Varikosel, testislere kan taşıyıp geri götüren damarlardan ve testisden spermleri taşıyan kanaldan (vas deferens) oluşan spermatik kord içindeki venlerin varisleşmesi genişleyip esnekliğini kaybetmesidir. Olağanda sağlıklı erkeklerin %10-15‘inde varikosel bulunurken bu oran infertil erkeklerde %20-40 arasında değişmektedir.
Varikosel erkek infertilitesinin en rastlanılan düzeltilebilir nedenidir.
Sol tarafta sağa nazaran daha sıktır. Varikosel bilateral görülme oranı sağlıklı genç erkeklerde %0-1 arasında değişirken infertil erkeklerde bu oran %20‘yi geçmektedir.
Varikosel nasıl oluşur?
Varikoselin oluşumunda genel olarak kabul edilen; kimi anatomik özelliklerin, venöz basınç artışına ve/veya venlerde reflüye (geriye kaçışa) yardımcı olmasıdır. Bu anatomik özelliklerden birincisi internal spermatik venlerde valvlerin yokluğu ya da yetersizliğidir. Bir başka düzenek ise venöz yan damarların varlığı halinde kan akımının olağan gonadal venöz sisteme olan reflüsüdür. %14-18 oranında soldan sağa venöz şant olduğu gösterilmiştir.
Varikosel sperm üretimi üzerine nasıl tesirli olur?
Testiküler ısıda artış sperm üretimine durdurucu tesire yol açmaktadır. Olağanda skoratal ısı beden sıcaklığından daha düşüktür. Beden ısısı ile skoratal ısı ortasındaki bu fark varikosel olan bireylerde azalmıştır. Varikoselin tek tarafta bulunması halinde bile her iki testisde de ısı artmaktadır.
Sperm imalinde azalmayla birlikte üretimin gerçekleştiği tubullerde değişikliklere neden olur.
Varikoselli hastada leydig hücre disfonksiyonu kısmen azalan testis içi testosteron düzeylerine bağlı olarak görülebilir.Varikosel nedeniyle testiste Leydig hücrelerinde testosteron imalinde azalma meydana gelir. Bunun nedeni bu üretimde rol alan enziminin varikoselle birlikte oluşan testis içi ısı artışından ötürü fizyolojik tesirini yerine getirmemesidir. FSH ve LH seviyesinde yükselme meydana gelebilir.
Varikosel ne üzere şikayetlere yol açar?
Ekseriyetle şikayete neden olmaz, infertilite nedeniyle tetkik edilen şahıslarda muayene sırasında tespit edilir. Testiste, testis üzerinde yahut kasıkta ağrı ve çekilme hissi olabilir. Uzun müddet ayakta kalma sonucunda ağrılarda artma görülebilir. Bazen skrotumda genişlemiş venler şişlik biçiminde besbelli olarak fark edilebilir.
Varikosel nasıl tanınır?
Varikoselin teşhisinde temel fizik muayenedir. Semen tahlili (Spermiogram) testis hasarının boyutlarını belirlemede ve infertiliteye neden olup olmadığının belirlenmesinde gerekli bir testtir. Doppler ultrasonografi ile venlerde genişleme, geriye kaçış (reflü) belirlenebilir.
Varikosel tesirleri nelerdir?
Varikosel sperm bedellerinde değişiklikler yapmaktadır. Sperm sayısında ve hareketliliğinde azalma, yapısında bozulmaya neden olur. Sperm kıymetleri 20 milyon/ml nin altında görülebilir ve infertiliteye neden olabilir. Varikoseli olan herkes infertil değildir. Ama varikosel ilerleyici olarak testisde küçülme (her iki testis ortasında volüm farkı 2 cc’den fazla ) yapabilmektedir.
Varikosel ne vakit tedavi edilmelidir?
Varikosel her vakit tedavi edilmeyebilir. İnfertilteye neden oluyorsa (semen tahlilinde sperm sayısında ve/veya sperm hareketliliğinde azalma) ya da testisde küçülme başlarsa yahut kronik ağrıya yol açarsa tedavi edilmelidir.
Tedavi metodu nedir?
En tesirli tedavi metodu cerrahidir. Cerrahi sonrası komplikasyon olarak testislerde sıvı birikmesi yahut bir müddet sonra tekrar varikosel oluşması görülebilir. Bu komplikasyonlar en çok mikroskopla yapılmayan cerrahi sonrası görülmektedir. Mikroskop kullanımı komplikasyon oranlarını yok denecek kadar düşürmüştür. Mikroskopik cerrahinin öbür bir avantajı da %40 oranında görülen, nükse yol açan venlere ulaşılabilmesidir.
Varikosel ameliyatı sonrası semen tahlilde besbelli düzelme görülür. Gebelik oranları yükselir. Mikrocerrahi sonrası gebelik oranları daha yüksektir.
Varikosel ameliyatının özellikleri nelerdir?
Günlük ameliyatlardandır. Lokal yahut genel anestezi kullanılabilir. Kasık bölgesinde küçük bir kesi ile uygulanır. Ameliyat sonrası toparlanma hayli süratlidir. Ameliyat sonrası hekiminiz iki gün zorlayıcı aktivitelerden kaçınmanızı, bir mühlet ilaç kullanmanızı ve bir mühlet cinsel aktivitede bulunmamanızı önerebilir.
