Gece idrara kalkma ihtiyacı(Noktüri) nedir?
Gece idrara kalkma(Noktüri), Gece uykuda iken idrar ihtiyacı nedeniyle bir veya birden fazla uyanmaktır. Ağrı, uykusuzluk, gürültü ve bazı ruhsal sorunlar nedeniyle uyanıp tuvalete gitmek bu kapsamda değildir. Yine sabah kalkınca ilk iş olarak tuvalete gitmekte noktüri değildir. Normalde gece uyurken beyin tabanında salgılanan ADH adlı hormona bağlı olarak idrar üretimi yarı yarıya azalır ve yine normalde 6-8 saatlik uyku sırasında idrara kalkma ihtiyacı pek olmaz.Yaşlanma ile gece bir kez uyanmak normal sayılabilir, fakat birden fazla ve daha önce olmadığı halde gece uyurken tuvalete kalkma ihtiyacı duymak normal değildir ve özellikle başka şikayetlerde eşlik ediyorsa incelenmesi gereken tıbbi bir durumdur.Bunun yanında tabii ki mesane sosyal bir organdır hayatı boyunca gece tuvalete kalkmaya alışkanlık edinmiş bir insanda bunu patolojik kabul edemeyiz.Eğer gece idrara kalkma ihtiyacı günlük yaşam kalitenizi etkiliyor ve konforunuzu bozuyorsa incelemeye değerdir. Gece idrara kalkma ihtiyacı ne kadar fazla ise uykunuzu o ölçüde böler ve gün içinde daha yorgun olmanıza, işinize konsantre olmanızı, günlük aktivitelerinizi ve sosyal yaşantınızı etkileyecektir. Ayrıca gece vardiyasında çalışan ve gündüz uyuyan kişilerde gündüz uyurken idrar ihtiyacı duymakta aynı kapsama girer.Gece idrara kalkma, hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilir, yaş arttıkça görülme sıklığı artar. Daha çok 30 yaş altı kadınları ve 50 yaş üzerinde erkeklerde karşımıza çıkar . 60 yaş üstünde ise hem kadın hem de erkeklerde benzer oranda görülür.
Gece idrara kalkma ihtiyacının nedenleri ve tipleri
Türüne bağlı olarak birçok gece idrara kalkma ihtiyacı nedeni vardır.
Fazla idrar üretimi (Poliüri): Poliüri hastaları 24 saat içinde 3 Litre den idrara üretir. Bu genellikle böbrekler tarafından filtrelenen suyun çok fazla olmasından kaynaklanır. Aşırı sıvı alımı, ağız kuruluğu hissine sebep olup çok su içmenize neden olan Tip 1,2 Şeker hastalığı veya primer polidipsi(Diabetes insipidus-Yalancı diyabet), ve gebelik diyabeti gibi fazla idrar üretimine sebep olan bazı durumlarda ortaya çıkar.
Gece fazla idrar üretimi(Nokturnal poliüri): Gece poliüri de sadece geceleri yüksek hacimli idrar üretimi olur. Ancak gün içindeki idrar hacimleri normaldir veya hatta azalmıştır. Bu genellikle gün içinde ayaklarda veya bacaklarda ödeme bağlı biriken sıvı tutulmasından kaynaklanır. Uyumak için uzandığınızda, yerçekimine bağlı olumsuzluk ortadan kalkınca
ödem alanlarındaki sıvı damarlarınıza tekrar döner ve böbrekleriniz tarafından süzülerek aşırı idrar üretimine neden olur.
Ödeme ve fazla sıvı birikimine neden olan sebepler:
● Kalp yetmezliği.
● Kronik böbrek yetmezliği
● Alt ekstremite ödemi (bacakların şişmesi).
● Tıkayıcı uyku apnesi gibi uyku bozuklukları (uyku sırasında nefes alma birçok kez kesintiye uğrar veya durur).
● Diüretikler-idrar söktürücü ilaçlar, kardiyak glikozitler, demeklosiklin, lityum, metoksifloran, fenitoin, propoksifen ve aşırı D vitamini dahil olmak üzere bazı ilaçlar.
● Yatmadan önce çok fazla sıvı içmek, özellikle kahve, kafeinli içecekler veya alkol.
● Yüksek tuz içeren bir yemek yemek.
● ADH-Vazopresin hormonunun üretiminin azalması
Gece idrar sıklığı(Gerçek Noktüri): Gece idrar üretimi normal olmasına rağmen, gece idrara kalkma ihtiyacı duyulmasını ifade eder. Aslında üretilen toplam idrar miktarı yüksek değildir. Bunun nedeni genellikle mesanenin tamamen boşalmaması (bu nedenle daha hızlı dolması) veya idrar yapma dürtüsünü geliştirmeden önce mesanenin tamamen dolmamasıdır (düşük mesane hacmi). Bu uyumakta güçlük çekilmesi nedeniyle de ortaya çıkabilir ancak noktüri kapsamına alınmaz.
Mesanenizi tamamen boşaltamamanın nedenleri:
● Mesane çıkım tıkanıklığı
● Prostat büyümesi
● Prostat Kanseri
● Doğumsal mesane çıkım darlığı ve idrar yolu darlığı
Mesanenin idrarı tam olarak depolayamama nedenleri şunları içerebilir:
● Mesane aşırı aktivitesi (mesane spazmları).
● Mesane enfeksiyonu veya tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu.
● Mesane iltihabı (şişme).
● İnterstisyel sistit-ağrılı mesane sendromu.
● Mesane kanseri.
Gece idrara kalkma ihtiyacının-Noktüri teşhisi
Noktüri tanısı kısmen basittir, fakat altında yatan nedenlerin anlaşılması oldukça karmaşıktır. Bundan dolayı nokturi diğer ciddi olabilecek bazı tıbbi durumların belirtisi de olabilir. İlk olarak doktor tıbbi geçmişinizi öğrenecek ve fizik muayenenizi yapacaktır. Ayrıca aldığınız ilaçları, idrar yolu enfeksiyonlarını ve ilgili semptomları da kaydetmelisiniz. Hekiminiz, gece idrara kalkma ihtiyacının olası nedenleri ve tedaviyi belirlemek için günlüğü gözden geçirecektir.
Hekiminiz size aşağıdaki şu soruları sorabilir:
● Bu durum ne zaman başladı?
● Her gece kaç kez idrara çıkıyorsun?
● Geceleri idrara çıktığınızda işediğiniz hacim ne kadar?
● İdrar yapma hızı ve kalınlığında bir değişiklik oldu mu (artış veya azalma)?
● Günlük ne kadar kafein-kahve içiyorsunuz?
● Gece boyunca idrara çıkma sizi yeterince uyumaktan alıkoyuyor mu?
● Alkollü içki içiyor musunuz? Ne sıklıkta ve ne kadar?
● Diyetiniz yakın zamanda değişti mi?
● Mesane-İşeme günlüğünüzü ister ve enfeksiyon açısından idrar tahlili isteyebilir.
Fizik muayene:
● Mesane şişkinliği (eğer mesaneniz tam boşalmıyorsa gergin ve şişkin olabilir),
● Ayak bileği ve bacaklarda şişme (periferal ödem olarak bilinir)
● Genital bölgenizde cilt hasarı (uriner inkontinans belirtisi)
● Uretradan akıntı (enfeksiyon belirtisi)
● Genital bölgede anormallikler erkeklerde prostat muayenesi ya da kadınlarda pelvik muayene yapabilir, kan basıncı ölçümü ve kalp, akciğer veya nörolojik durumlar için muayene yapabilir.
Gece idrar ihtiyacının-Nokturi tedavisi
Gece idrara çıkma ihtiyacının tedavisi için bazı önerilerde bulunulabilir, temel tedavi altta yatan nedeni tedavi etmeye yöneliktir.Bunun dışında semptomatik-destek tedavileri önerilebilir. Tedavi yöntemleri ilaç ve bazı cerrahi yöntemleri içermektedir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
