50 yaşının üzerinde erkeklerde akciğer kanseri ile birlikte en sık görülen kanser çeşidi prostat kanseridir. Prostat kanseri en sık görülen kanser olmak ile birlikte ekseriyetle yavaş seyirli ve tedavi edilebilen bir kanser cinsidir.
Prostat kanserinin kansere has bir belirtisi yoktur. Prostatın dış yüzeyini saran kabuk kısmından geliştiği için idrar yollarına bir tesiri olmaz. Ekseriyetle hastalık, düzgün huylu prostat büyümesine bağlı şikayetler ile doktora gidilmesi yahut rutin muayeneler sırasında tespit edilir. Önerilen yıllık prostat muayenesinde hedef prostat kanserini erken teşhis edebilmektir. Kan PSA bedellerinde yükselme yahut parmak ile yapılan muayene sırasında (rektal tuşe) ele gelen olağandışı bir bulgu ile prostat kanserinden şüphelenilir. Her PSA bedelinde yükselme yahut muayenedeki anormallikler prostat kanseri manasına gelmemektedir. Prostat kanserini teşhis edilmesini sağlayacak bir görüntüleme metodu bulunmamaktadır. Teşhis prostat biyopsisi ile konulur.
Ailesinde prostat kanseri hikayesi olan bireylerde kanser gelişme riski toplum geneline nazaran daha yüksektir. Olağanda hastalara 50 yaşından sonra yıllık denetimler önerilirken, aile hikayesi olanlarda 40 yaşından itibaren takip ve denetimler önerilir.
Prostat kanseri erkeklik hormonu (testesteron) bağımlı bir kanserdir. Genç yaşta hadım edilmiş bireylerde prostat kanseri gelişmez. Bu sebeple yüksek libidosu olan, çok cinsel münasebete giren bireylerde kanser riskinin arttığı tarafında bir inanış olmakla birlikte bunun tıbbi olarak bir gerçekliği yoktur. Kanser oluşumunda yemek alışkanlıkları da kıymetli bir yer meblağ. Hayvansal besin tüketimi fazla olan topluluklarda zerzevat ve soya fasulyesi tüketimi fazla olanlara nazaran daha yüksek oranlarda prostat kanseri izlenir.
Prostat kanseri tedavisi şahsa nazaran farklılık gösterir. Prostatı saran kabuğu da içermesi dolayısı ile cerrahisinde kapalı formüllerin yeri yoktur. Prostat dokusu ve çevreleyen dokuların tümünün tam çıkarılması ile cerrahi tamamlanır. Hastaların durumları ve eşlik eden hastalıklarına nazaran faal izlem, radyotrapi ve hormon tedavileri yahut bunların kombinasyonları kullanılabilir.
Prostat kanserinde tek bir tedavi yoktur. Her hastaya farklı tedavi seçenekleri sunulabilir. Cerrahi, radyoterapi ve bedenden erkeklik hormonunun uzaklaştırılması (ilaçlarla yahut testislerin cerrahi olarak çıkarılması ile) tedavinin ana başlıklarını oluşturur.
Prostat Biyopsisi
Prostat kanserini gösterebilecek bir analiz yahut görüntüleme sistemi bulunmamaktadır. PSA bedelinde yükselme yahut parmak ile yapılan muayenede ele gelen kuşkulu bir nodül ile prostat kanserinden kuşku edilebilir. Bir bireyde prostat kanseri tanısı fakat biyopsi yapılması ile konulabilir. Prostat kanseri, prostatın kabuk kısmından geliştiği için biyopsi de buradan alınmalıdır. Prostat biyopsisi lokal anestezi yahut düşük doz genel anestezi verilmesini takiben makattan yerleştirilen ultrason probunun rehberliğinde yapılır. Ultrason ile prostat etrafında lokal anestezi yapılarak sürecin olabildiğince ağrısız olması sağlanır. Makul bir sistematik ile en az 12 farklı noktadan modül alınması ile gerçekleştirilir.
MR Füzyon Biyopsisi
Bundan tahminen 10 yıl evvel prostat kanserini gösterebilecek rastgele bir görüntüleme formülü yoktur derken; MR teknolojisinin ilerlemesi, bizlerin prostat kanseri hastalığını daha güzel tanımamız ile günümüzde multiparemetrik prostat MR çekimi ile prostat kanseri tanınabilmektedir. Hala daha günümüzde kesin olarak kanser var yahut yok ayrımı kesin olarak yapılamasa da, MR ile en azından kuşkulu alanlar izlenebilmektedir. Tahminen ilerleyen yıllarda MR teknolojisinin gelişimi ve bizlerin bu hastalık imgesi ve davranışını daha yeterli tanımamız ile yalnızca lokal tedavilere geçiş olabilecektir. Bugün için multiparemetrik MR imajlarını biyopsilerde kullanabiliyoruz. Standart ultrason eşliğinde biyopsilerde prostatın dış yüzünden belli bir sistematik ile kesimler alınırken, MR FÜZYON BİYOPSİSİNDE MR imajları ile ultrason manzaraları üstüste getirilebiliyor ve böylelikle MR da bahsedilen kuşkulu alanlardan modül alınması sağlanabiliyor. Bu bölgelerin gözden kaçması engellenebiliyor. MR FÜZYON BİYOPSİLERİNDE standart biyopsilere ek olarak lezyondan direkt biyopsi alınması mümkün bir kanserin atlanma mümkünlüğünü son derece azaltmaktadır. Bu süreç de standart biyopsiler üzere hafif bir sersemletici yahut lokal anestezi ile yapılabilmektedir.
Prostat Kanseri Ameliyatı (Radikal Prostatektomi)
Organa hudutlu, öbür bir yere sıçramamış hastalarda önerilen ana tedavidir. Yeterli huylu prostat büyümesi tedavisi sırasında uygulanan cerrahi tekniklerden büsbütün farklı bir ameliyat halidir. Bu ameliyat sırasında prostat bezinin tamamı, sperm kanallarının bir kısmı ve etraftaki lenf bezleri ile birlikte çıkarılır.
Kansere yönelik en faal tedavi metodudur. Bu ameliyatın en büyük yan tesirleri idrar kaçırma ve erkeklik kaybıdır. Günümüzde cerrahi tekniğin ilerlemesi ve tecrübe kazanılması ile istenmeyen bu yan tesirlerin görülme sıklığı epeyce azalmıştır.