BPH
Prostat tüm erkeklerde bulunan idrar torbasının çabucak altında rektumun çabucak önünde üretra dediğimiz işeme kanalını çepecevre saran ceviz büyüklüğünde (18gr) bez yapısında bir organ olup, salgıladığı salgılarla üreme işlevlerine yardımcı olur. Üzerinden sertleşmeyi sağlıyan hudutlar geçmektedir.
Prostatın salgıladığı salgılar meni hacminin %30-40’ lık bir kısmını oluşturup spermlerin dış ortamda canlılıklarını ve hareket kabiliyetlerini devam ettirmede yardımcı olur. Prostatın salgıladığı alkali (bazik pH=7,5) olan sıvı meniye süt görünümünü verir ve bu salgılar meniyi evvel pıhtılaştırır sonrada pıhtının erimesini sağlar.
Prostat salgıları asidik bir ortam olan bayan vaginasında (pH=4) alkali bir ortam oluşturarak spermlerin asidik ortamda ölmelerini pürüzler. Meniyi vagen içerisinde evvel pıhtılaştırıp tutunmayı ve aisidk ortamdan korunmayı sağlar daha sonra pıhtıyı eriterek spermlerin hareket ederek yumurtayı döllemelerine yardımcı olur
Bir çok erkeğin dehşetli düşü olan prostat nedeni tam aydınlatılamayan sebeplerden ötürü 25-30’lu yaşlardan itibaren büyümeye başlayıp 45-50’lı yaşlarda bu büyüme hızlanmaktadır. Bu büyümeyi durduracak yahut yavaşlatacak, medikal, paramedikal besin, ilaç üzere casuslar hala araştırılma kademesindedir.
BPH’da Semptomlar
Bph sık idrar çıkma idrar yaparken zorlanma ani idrar hissi ve bazen idrar kaçırma ile kendini gösterebilir. Bu semptomlara bağlı olarak kişinin gün içerisindeki aktivitelerini kısıtlama toplumsal olarak kendini geri çekme, geceleri sık uyanmaya bağlı yorgunluk halsizlik, ayrıyeten rahat idrar yapamamaya bağlı kasık ve genital bölgede sızlama stili ağrılar ve huzursuzluk hissi üzere sosyokültürel ve ruhsal rahatsızlıklara sebebiyet verebilir.
Bph şikayetleri:
– İdrara başlamada gecikme (hesitency)
– İdrarın tazyiğinde azalma
– Kesik kesik idrar yapma (intermittency)
– İdrar yaptıkdan sonra tam boşaltamamama hissi
– Gece uyuduktan sonra iki kezden fazla idrara kalkma isteği (noktüri)
– Gün içerisinde iki saatte bir yahut daha sık idrara gitme (pollaküri)
– Ani idrar yapma isteği (ugency) ve bu ani istekle bir arada idrar kaçırma (urge inkontinans) üzere semptomlar görülebilir.
Bph ‘da Tanı
Üstte belirtilen semptompları bulunan tüm hastalara bph açısından kıymetlendirme önerilir fakat prostat kanseri hiçbir semptom vermeden gelişebileceği için 50 yaşından sonra tüm erkeklere (birinci derece akrabalarında prostat kanseri bulunan erkeklere 45 yaşından sonra) yılda bir defa prostat muayenesi ve PSA dediğimiz prostat kanser tarama testinin yapılması önerilir.
Prostatın güzel huylu büyümesi olarak kabul edilen bph’nın yanında prostat bezi hacim olarak hiç büyümeden ve işeme semptomları yaratmadanda kanser geliştirebilir, bu nedenle psa takibi çok değerli bir olgudur.
– Fizik Muayene: Prostat makattan yapılan parmakla muayenede büyüklüğü ve ele gelen kitle olup olmaması açısından rahatlıkla kıymetlendirilebilir.
– PSA: Prostat şikayetleri ile başvuran hastalarda kanser taraması için kesinlikle psa bakılmalı sonrasında parmakla rektal muayene bakılmalıdır.
– Üriner USG: Prostat hacminin ölçülmesi, mesane kapasitesinin kıymetlendirilmesi, işeme sonrası idrar torbasında kalan idrar ölçüsünün tespiti (PMR), ve böbreklerin durumu için ultrasonografi yapılmalıdır.
-Üroflowmetri: İdrar akımının değerlendirilmesinde üroflowmetri dediğimiz test yardımcı olur. Bu test de hasta idrara uygunca sıkıştırılarak özel bir aletin içine idrarını yapması istenir.
-Kreatin: İşeme zorluğuna bağlı nadiren de olsa böbrek işlevleri bozulabilmesi nedeniyle kreatin bakılması da yararlı olmaktadır.
Bph ‘da Tedavi
– Medikal tedavi
– Fitoterapi
– Alfa blokerler
– Beş alfa redüktaz inhibitörleri
– Kombinasyon tedavileri
– Cerrahi tedavi
– Açık prostatektomi
– Transüretral prostat rezeksiyonu (TUR-P)
– Başka tedavi alternatifleri
Bph ile ilgili tedaviler hipokrat vaktinden beri denenmektedir bu maksatla değişik bitki ekstreleri yüzyıllar boyunca kullanılagelmiştir. Hala ilaç halinde piyasada bulunun değişik bitki ekstreleri bulunmaktadır. Bu tedaviler prostat tedavisinde kısmi yarar sağlamaktadır.
Çağdaş tıpbın bph ile ilgili kullandığı günümüzde iki küme ilaç mevcuttur. Birinci küme alfa blokerler dediğimiz prostat düz kaslarında gevşeme yapan ve işeme kanalında gevşeme sağlıyan ilaçlar. İkinci grupda ise 5 alfa redüktaz inhibitörü dediğimiz prostat büyümesinde tesirli olan testesteronun tesirlerini bloke eden ve bu hedefle prostat hacminde kısmi küçülme sağlayan ilaçlar. İkinci grupdaki ilaçlar prostat hacminin 40 gram ve üstünde olduğunda daha tesirli olurken alfa blokerler tüm prostat hastalarına verilebilir.
Bph tedavisinde öbür bir tedavi seçeneğide cerrahi prosedürlerdir. Cerrahi tedaviler eski devirde altın standart tedavi açık prostatektomi iken günümüzde TUR-P dediğimiz trans üretral prostat rezeksiyonu altın standart tedavidir. Lakin bu tedavi çok büyük prostatlarda operasyon müddetinin uzaması nedeniyle pek kullanılmamaktadır. Eski devirde 60 gramın altındaki prostatlara TIP önerilirken günümüzde tecrübenin artması teknik aletlerin gelişmesi sayesinde 120 grama kadar olan prostatlarda ÇEŞİT operasyonu önerilmektedir. Halk ortasında kapalı prostat ameliyatı olarak bilinen TIP operasyonunun açık cerrahiye nazaran hastanede kalış müddetinin azlığı, kanama ölçüsünün az olması, operasyon sonrası hasta ağrı ve konforu açısından açık prostatektomiye nazaran daha üstündür.
Yine kapalı yolla yapılan ve bir devir popülerliği artmış üzere görünen lazer güç kaynağı kullanılarak yapılan prostatektomi operasyonları ( greenlight, redlight) ise günümüzde popülerliğini kaybetmektedir. Lazer prostatektomi esnasında prostat dokusunun çıkarılamaması bu nedenle patoloji örneği alınamaması, cerrah açısından öğrenilmesinin daha güç bir sistem oluşu, en önemliside operasyon sonrası birçok hastada görülen dizüri dediğimiz idrar yaparken yanma şikayetinin başka tedavilere nazaran çok daha uzun seyretmesi ve kıymetli bir usul olması nedeniyle popüleritesini kaybetmiştir.
Prostat tedavisinde anestezi alamayan hastalara uygulanılan lokal anestezi eşliğinde yapılabilen termoablasyon, termoterapi, hipertermi, balon dilatasyonu ve stend uygulamaları üzere tedavi yöntemleride mevcuttur.
