Prostat Kanseri nedir?
Prostat bezi, mesanenin altında yer alan ve üretra ismi verilen idrar kanalını saran ceviz büyüklüğünde bir organdır. Prostat kanseri, bu prostat bezi hücrelerinin olağandışı ve denetimsiz biçimde çoğalması sonucunda ortaya çıkan berbat huylu tümöral bir oluşumdur. Kanser hücreleri, çoğunlukla prostatın kabuk kısmı dediğimiz dış kısmından gelişir. Prostat kanseri erkeklerde ikinci en sık görülen kanser cinsidir. Erkeklerin hayat uzunluğu prostat kanseri ile müsabaka riski %17 dir.
Prostat kanserinin risk faktörleri nelerdir?
Prostat kanseri için bilinen risk faktörleri:
İleri yaş: 40 yaş altında çok nadiren gözlenirken, 50 yaşından sonra görülme riski artar. Prostat kanseri tespit edilen hastaların büyük çoğunluğu 65 yaşın üstündedirler.
Etnik köken: Dünya üzerinde kimi ırklarda prostat kanseri görülme oranı daha yüksektir.
Genetik yatkınlık. Prostat kanserlerinin yaklaşık % 10’u kalıtsal olup, prostat kanseri olanların %15’inde hastalık birinci derece erkek akrabalarından geçmektedir. Birinci dereceden erkek akrabalarında (baba, erkek kardeş, amca) prostat kanseri varsa risk artmaktadır. Ailede tek bireyde prostat kanseri varsa risk 2 kat, daha fazla bireyde varsa risk 6-11 kat artmaktadır.
Beslenme: Prostat kanseri üzerinde beslenmenin direkt tesiri kanıtlanamamıştır. Yeniden de sağlıklı beslenme kanser riskini azalttığı için sıhhatsiz besinler tüketmek prostat kanseri riskini direkt yükseltebilir.
Prostat Kanseri açısından hangi yaştan itibaren tarama yapmak lazım?
Prostat kanseri, erken evrede yakalandığında tedavi başarısı çok yüksektir. Münasebetiyle çok geç kalmadan, teşhisinin konması ve gerekli tedavisinin yapılması lazım. Çoklukla başlangıç evresinde belirti vermeyen bir kanser tipidir. Şayet ailede kanser hikayesi var ise (mesela baba da..) 40 yaşından itibaren, aile hikayesi yok ise 50 yaşından sonra her erkeğin prostat muayenesini ve kan analizlerini yaptırması gerekmektedir.
Prostat kanseri belirtileri nelerdir?
Hastalığın erken evresinde tanınması lakin nizamlı tarama ile mümkündür. Hastalık belirtileri karakteristik değildir ve öteki prostat hastalıklarında da görülebilir. Prostat kanserinin sık görülen belirtileri ortasında; idrar zoru, zayıf idrar akımı, sık idrara çıkma, idrardan yahut meniden kan gelmesi, boşalma sırasında ağrı ve sertleşme meseleleri sayıla bilinir. Bu belirtiler düzgün huylu prostat büyümesi, prostat iltihabı üzere öteki birtakım durumlarda da ortaya çıkabilir ve prostat kanserinin bariz belirtileri değildir. Şayet prostat kanseri organın dışına taşmış ise, ki sıklıkla kemiğe sıçrayabildiğinden bel, kalça yahut bacakta şiddetli ağrılara neden olabilir. Bunun dışında rastgele bir iç organı tutabilir ve tuttuğu organa yönelik belirtiler ortaya çıkabilir.
Prostat kanseri tanısı nasıl konur?
Prostat kanseri teşhisi, günümüzde taramaların yapılmasıyla birlikte genelde erken periyotta ve hastalık yayılmadan konulabilmektedir. Temel iki metot vardır: PSA (prostat spesifik antijen) ve parmakla prostat muayenesi. Her ikisinin yahut rastgele birisinin kuşkulu bulunması durumunda, tanıyı katılaştırmak için prostat iğne biyopsisi alınır. Şayet biyopsi sonucu tümör gelirse, teşhis katılaşmış olur.
PSA testi nedir?
Kanda bakılan bir testtir. PSA , prostatta bulunan hücreler tarafından üretilen bir protein olup, kandaki ölçüsü ne kadar yüksekse prostat kanseri de o kadar ilerlemiş olabilir. Her PSA yüksekliği kanser olduğu manasına da gelmez. Mesela; prostat iltihabı, idrar yollarından sonda takılması, prostat muayenesi üzere kimi durumlarda da PSA yükselebilir.
Parmakla prostat muayenesi nasıl yapılır?
Hastaya uygun durum verilir ve makattan parmakla, prostatın büyüklüğü, hali, kıvamı-sertliği, üzerinde nodul dediğimiz doku çıkıntısı olup olmadığı araştırılır.
Prostat biyopsisi nasıl yapılır?
Prostat kanseri açısından riskli ve uygun hastalara uygulanır. Lokal yahut genel anestezi altında uygulanır. Makattan yerleştirilen ultrason ucu yardımı ile prostattan iğne ile 8-12 modül alınır. Alınan kesimler patolojik incelemeye tabi tutulur ve dokularda kanser olup olmadığı, kanser varsa kanserin grade’i (agresiflik derecesi) incelenir ve raporlanır.
Prostat MR’ ı nedir?
Son yıllarda MR ile prostat içindeki prostat kanseri kuşkulu odaklar tanımlanabilmektedir. Bilhassa daha evvel biyopsi yapılmış ve PSA kıymetleri yüksek seyreden hastalarda multiparametrik prostat MR ile prostat içindeki kanser odakları tanımlanır.
Prostat kanserinde evreleme nasıl yapılır?
Prostat kanseri teşhisi konulan hastalarda hastalığın prostat dışında yayılımı (özellikle kemik ve lenf bezlerine) olup olmadığını öğrenmek için ek görüntüleme usullerine muhtaçlık vardır. Bunlar;
-
Kemik sintigragfisi
-
PSMA PET- CT
-
Batın BT/ Batın MR
Prostat kanseri tedavisi nasıl yapılır?
Biyopsi ile kesin teşhis konulan hastaları evvel evrelendirmek lazım. Kanserin büyüme suratı, derecesi, yayılım durumu, hastanın genel sıhhat durumu ve uygulanacak tedavinin aktifliğinin yanı sıra, mümkün yan tesirlerine de bağlı olarak farklı tedaviler tercih edilebilir.
Ameliyat
Radyoterapi
Hormonoterapi
Kemoterapi
İzlem
Prostat kanserinde Cerrahi Tedavi seçenekleri nelerdir?
-
Açık cerrahi
-
Laparoskopik cerrahi
-
Robotik cerrahi
Cerrahi yaklaşımda hedef prostatın tamamının alınmasıdır. Bu üç formülün onkolojik ve işlevsel sonuçları birbirine benzeridir.
