Genitoüriner sistemin ikinci en sık tümörü ,tüm kanserlerde erkekte 4. bayanda 8. sıklıkta , Erkek / Bayan oranı = 2.7 , beyaz ırkta siyah ırka oranla daha sık görülmekte.
Her yaşta görülebilmesine karşılık ekseriyetle orta yaş ve yaşlı popülasyonda daha sık , erkekte ortalama teşhis yaşı 69, bayanda ise 71 , yaşla bir arada insidans artmaktadır. Adolesan ve 30 yaş altı erişkinlerde âlâ diferansiye tümörler daha sık ve prognoz daha uygun gözükmekte.
Risk Faktörleri:
-
Kimyasal karsinojenler
-
Sigara
-
Genetik yatkınlık
-
Pelvik ışınlama
-
Sitotoksik kemoterapotikler
-
Bakteriyel, viral, parazitik ajanlar
-
Kronik irritasyon
-
Endojen triptofan metabolitleri
-
Analjezik kullanımı
-
Yapay tatlandırıcılar
-
Kahve, çay ?
Sigara en kıymetli risk faktörüdür.
-
Sigara içmeyenlere nazaran görülme sıklığı 4 kat fazla
-
Sayı, müddet ve sigara dumanının inhalasyon oranı ile risk yanlışsız orantılı olarak artmakta
-
Riskin olağana dönmesi sigarayı bıraktıktan sonra 20 yıl kadar bir vakit almakta
SINIFLANDIRMA
1- Papilloma: daha çok gençlerde, düzgün huylu ve mesaneye yanlışsız büyüyen
2-Değişici (Transizyonel) hücreli karsinom : mesane kanserlerinin %90-95 i olup burada mesane kanserleri ismi altında anlatacağımız gurubu oluştururlar.
3- Nontransizyonel hücreli karsinomlar
-Adenokarsinom
-Yassı epitelyum (squamöz) hücreli karsinom
-Farklılaşmamış karsinomlar
-Mikst karsinom
-Epitelyal ve nonepitelyal karsinomlar.
TANI:
-
Hasta öyküsü.
-
Fizik muayene
-
Rutin testler (İdrar ve kan analizleri)
-
Görüntüleme yöntemleri
-
IVP,Ultrasonografi, Bilgisayarlı Tomografi, Kemik Sintigrafisi.
-
-
Sistoskopi
-
İdrar sitolojisi
Belirti ve bulgular:
-
Ağrısız, aralıklı hematüri (idrarda kan olması)
-
Sık işeme,acil işeme hissi, dizüri (idrar yaparken yanma), noktüri
-
İdrar yapamama, suprapubik kitle,yan ağrısı
-
İştahsızlık, halsizlik, kilo kaybı, anemi (kansızlık).
Hematüri bunlar içinde en değerlilerinden biridir ve %85 olguda tabibe başvurma yakınmasıdır, derecesi hastalığın yaygınlığı ile ilgili değildir, ağrısız ve aralıklıdır. Sistoskopik olarak tanımlanabilecek mesane kanseri tanısı alan çabucak hemen tüm olgularda en azından mikroskobik hematüri ( yalnızca idrar analizinde görülen kan) tesbit edilebilir.
Görüntüleme prosedürlerinden teşhiste en sık kullanılanı ve birinci başvurulanı ultrasonografidir(US), en az invaziv formüldür. IVP ise hematürilerin ve bilhassa üst üriner sistemin değerlendirilmesinde kıymetli yeri vardır. Bilgisayarlı tomografi(BT) mesane tümörünü gösterebilmesi yanı sıra lokal yayılım, metastatik lenf düğümleri ve uzak organ metastazları açısında değerli olabilir.
Sistoskopi: Tanı ,evreleme ve takipte altın standarttır.Şüpheli alanlardan biyopsi alımına imkan sağlar lakin değerli ve invaziv bir formüldür.
Sitoloji: Mesane epitelinden dökülen kanser hücrelerininidrarda yahut mesane yıkantı suyunda aranmasıdır. Düşük dereceli yüzeysel tümörlerde teşhis bedeli azdır.
EVRELEME:
– Mesane mukozası ve mukoza altı bağ dokusunda hudutlu tümörler Yüzeyel Tümörlerdir.
– Mukoza altı bağ dokusunu geçerek mesane adalesine yayılan tümörler Kas İnvaziv tümörler dir.
– Komşu yahut uzak organlara yayılan tümörler Metastatik Tümörler dir.
Yüzeyel tm.ler tüm mesane kanserlerinin %75-85 ini oluştururlar, nüks etme olasılıkları fazladır lakin yalnızca %10’u kas invaziv yahut metastatik hastalığa ilerlemektedir.
Kas İnvaziv Tm. ler %15-25 ini oluştururlar ve %50’sinde uzak metastaz ortaya çıkar.
Bu üç gurubun tedavi seçenekleride tümüyle farklıdır.
Mesane dışı yayılım evvel lenf damarları ile mesane etrafındaki lenf düğümlerine ve sonra kan yoluyla uzak organlara olmaktadır. En sık uzak organ metastazları %38 Karaciğer , %36 Akciğer, %27 Kemik, %21 Adrenal, %13 Barsak tır.
MESANE TÜMÖRLERİNDE TEDAVİ:
Mesane tümörü tedavi amacı:
-
Nüksleri azaltmak, böylelikle sistoskopi yahut TUR-MT üzere invaziv süreçlerden kaçınmak
-
Tümör ilerlemesini önlemek. Böylelikle daha agresif tedavi ihtiyacını azaltmak
-
Kansere bağlı vefat oranını azaltmak.
Tüm mesane tümörlerinin başlangıç tedavisi transüretral rezeksiyondur (TUR-MT) yani idrar yolundan girilerek mesanedeki tümörün kapalı bir operasyonla kazınmasıdır.
TUR-MT yüzeyel tümörlerde tedavi edici rolü yanısıra patolojik inceleme sonrası tümör evre ve derecesinin kesin olarak saptaması ile tedavinin yönlendirilmesini sağlar. Fakat TUR-MT tek tedavi olarak kaldığında %70’lere varabilen nüks tümör oranları mevcuttur.
İlk TUR-MT sırasında uygun derecedeki lensler ile mesane mukozasının tamamı sistematik bir biçimde incelenir, mesane tümörü tesbit edildiğinde tümörün üst kısmı ve tabanı (kas katmanını da içerecek şekilde) kazınır ve başka örnekler olarak patoloji laboratuvarına gönderilir, tümör tabanı büsbütün koterize edilir. Öteki kuşkulu alanlardanda biyopsi alınır.
Yüzeyel mesane tümörlerinde tedavi:
İlk TUR-MT de patoloji sonucu yüzeyel rapor edilen tümörlerde;
-
TUR-MT + Yakın İzlem
-
TUR-MT + İntravezikal (mesane içi) Kemoterapi
-
TUR-MT + İntravezikal İmmunoterapi uygulanabilir.
Ancak yalnızca TUR-MT yapılarak izleme alınanlarda % 70 lere varan nüks oranları saptanmıştır. TUR-MT sonrası yapılan mesane içi tedavilerin hedefi :
-
İmplantasyonu yani olağan alanlara tümör ekimini önlemek
-
Gözden kaçan küçük rezidüel tümörleri yok etmek.
-
Nüks yahut progresyonu önlemek ve geciktirmektir.
Bu hedefle mesane içine Mitomisin C,doxorubisin, epirubisin, valrubisin üzere kemoterapotik ilaçlar yahut BCG, interferon, interlökin üzere immünoterapotik ilaçlar uygulanır.
Kas İnvaziv Tümörlerde Tedavi:
Kas invaziv mesane tümörlerinin tedavisinde altın standart Radikal Sistektomi operasyonudur. Bu operasyonda erkeklerde mesane, prostat, veziküla seminalis,
mesaneyi örten visseral periton, mesane etrafı yağ dokusu bayanlarda ise mesane, üretra, uterus, overler, pelvik periton, posterior vajinal kaf çıkarılır ayrıyeten pelvik lenf nodları muhakkak düzeye kadar çıkarılarak üriner diversiyon yapılır yani idrar çıkarılan mesane yerine öteki bir yere yönlendirilir.
Radikal sistektomi hala kas invaziv mesane kanseri tedavisinde en aktif ve kalıcı yoldur. Primer tümör ve lenf nodlarının hakikat evrelenmesini sağlar ve böylelikle ek bir kemoterapi ihtiyacı olup olmadığını ortaya koyar.
Radikal Sistektomi ile 5 yıllık sağ kalım %50 civarındadır. Medikal olarak sistektomiye uygun olmayan yahut ameliyat istemeyen hastalar da radyoterapi ve/veya kemoterapi bir seçenek olarak sunulabilir.
Radikal sistektomi sonrası kıymetli bir noktada üriner diversiyonlardır, yani idrarın mesane çıkarılması sonrası nereye yönlendirileceğidir. Buradaki seçenekler:
1-İnkontinan cilde açılan diversiyonlar: İleal yahut kolon konduitler bu gurupta olup üreterler özgürleştirilen bir barsak kesimine bağlanır ve bağırsağın başka ucuda karın cildine ağızlaştırılır. İdrar cilde ağızlaştırılan bölgeye uygulanan özel torbalarda birikir.
2-Kontinen rektal rezervuar: üreterler sigmoid kolona yönlendirilir ve idrar rektum aracılığıyla atılır.
3-Kontinen cilde açılan rezervuarlar: bağırsaktan oluşturulan bir kese özel sistemlerle cilde ağızlaştırılır ve bu düzenek idrarın dışarı kaçmasını pürüzler belirli ortalarla bu keseye kateter konularak boşaltılır.
4-Ortotopik yeni mesane: bağırsaktan oluşturulan yeni mesane olağan idrar yoluna bağlanır hasta olağan yolla idrar yapar, en ülkü olan metottur.
Metastatik hastalıkta tedavi
-
Kasa invaze hastaların en az %50’si 2 yıl içersinde metastatik hastalıktan ölür
-
İlk teşhiste klinik olarak belirlenen uzak metastaz mümkünlüğü %5 tir
-
Ortalama ömür mühleti kemoterapi ile12-14 aydır.
Cis-platin içeren kombine tedaviler uygulanır, hayli toksik tedavilerdir. Tam karşılık oranı %5-18 ortasındadır .
