Mesane iç yüzü düzgün bir mukoza (iç yüzünü döşeyen özel doku) ile kaplı, ince bir adale tabakasından oluşan balon gibi içi boş bir organdır. Karnın alt kısmında pubik kemiğin hemen arkasında yer alır.
Mesanenin fonksiyonu idrar depolamaktır. Böbrekler kandaki atılması gereken maddeleri ve suyu atmak üzere normalde günde 1,5-2 lt ye yakın idrar oluştururlar. Oluşan idrar böbreklerden mesaneye üreter denilen iki dar tüp ile taşınırlar. Mesane doldukça gerilir ve normalde yaklaşık 400cc idrar depolar. Bu hacmin yarısına yaklaşılınca idrar yaparak mesaneyi boşaltma isteği duyulmaya başlanır. Kapasitesinin çok üstünde idrarı gerilerek depolama yeteneği vardır ancak bu durum ağrı oluşturur.
İdrar yapma olayı, sfinkter denen ve mesane tabanında dairesel yerleşen adale tarafından kontrol edilir ki bu sfirikter normalde idrar akımını durduran, idrar kaçmasını engelleyen bir yapıdır. Sfinkter, balonun ucundaki bir bağ gibi genelde kapalıdır, böylece idrar kaçırma engellenir. Sfinkteri gevşettiğimizde mesane çıkımı açılır ve aynı zamanda mesane duvarındaki adale kasılır ve idrarı dışarı iter. İdrarın tümü boşaldığında, sfinkter yeniden kapanır ve mesane duvarındaki kas kasılması biter ve gevşer.
Mesanedeki idrar vücut dışına üretra denilen küçük bir tüple atılır. (üretra erkekte penis içinde seyreder penis ucundan açılır, kadında daha kısadır ve vajenin hemen yukarısına açılır.)
Mesanede ne gibi sorunlarla karşılaşabiliriz?
1-Üriner Enfeksiyonlar
Sağlıklı bir mesanenin içi sterildir ve bakteri barındırmaz. Ancak deride bağırsaklarda, anüs ve vajen bölgesinde bakteriler mevcuttur. Bu bakteriler bazen buralardan üriner sisteme geçerek, üretrada yukarıya doğru ilerleyip mesaneye ulaşabilirler. Normalde mesane kendini bu bakterilerden koruyabilir ve onları idrarla yıkayarak atabilir.
Ancak bu bakteriler mesanede kalır ve burada çoğalırsa enfeksiyona sebep olur enfeksiyon ise mesane dokusunda inflamasyon denen kızarıklık, şişme ve ağrıya sebep olur. Bu tip enfeksiyonla seyreden mesane inflamasyonlarına SİSTİT denir ve kadınlarda erkeklerden çok daha sık gürülür. Bu tip enfeksiyolarda mesane daha dolmadan dolu gibi hisseder ve sık idrar yapma isteği ile birlikte çok sık idrara çıkma ancak az az yapma, bazen tuvalete yetişememe, kaçırma durumları görülür. Genellikle ateş titreme olmaz, halsizlik olabilir. Ateş ve titremelerin olması enfeksiyonun böbreklere ulaştığını düşündürür ve acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur (AKUT PYELONEFRİT). Böyle böbrek enfeksiyonlarında alt kaburgaların altında şiddetli yan-arka ağrısı, yüksek ateş ve titreme ile birlikte kuvvetli bir hastalık hali, halsizlik mevcutur. Bu tip bir böbrek enfeksiyonu böbreği tahrip edebilir ve enfeksiyon kana yayılarak hayatı tehdit edebilir.
Sadece bir doktor sizde üriner enfeksiyon olup olmadığına ve varsa hangi tip olduğuna karar verebilir.
Doktor bu kanıya bulgu ve şikayetleri inceleyerek ve idrar tahlili ile varır. Üriner enfeksiyonlar antibiyotik denilen ve bakterileri öldüren veya çoğalmalarını durduran ilaçlarla kolayca tedavi edilirler. Kendinde üriner enfeksiyon olduğunu düşünenelerin süratle bir doktora (tercihan üroloji uzmanı) gitmeleri gerekir.
Erkekte ve çocuklarda üriner sistem enfeksiyonları anormal bir üriner sistem veya diğer sağlık problemlerinin bulgusu olabilir. Bu nedenle bir çocuk veya erkekte böyle bir üriner enfeksiyon görülürse ve hele tekrar edici nitelikteyse, bu kişiler mutlaka ek testler ve radyolojik incelemeler için bir üroloji uzmanına görünmelidirler. Üriner sistem enfeksiyonlarında da idrarda kan görülmekle beraber, idrarda kan görülmesi durumunda mutlaka bir üroloji uzmanına gidilmelidir,zira idrarda kan degişik üriner sistem problemleri nedeniyle olabilir (üriner sistem taşları ve tümörler gibi)
2-Intersitisiyel Sistit (I.S)
Mesane bölgesinde ağrılı bir durum olup, sistit benzeri bulgularla ortaya çıkar. Ancak burada herhangi bir bakterinin rolü yoktur. Gerçekte I.S’nin sebebi bilinmemektedir. I.S. kadınlarda erkeklerden 10 misli daha fazladır. İntersitisiyel sistitli bir çok kişiye fiziksel bir problemleri olmadığı ve problemin kafalarının içinde (psikolojik) olduğu söylenmektedir.
I.S de Ürologların Tanımlayabileceği Başlıca Bulgular
§ Mesane ve üretra, veya pelvik sahada ağrı ve basınç hissi, özellikle mesane dolduğunda artan boşalınca rahatlayan.
§ Aniden sıkışma; kişi hemen o anda tuvalete yetişmezse patlayacakmış gibi hisseder ancak tuvalete girdiginde mesanede çok az idrar olduğu görülür.
§ Sık sık idrara gitme : Her zaman en yakın tuvaleti bilmek isterler. Bazıları seyahat yapmak istemezler ve hasta çok sık idrara gitme ihtiyacı hissetmelerinden dolayı lokal marketlere alışverişe gitmekten bile çekinirler. Semtomlarının en kötü anlarında her 30 dk.da veya daha sıklıkla gece ,gündüz idrar yapmak zorundadırlar.
I.S. ‘in başlangıcında mesaneyi kaplayan mukoza ve duvarı inflamasyona bağlı olarak irritedir, ciddi inflamasyon ağrıya yol açar. İnflamasyon ilerledikçe mesane duvarının normal yapısının yerini nedbe dokusu alır ve mesane giderek ufalır.
I.S.’te Nasıl Tanı Konur?
Bu tanıyı koyacak kişi bir üroloji uzmanıdır. Bu tip şikayetleri olan kişide enfeksiyon ve diğer anormal durumlar mevcut değilse üroloji uzmanı sistoskop denilen özel bir teleskopla mesane içini görmek isteyecektir. Bu işlemin genel anestezi altında yapılması en idealidir.
Bu işlemde mesane içini döşeyen mukozadaki ufak kanama odaklarını görmek için mesane doldurularak yeterince gerilmelidir. Anestezi altında yapılmadığında bu kanama sahaları görülmeyebilir, çünkü anestezi olmadan hasta bu kanamaları oluşturacak gerilmeye dayanamayabilir.
I.S. Tedavi Edilebilir mi?
Evet I.S. tedavi edilebilir ancak iyileştirilemez. Ağızdan alınan veya mesane içine verilen bazı ilaçlarla tedavi imkanı vardır.
3-Aşırıaktif (Hiperaktif) Mesane
Overaktif (hiperaktif) mesane istem dışı kasılmaları olan mesane olup bu kişilerde idrar kaçırma ve acilen tuvalete gitme durumları ortaya çıkar. (İdrar kaçırma sadece bebeklerde olağandır: yaşlanmanın normal bir sonucu değildir. İdrar kaçırma probleminiz varsa yardım istemekten utanıyor olabilirsiniz. Utanmayın çünkü pek çoğununun bir çözümü vardır.)
İdrar kaçırmanın sebepleri nelerdir?
İdrar kaçırma ya hiperaktif bir mesane veya zayıf sfinkter adalesi (idrar tutmayı sağlayan adale mekanizmasının zayıflığı) nedeniyledir.
1-Urge Tipi (Aniden Sıkışarak) İdrar Kaçırma
Hiperaktif mesane isteğiniz dışında kasıldığı zaman oluşur. Bir anda şiddetli idrar yapma isteği ortaya çıkar ve kişi tuvalete yetişemeyebilir. Bazende hiç uyarı olmadan idrar kaçağı oluşur. Mesane enfeksiyonları ve mesaneyi kontrol eden sinirlerle ilgili hastalıklarda (nörojen mesane) hiperaktif mesane oluşarak mesane çok kolay uyarılabilir hale gelebilir.
2-Stress İnkontiansı (Stres Tipi Kaçırma)
Zayıf sfinkter (idrarı tutan adelenin zayıflığı) veya anormal üretra nedeniyle olabilir. Bu durumda karın içi basıncı artan hallerde, örneğin öksürme,hapşırma ve bazen yürüme, idrar kaçağı oluşur. Kadınlarda orta yaş üstünde, özellikle doğum sayısı fazla olanlarda daha sık görülür.
3-Dolup Taşma İnkontinansı
Normal boşalamayan hissiyatı azalmış ve aşırı dolan mesanelerde kapasiteyi aşan idrarın taşması şeklinde kaçırma oluşur. Mesanenin zayıf olduğu veya mesanenin normal boşalımını engelleyen durumlarda ortaya çıkar. Büyümüş bir prostat bu şekilde bir engelleme yapabilir ve bunun ileri devrelerinde mesane duvarı zayıflar ve bu tip kaçırma oluşur. Bunedenle erkeklerde daha sıktır.
Mesane zayıflığı ise şeker hastalarında, kronik alkoliklerde veya mesane kontrolünü sağlayan sinirlerin fonksiyonunu bozan nörolojik hastalıklarda ortaya çıkan bir durum olup hem kadın hem erkeklerde görülebilir.
İdrar kaçıran hastalara yardımcı olunabilir mi?
Evet, bu hastaların bir üroloji uzmanına yönlendirilmesi gerekir. Tedavide ilaçlar, özel egzersizler, mesane eğitimi ve son çare olarak cerrahi seçenekler söz konusudur.
Mesane Kanseri
Kanser kelimesi herkesi korkutan bir kelimedir. Ancak özellikle mesane kanseri bu kadar korkutucu olmamalıdır çünkü erken tanı ve tedavide genellikle tam olarak iyileşme söz konusudur. Genellikle 50-70 yaş arasında sıktır ve erkeklerde kadınlardan 3 misli daha fazladır.
Mesane Kanserine Neler sebep olur?
Birçok mesane kanserinin asıl sebebi bilinmemekle beraber; Sigara içenler ve bazı nadir kimyasal maddelere maruz kalanlar daha yüksek risk altındadır.
Mesane kanseri mesane duvarını örten mukozada ufak bir tümöral büyüme şeklinde başlar. Bu devrede tümör yüzeyseldir ve mesane tümörlerinin % 75-85 i ilk teşhis anında böyle yüzeyel tümörlerdir. Bu evrede tedavi genellikle daha kolaydır. Ancak kanserin mukozayı aşıp mesane adalesi içine girmesine veya duvar dışına taşmasına müsaade edilirse (mesane duvar tutulumu ) tedavi daha güçleşir ancak bu evredede tedavi ve tam iyileşme mümkün olabilir.
Mesane Kanserinin Bulguları Nelerdir?
İdrarda kan olması en sık bulgusudur. Eğer idrarınızda kan görürseniz, bu kan birkaç günde tamamen kaybolsa dahi mutlaka bir üroloji uzmanına görünmelisiniz. Bu durumda idrar analizi, üriner sistemi ortaya koyacak radyolojik tetkikler ve sistoskopi (mesane içinin endoskopik olarak incelenmesi ve gerekirse parça alınması) ile tanıya varılır.
Mesane Kanserinde Tam Tedavi Mümkün müdür?
Evet. İlk işlem anestezi altında üretra (mesaneyi dışarıya bağlayan tubuler yapı) yoluyla özel bir alet kullanılarak tümörün alınmasıdır (Endoskopik olarak = kapalı ameliyat) Tümör alındıktan sonra patoloji uzmanı tarafından özel boyamalardan sonra mikroskopla incelenerek kesin tanı konur, bu inceleme tümörün derecesi ve evresi (yüzeysel mi yoksa adale tutulumu var mı) hakkında değerli bilgiler verir. Patoloji uzmanınca verilecek bu bilgiler ışığında ek bir tedaviye gerek olup olmadığına karar verilir. Eğer yüzeyel bir tümörse ek tedavi yapmadan takip edilir ve belli aralarla yapılacak sistoskopik incelemelerle tümörün yeniden oluşup oluşmadığı kontrol edilir.
Mesanenizin Sağlıklı Kalmasına Yardımcı Olmak İçin Hangi Adımları Atmalısınız?
Mesanenizin sağlıklı kalması ve mesane kanseri riskini azaltmak için:
§ İdrar tahlili de içeren yıllık checkup
§ Bir problemin ilk işaretinde, özellikle idrarda kan olması durumunda ancak sadece idrar yaparken ağrı veya sık ve aniden sıkışarak idrara çıkma durumlarında da bir üroloji uzmanına danışmalısınız.
§ Sigara içmeyiniz, sigara içenler içmeyenlerden en az 2 misli daha fazla mesane kanseri olma riski taşırlar.
§ Belirgin idrar yapma ihtiyacı ortaya çıktığında mesanenizi boşaltmadan uzun süre beklemeyiniz.
§ Acele etmeyiniz, idrar yaparken mesanenizin tam boşalması için gerekli zamanı ayırınız.
§ Vücudunuzun susama sinyallerine her gün yeterli su veya diğer sıvılar alarak cevap veriniz ( en az 4-6 bardak )
§ Potansiyel olarak zararlı kimyasal maddelere maruz kalmaktan sakınınız
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
