SERTLEŞME SORUNU
Erkeklerde sertleşme sorunu (iktidarsızlık), ‘erektil disfonksiyon’ , ‘impotans’ (empotans) veya ‘ereksiyon problemi’ olarak da bilinmektedir. Ereksiyon penisin sertleşmesi, dikleşmesi manasına gelmektedir.
İş ve eş problemleri, ekonomik sıkıntılar, ruhsal gerginlikler, yorgunluk, bağdaki başka sorunlar vs. nedenlerden ötürü her erkek hayatının bir periyodunda ereksiyon yani sertleşme sorunuyla karşılaşabilir. Bu doğal ve olağan bir durumdur. Zira her vakit ve bütün şartlarda kâfi ereksiyonun sağlamasını beklemek olağan bir durum değildir. Lakin ereksiyon sorunu sık tekrar eder, ısrarcı olursa ve cinsel birleşmeyi sık engellerse bu durum tedavi gerektirir.
İktidarsızlık, cinsel isteksizlik değildir. Boşalma meselelerinden farklıdır. Ve erken boşalma yahut kısırlıkla katiyen karıştırılmamalıdır. İktidarsız bir erkek orgazm ve baba olabilir. Yani sertleşme sorunu yaşayan bir hasta cinsel istek duyabilir ve meselesiz bir halde boşalabilir.
Yaş faktörü, sertleşme sorunu yaşayanlarda (erektil disfonksiyonda) kıymetli bir yer tutmaktadır. 40 yaş üstü erkeklerde görülme sıklığı artmaktadır.
Erkeklerin hayatları boyunca sertleşme ile ilgili sıkıntılı devirleri olabilir, ancak 40 yaşın altında kalıcı sertleşme sorunu azdır. Bu oran yaşla giderek artar ve 70 yaşındaki erkeklerde %65 oranında sertleşme sorunları vardır.
İlerlemiş yaşlarda yaşlılığa bağlı bir grup değişiklikler meydana gelse de, bu değişiklikler her vakit sertleşme problemine neden olmaz. Birden fazla erkek yaşlılıkta sertlik için daha çok penil stimülasyona (penisin dokunularak uyarılması) muhtaçlık duyar, penisin ereksiyon halindeyken olan sertlik derecesi azalır ve cinsel bağ sırasında rastgele bir dikkat dağılması, sertliğin kaybına neden olur. Cinsel bağlantı sıklığı azalmıştır, ancak alaka tıpkı oranda tatminkardır. Bu da erkeğin kendini âlâ hissetmesi için çok değerlidir.
Ereksiyon, yani sertleşme, sağlıklı bir penis ve hudut sisteminin doğal bir refleksidir. Penisin anatomik yapısında yahut hudut sisteminde yaşanan rastgele bir külfette bu refleks ziyan görebilmektedir.
Penisin Anatomisi ve Sertleşme Nasıl Olur?
Anatomik olarak penisin içinde idrar yoluna paralel iki adet Corpora Cavernosa ismi verilen süngersi silindirler vardır. Erkek cinsel açıdan uyarıldığında hudut sistemi penisi canlanması için uyarır. Penisin adelesi ve penise gelen atardamarları, süngersi silindirlerin içerisindeki sinüzoidleri kanla doldurmak için gevşerler. Bu da organın genişleme ve sertleşmesi ile ereksiyonu sağlar. Sinüzoidlere kanın dolmasıyla birlikte organ içerisinde artan basınç ve gerilme venleri baskı altında alır ve bir nevi deveran engellenerek kan akımı ayarlanmış olur. Kan akımının bu halde ayarlanması ereksiyonun devamlılığını sağlar. Bu olayın meydana gelmesinde, beyin, omurilik, hudutlar, kan damarları, penis düz kası ve hormonlar rol alır. Süngerimsi silindirlerin adeleleri beyin ve omurilikteki özel merkezler tarafından yönetim edilerek penisin ereksiyon ve gevşemesini sağlarlar. Bu merkezler cinsel temas, erotik ihtarlar yahut fantezilerden etkilenerek ereksiyonu sağlarken, kaygı, güvensizlik, heyecanlanma, kaygı ve gerilim de ereksiyonu olumsuz etkilerler.
Sertleşme Sıkıntısının Nedenleri Nelerdir?
Sertleşme sıkıntısının birçok vakit birden fazla nedeni vardır. Nedenler ruhsal, fizyolojik yahut her ikisinin kombinasyonuna bağlı olabilir. Ruhsal ve fizyolojik nedenlerin birbirinden ayrımı tedavi seçimi açısından kıymetlidir. Sertleşme probleminin nedenleri 3 ana kümede incelenebilir:
1. Ruhsal nedenler
2. Fizikî nedenler
3. Ruhsal ve fizikî nedenler
1-) Ruhsal nedenler:
Gerilim, daima mesleksel baskı, meslek ve aile ömründe başarısızlık duygusu, eşler ortasında daima yaşanan sorunlar, bedensel antipati ve bayanın hamile kalmasından duyulan endişe, başarısız olma korkusu, cinsellik hakkında yanlış bilgilenme yahut keşfedilme, reddedilme, keder vb. nedenlerden kaynaklanan anksiyete ve depresyon üzere ruhsal meşakkatler sertleşme sıkıntısına neden olabilir.
Evlilik ile ilgili sıkıntılar; bağlantıda rol istikrarlarının bozulması, bayan eşin baskın karakter yapısı, evlilik ile ilgili aksilikler, bağlantı sorunları, aldatılma yahut aldatma erkeklerdeki sertleşme sorunlarına neden olabilmektedir.
Erkeğe bağlı olarak cinsellik ile ilgili olumsuz algılar, katı ,kuralcı ,geleneksel aile yapısı, katı dini ve ahlaki kurallarla yetiştirilme, hiçbir cinsel bilginin verilmemesi erkeklerdeki sertleşme sorununa yol açabilir. Çocukluk, ergenlik periyotlarında yaşanılan cinsel travmalar; taciz, tecavüz, suiistimal, ensest bağlantılar, birinci cinsel deneyimin makûs sonuçlanması, bilgi ve deneyim eksikliği de erkeklerde sertleşme meselelerine neden olabilir.
Hem bilinçsiz hem de intrapsişik ve çiftle ilgili çatışmalar sertleşme bozukluklarına neden olabilir. Bu çatışmaların savunmasız olan erkekte cinsel faaliyete dahil olmak üzereyken ortaya çıkması mümkündür. Bununla birlikte, klinikte gördüğümüz ereksiyon bozukluklarının birçoğu daha kolay, çok daha kolay düzeltilebilen duygusal faktörler tarafından üretilmektedir. Bunlar, performans anksiyetesini, bayan tarafından reddedilme korkusunu, geçmişte yaşanan ereksiyon zorluğu tecrübesi nedeniyle iktidarsızlık beklentisini, bayanın tatmini ile çok biçimde ilgilenilmesini ve kültürel olarak indüklenen cinsel zevk hakkındaki suçluluk hissini kapsar.
Sonuç olarak ;yukarıda bahsettiğimiz ruhsal nedenli sertleşme sorunu (iktidarsızlık) her yaş kümesinde hayli sık karşılaştığımız bir sorundur.En büyük ve fonksiyonel cinsel organ beyin olduğu için uzun vadeli devam eden yahut yeni başlamış ruhsal travmalar ya da geçmişte yaşanılan ruhsal travmalar sertleşme meselesine neden olabilmektedir.
Erkeklerin sertleşme bozukluğuna (iktidarsızlık) reaksiyonları utanç, suçluluk, baş karışıklığı, kendine itimat sarsılması, bezginlik, yorgunluk halinde olmaktadır. Giderek artan performans baskısı sertleşmenin spontan (kendiliğinden) ortaya çıkmasını engellemektedir.Erkek,cinsel partneriyle olan haz hissine ve cinsel temaslara ağırlaşmak yerine ”ya erekte olmazsam(sertleşmezse)”, ”acaba penisim sertleşecek mi?” ,”sertleşmem bağlantının sonuna kadar sürecek mi?”, ”sertleşmem tekrar kaybolur mu?”, ”vajina içine girmeden inerse” üzere sorularla şuurlu yahut bilinçdışı olarak boğuşmak zorunda kalabilir.Bu olumsuz niyetler başaramama korkusuna dönüşüp ,bir sonraki cinsel bağda motivasyon ve performans kaybına yol açıp erkeği kısır bir döngüye sokabilir. Yani sertleşme sıkıntısının ortaya çıkmasında ya da devamında en kıymetli ruhsal etken performans ile ilgili olumsuz beklenti ve fikirlerdir. Bireyin performansının yetersiz olacağına ait beklentisi ve yetersiz performans sonucunda ortaya çıkabilecek problemler ile ilgili niyetleri ağır tasa yaşamasına ve cinsel alakadan kaçınmaya, cinsel isteksizliğe, hatta depresif belirtilerin ortaya çıkmasına neden olacaktır.
Erken boşalma, orgazm bozuklukları ve cinsel istekte azalma da birbirlerine ilişkili bir biçimde sertleşme problemine neden olabilir.
2-) Fizikî nedenler:
a.) Damarları ilgilendiren hastalıklar
• Kalp-Damar hastalıkları
• Hipertansiyon (yüksek tansiyon)
• Diyabetes Mellitus (şeker hastalığı)
• Hiperlipidemi (Kanda kolesterol, trigliserit vb yüksekliği)
• Sigara kullanma
• Leğen (pelvis) bölgesine yönelik önemli ameliyat geçirme
• Leğen (pelvis) bölgesine yönelik ışın tedavisi (radyoterapi) alma
b.) Hudut sistemini etkileyen nörolojik hastalıklar
• Felçlerden sonra
• Omuriliği etkileyen travma, darbe, kazalar ve omurilik hastalıkları
• Beyin dejenerasyonu ile giden hastalıklar (Parkinson, Multipl Skleroz vb.)
• Beyin tümörleri
• Sonları tutan Tip 1 yahut Tip 2 Diyabet (şeker hastalığı)
• Kronik böbrek yetmezliği
• Leğen (pelvis) bölgesine yönelik cerrahiler sırasında hudut kesisi
c.) Anatomik ya da peniste yapısal bozukluğa yol açan hastalıklar
• Hipospadias, epispadias
• Mikropenis (küçük penis)
• Peyronie hastalığı
• Doğuştan olan penis eğrilikleri
d.) Hormonal bozukluklara bağlı gelişen hastalıklar
• Hipogonadizm (kanda testosteron denilen erkeklik hormonu düşüklüğü)
• Hiperprolaktinemi (prolaktin hormonunun erkekte yüksek olması)
• Hiper-Hipo tiroidizm (tiroid hormonlarının yüksek ya da düşük olması)
• Hiper-Hipo kortizolizm (cushing hastalığı gibi)
e.) İlaç kullanımına bağlı gelişen sertleşme bozuklukları
• Kimi yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Birtakım antidepresan ilaçlar
• Antiandrojenik ilaçlar (erkeklik hormonu testosteronu baskılayan ilaçlar)
• Alkol ve uyuşturucu unsur kullanımı (eroin, kokain, marihuana vb)
f.)Travmalar (penis kopmaları, penis kırıkları vs.)
Sertleşme sıkıntısında risk faktörleri nelerdir?
1. Risk faktörlerinin başında kalp-damar hastalıkları gelmektedir. Kalp hastalıklarına yol açan aşağıdaki risk faktörleri birebir vakitte sertleşme sorunu için de risk faktörleri olarak karşımıza çıkmaktadır:
• Sistemli idman yapılmaması
• Sigara
• Şişmanlık
• Yüksek kan kolesterol seviyesi
• Metabolik Sendrom
2. Kronik hastalıklar değerli bir risk faktörü olarak belirlenmiştir. Bu hastalıkların başında Diyabet, Hipertansiyon, Kronik böbrek yetmezliği gelmektedir.
3. Kronik hastalıklar için daima ilaç kullanımı da risk faktörleri ortasında kıymetlendirilmektedir.
4. Birtakım ameliyatlar: Radikal prostatektomi üzere prostat kanseri tedavisinde uygulanan bir cerrahi geçirmiş olmak
5. Leğen bölgesine (pelvik alana) ve prostat başta olmak üzere pelvik bölgedeki organlara yönelik ışın tedavisi almış olmak (radyoterapi yahut brakiterapi)
Fiziksel (organik, yapısal) etkenlerin varlığını araştırmak için sertleşme sorunu yaşayan erkekler öncelikle konusunda uzman bir ürolog doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Sertleşme Sorunu Tanısı Nasıl Koyulur?
Kıymetlendirme hastanın öyküsünü almakla başlar. Öykü kısmında risk faktörleri sorgulanır. Şeker hastalığı, yüksek tansiyon ve kalp hastalığının kesinlikle sorgulanması gerekir. Hastanın cerrahi müdahale geçirip geçirmediği, ışın tedavisine maruz kalıp kalmadığı değerlidir. Geçirdiği önemli kazalar, sigara ve alkol tüketimi, kullanmakta olduğu ve son bir yıl içerisinde kullandığı ilaçlar hakkında bilgi edinilmesi gerekir.
Hastaya penis sertleştiğinde ağrı duyup duymadığı yahut biçim bozukluğu, eğrilik gelişip gelişmediği sorulmalıdır. Bu meşakkatler varsa Peyronie hastalığı akla gelmelidir. Ruhsal nedenler de sorgulanmalıdır. Öyküden sonraki basamak fizik muayenedir. Genital bölgeye ehemmiyet verilmelidir. Damar ve hudut işlevleri test edilmelidir. Birebir vakitte Peyronie hastalığı araştırılmalıdır. Prostat hakkında bilgi edinmek için parmakla rektal muayene yapılabilir.
Bazı kan ve idrar testleri yapmak gerekir. Kanda testosteron ve şeker seviyesi ölçülmelidir. Kan yağlarının seviyesi bilinmelidir. Renkli Doppler Utrasonografı ses dalgaları yardımıyla penis damarları hakkında bilgi veren hassas bir testtir. Sertleşme sağlayan ilaçların(papaverin) penis içine enjeksiyonu ve penis dokusunun bu uygulamaya vereceği karşılık gözlenebilir. Kan akımıyla ilgili sorun yoksa sertleşme gerçekleşir. Birtakım hastalarda ileri tetkikler yapmak gerekebilir. Bunlardan birincisi nörolojik bir test olan bulbokavernöz refleks ölçümüdür. Bu test esnasında hekim bir parmağını makata yerleştirir ve öteki eliyle penis başını sıkar. Olağan şartlarda makat etrafındaki kaslar kasılır. Öbür bir test sayesinde uyku sırasında sertleşme varlığı ve derecesi hakkında bilgi edinilir. Her erkek uyku sırasında 3–4 sefer sertleşme(nokturnal ereksiyon) yaşar. Şayet sorun fizikî ise sertleşmelerin sıklığı ve derecesi azalır. Ruhsal nedenler varlığında hasta bu sertleşmeleri yaşamaya devam eder. Bu test ruhsal ve fizikî nedenlerin ayrımında doktora değerli bilgiler sağlar.
Erkeklerdeki sertleşme sorunu (iktidarsızlık, impotans , sertleşememe, erektil disfonksiyon, ereksiyon sorunları) günümüzde tedavisi mümkündür. Sertleşme sorunu 3 aydan daha uzun müddettir devam ediyorsa profesyonel bir takviye alınmalıdır.Sertleşme sorunu tedavisihakkında bilgilenmeniz tedavinize hayli yardımcı olacaktır.
