Prostat Kanseri, 40-45 yaş üzeri erkeklerde görülen ve yaş arttıkça sıklığı da bariz oranda artan, prostat bezinin makus huylu-habis bir tümörüdür. Prostat kanseri erkeklerde görülen ikinci en sık kanserdir, ve dünyada kansere bağlı ölümlerde beşinci sırayı almaktadır. Hayat uzunluğu prostat kanserine yakalanma riski %6, ve bu hastalıktan hayatını kaybetme oranı ise yaklaşık %2.9 olarak bulunmuştur.. Prostat kanseri dışında ölen erkeklerde yapılan otopsi incelemelerinde bilhassa 80 yaş ve üzeri erkeklerde mikroskobik prostat kanseri oranı %60-80 olarak bulunmuştur bu da bize yaş arttıkça prostat kanseri riski arttığını göstermektedir. Kabaca erkeklerde ömür uzunluğu prostat kanserlerinin yalnızca 1/5 inin tanısı konmakta kalan 4/5 i ise prostat kanseri dışında bir nedenden ötürü hayatını kaybetmektedir. Prostat kanseri tanısı konulup tedavi edilenlerin ise kabaca 1/5 ‘i prostat kanseri nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Yani bu kadar yaygın görülmesine karşın o derecede öldürücü bir kanser çeşidi değildir. Bu bilgiler bizim hastaları klinik olarak kıymetli yada öldürücü prostat kanseri ve klinik olarak kıymetsiz yada tedavi edilmesine gerek olmayan prostat kanseri olarak iki kümeye ayrılması gerektiğini göstermektedir. Teşhis araçlarındaki gelişmeler ve beklenen ömür müddetinin artması teşhis konulan prostat kanseri sayısını artırmaktadır. PSA’nın(Prostat spesifik antijen) teşhis yaygın bir formda kullanılması ile prostat kanseri tanısı alan hasta sayısı iki kat artmıştır, ve bununla birlikte klinik olarak değersiz ve belkide tedavi gerektirmeyen prostat kanseri sayısınıda artmaktadır. Bu yüzde muhakkak yaştan sonra PSA kan testi kullanarak tarama yapmak daha erken ve daha çok prostat kanseri tanısı konulması birtakım hastalarda tedavinin getirdiği olumsuz yan tesirlere, -hayat kalitesinin bozulması ve fazladan cerrahi riski ve ekonomik kimi kayıplara- yol açmaktadır. Bundan da öte bilhassa prostata sonlu prostat kanserlerinde tedavi teknikleri her hasta için standart değildir, tedavi alternatifleri hastanın yaşı, kanser evresi ve derecesi, cinsel faal olup olmaması, hastanın sosyo-kültürel ve ekonomik şartlarına nazaran değişmektedir. Prostat kanseri için genetik olarak riskli insanlarda tarama yapılması daha mantıklı görünmektedir.
Prostat kanseri için Kesin Risk Faktörleri:
1- Yaş: prostat kanserine yakalanma riski yaş arttıkça artmaktadır. Prostat kanserinin ortalama teşhis konulma yaşı 69’dur. 40 yaşın altında prostat kanseri görülmesi nadirdir(1/10 000), 40-59 yaş grunda prostat kanseri riski 1/103 ve 60-79 yaş kümesinde ise bu oran 1/8 dir. Bu da bize yaşın en değerli bir risk faktörü olduğunu göstermektedir.
2-Ailesel ve genetik yatkınlık: Ailenin bir ferdinde görülen prostat kanseri, öbür erkek aile bireylerinde görülme riski olağan insanlara nazaran 4-6 kat fazladır, örnek vermek gerekirse, 70 yaşında prostat kanserine yakalanan bir bireyin ailesindeki başka bir erkeğin prostat kanserine yakalanma riski 4 kat, bu oran hastalığa yakalanan birey 60 yaşında teşhis almışsa 5 kat ve 50 yaşında bu tanıyı almışsa öbür aile bireylerinde prostat kanseri riski 7 kat fazla bulunmuştur. Buna nazaran prostat kanserine ikinci en değerli risk ailesinde bir prostat kanserli bir hastanın bulunmasıdır. Ailedeki prostat kanserli hasta sayısı arttıkça bu risk daha fazla artmaktadır. Bunun yanında bir ailede prostat kanserli varsa bayanlarında da göğüs kanseri riski ayrıyeten artmış bulunmuştur. Bütün prostat kanserleri %9’u ve 55 yaş altı prostat kanserilerin ise %45’i genetiktir ve bu genetik özellik taşıyan prostat kanserlerin prognozu yani gidişati daha berbattır.
3-Irk: Prostat kanseri siyah ırkta, sarı(uzak doğu) ve beyaz ırka nazaran 3-4 kat daha fazla sıklıkta görülmekte ve öteki ırklara nazaran daha makus seyretmektedir.Prostat kanserine bağlı vefat oranları siyah ırkta daha fazla bulunmuştur. Siyah ırkta ortala serum androjen(erkeklik hormonu) oranları öbür ırklara nazaran yalklaşık %20 daha yüksek bulunmuştur, bu da bize ekeklik hormonu ile prostat kanseri ortasında bir alaka olduğunu göstermesi açısında kıymetli bulunasına karşın, bu münasebet ispatlanamamıştır. Anti-androjenlerin temel tedavide kullanılmasına karşın, androjenlerin prostat kanserindeki rolü mümkün risk faktörleri ortasında sayılmıştır.
4-Beslenme: Batı tipi yağlı, lifsiz,bitkisel kökenli besinlerden yoksul beslenme, ve obezite(şişmanlık) prostat kanseri için beklenen risk faktörleri ortasında sayılmıştır. Çünkü uzak doğuda prostat kanseri görülme oranı Amerika toplumuna nazaran kat be kat daha az görülürken, amerikadaki göçmen uzakdoğulularda bu oran Amerikadaki mevcut oranlara yaklaşmaktadır. Bu beslenmenin klinik prostat kanseri yakalanma riskinde ne derece değerli olduğunu göstermektedir.Balık tüketiminin prostat kanserini azalttığı gösterilmiştir. Obezite ayrıyeten prostat kanserinin gidişatını olumsuz tarafta etkilediği gösterilmiştir. Likopen,selenyum,omega-3 yağ asitleri(balık) ve E vitamini alımının riski azalttığı bunu yanında kalsiyum ve çok D-vitamini alımının ise riski artırdığı addia edilmiştir.
