metotlar yapılan ameliyatın sonuçları ile
karşılaştırıldığında şayet kimi özel hasta kümeleri dikkate alındığında sonuçlar birbirine
benzeridir, lakin yinede greenlight prostatektomi herkese ve her prostata uygulanacak
standart bir tedavi metodu değildir, memleketler arası kılavuzlarda prostat ameliyatı için sadece
halihazırda kullanılan bir metot olarak geçmektedir, birinci planda önerilen bir yöndem
değildir.
GreenLight Lazer ile Prostat Ameliyatı Nasıl Yapılır?
İşlem hastane kaidelerinde, genel yahut lokal anestezi (spinal), penisdeki dış idrar deliğinden
kameralı endoskopik bir aletle girilir, prostat dokusu, idrar kanalı, idrarı denetim eden yani
idrar tutmamızı sağlayan kapağın (sfinkter) incelenmesi ve arkasında mesaneye ilerleterek
mesanenin içi öteki bir sorun (tümör, taş vs) olup olmadığını denetim ile başlar.
Sonrasında endoskop içinden ilerletilen greenlight lazer probu ile büyümüş prostat lobları
kâfi ve istenilen ölçüde buharlaştırılır ve rahat idrar yapılabilecek kadar bir alan oluşturulur,
prostat tarafından oluşturulan tıkanıklık giderilir. Fakat bu formülde dışarı doku
alınmadığından patolojik inceleme yapılmamaktadır, bu yüzden ameliyat öncesi hastada
prostat kanseri olmadığını öbür yollarla ekarte edilmiş olması gereklidir.
GreenLight operasyonunun avantajları nelerdir?
- GreenLight lazer prosedürü prostat ameliyatları içerisinde en inançlı yöntemlerden
biridir. GreenLight lazerle prostat ameliyatı süreci yalnızca buharlaştırılarak ortadan
kaldırılmak istenen bölgeyle sonludur, bu da başka prostat ameliyatlarında görülen
yan tesirler görülmez. - Kansız bir ameliyattır. Kan kaybı yok denilecek az olan bir ameliyattır. Kan sulandırıcı tedavi alan hastalarda uygulanabilmektedir.
- Hastaların bu süreç için hastanede yatış müddeti ortalama bir gündür, birebir gün veya
süreçten bir gün sonra taburcu edilir. - Ameliyattan sonra 12-24 saat içerisinde hastanın sondası çıkarılmaktadır. Bir haftada
günlük olağan yaşama dönebilmektedir. - Kanama, erkeklik kaybı, meni boşalmaması, idrar kaçırma üzere istenmeyen
komplikasyonlar öbür metotlara göre daha azdır.