Üroloji Uzmanı Op. Dr. Eren Soner Tekin, prostat kanserinin erkekler ortasında en yaygın kanser olduğuna dikkati çekerek, toplumda bilinen yanlış bilgiler nedeniyle erken teşhiste geç kalındığını söyledi.
Op. Dr. Eren Soner Tekin, “Prostat kanseri erkekler ortasında en yaygın kanser olup birçok 65 yaş üzeri olmak üzere her 10 erkekten birinde hayatının rastgele bir devresinde ortaya çıkabilir. Kanser vefatlarında ikinci sıradadır. Araştırmalar göstermiştir ki prostat kanseri görülme yaşı günümüzde 40’lı yaşlara kadar inmiş olup, 50 yaşında bir erkeğin prostat kanserine yakalanma riski yüzde 40, bu hastalığa bağlı mevt riski ise yüzde 2,9 olarak açıklanmıştır. ” dedi.
Prostat ve Prostat Kanseri Nedir?
Üroloji Uzmanı Eren Soner Tekin, prostatın erkek üreme sisteminde kestane büyüklüğünde bir salgı bezi olduğunu, mesane ile üretra (idrarı mesaneden beden dışına taşıyan tubuler yapı) ortasında yer aldığını söyleyerek prostat kanserini şöyle tanımladı: “Prostat büyük ölçüde adale lifleri ve salgı bezlerinden oluşmuştur ve ana işlevi spermleri iletmek üzere sperme sıvı üretmektir. Prostat kanseri işte bu bezin bilhassa dış kısmından kaynaklanan bir berbat huylu tümör olup büyüdükçe prostatın iç kısımlarına yayılmaktadır. Yalnızca prostat içinde yer alan, kapsül dışına taşmayan kanser “Lokalize Prostat Kanseri” diye isimlendirilir. Başka kanserler üzere prostat kanseri de yayılabilirler (metastaz yapabilir) ve öncelikle prostat etrafındaki dokulara yahut seminal veziküle (prostat gerisindeki meni depolayıcı kese) lokal yayılım yapar. Lokal yayılım gösteren tümörler vakitle bedenin öteki kısımlarına örneğin lenf nodlarına ve kemiklere yayılım yaparlar.”
Prostat Kanserinin Nedenleri Nelerdir?
Prostat kanserinin nedenlerinin tam olarak bilinmediğini belirten Medicana Çamlıca Hastanesi Üroloji Uzmanı, Op. Dr. Eren Soner Tekin, “Yapılan araştırmalar prostat kanseri için risk faktörlerini belirlemiştir. Bu açıdan bakıldığında en başta ailede prostat kanseri hikayesi olması, sigara tüketiminin fazla olması görülme riskini arttırmaktadır. Öbür risk faktörleri ise yaşın ilerlemesi, sistemsiz ve istikrarsız beslenme; bilhassa yüksek ısıda pişmiş besinlerin, hayvansal yağ ve kırmızı etten güçlü beslenme, çok kilo, hareketsiz hayat usulü, yaş, siyah ırk, ailede prostat ya da göğüs kanseri hikayesi, yüksek erkeklik hormonu seviyeleri ve sedanter ömür biçiminde sıralanabilir.” dedi.
Prostat Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Prostat kanserinin sinsi bir formda ilerlediğini vurgulayan Üroloji Uzmanı Op. Dr. Eren Soner Tekin, “Belirtiler çoklukla hastalığın ilerleyen kademelerinde görülür. Bu nedenle erken teşhis için bilhassa 40 yaşından sonra nizamlı denetim yaptırmak büyük ehemmiyet taşımaktadır. Karakteristik olmamakla birlikte en sık görülen belirtileri
-
İdrar yapmada zahmet ve/veya idrar yapamama,
-
Sık idrara çıkma
-
İdrar yapmanın bitiminde damla damla idrar akımının devam etmesi
-
Dışkılama esnasında güçlük
-
İdrar ve/veya menide kan
-
Ereksiyon sorunları
-
Boşalma sırasında ağrı
şeklinde sıralayabiliriz. Fakat bu belirtiler prostat büyümesi, prostat iltihabına üzere öteki rahatsızlıkların da habercisi olabilir. Prostat kanseri sıklıkla kemiğe sıçrayabildiğinden bel, kalça yahut bacakta şiddetli ağrılara neden olabilir. Bu nedenle mümkün belirtilerde uzman bir tabibe başvurmak, daha da kıymetlisi sistemli denetimleri ihmal etmemek büyük ehemmiyet taşımaktadır.” dedi.
Üroloji Uzmanı Op. Dr. Eren Soner Tekin prostat kanserinde teşhis ve tedavi yolları ile ilgili sorularımızı yanıtladı:
Prostat Kanseri Tanısı için ve Teşhis Sonrası Hangi Testler Gereklidir?
Prostat kanserini tespit ve daha sonra evrelemek (yayılım derecesini saptamak) için bir çok test yapılabilir lakin bunların hepsi her erkekte gerekli değildir.
Parmakla Makattan Muayene
Kolay bir muayene hali olup hem kanserin tanınmasında, hemde kanserin prostat içinde lokalize mi yoksa prostat etrafı dokulara lokal yayılım yapmış mı tespit etmekte yararlıdır.
Prostat bir iç organ olduğundan direkt gözle muayene mümkün değildir. Çabucak rektum (son bağırsak) ön kısmında yer aldığı için makattan rektuma sokulan bir parmakla muayene edilebilir.
Prostat Spesifik Antijen (PSA) Testi
Bir kan testi olup prostat kanserinin varlığı hakkında indirekt bilgi verebilir ve şayet kanser mevcutsa büyüklüğü ve yaygınlığı hakkında da bilgi verebilir.PSA testini bazen yorumlamak güç olabilir zira PSA hem tümör hücresi ,hemde olağan hücre tarafından oluşturulur. Fakat olağan prostat tarafındanda yapılan PSA kana daha az geçerken, tümörlü dokudan oluşan PSA kana daha fazla ölçüde geçmektedir.
3 harf hayatınızı kurtarabilir: PSA
Bu kolay kan testi ,prostat dokusundan kan akımına ufak ölçülerde kaçan bir kimyasal unsur olan prostat spesifik antijen (PSA) ölçüsünü tesbit eder.
Yüksek düzeylerde PSA prostat büyümesi, enfeksiyon yahut kanser üzere bir prostat sorunu olduğunu söz eder. Şayet PSA düzeyiniz yüksekse daha ileri tetkikler için kesinlikle bir üroloji uzmanına görünmelisiniz.
Amerikan Kanser Derneği yıllık nizamlı PSA testini şu bireylere önermektedir:
• Afrikalı Amerikalı erkeklere 40 yaşından itibaren.
• Beyaz erkeklere babada yahut erkek kardeşte prostat kanseri varsa 40 yaşından itibaren
• Ailesinde prostat kanseri olmayan beyaz erkeklere 50 yaşından itibaren.
Üstteki gurupların birine giriyorsanız bir PSA testi ve prostatın parmakla rektal muayenesi için bir üroloji uzmanından çabucak randevu alınız.
Transrektal Ultrasonografi (TRUS)
Özel bir ultrasonografi probu kullanılarak makattan direkt prostatın ultrasonografisinin yapılmasıdır.
Bu inceleme ile hem prostatın büyüklüğü daha net kıymetlendirilir, hemde kanser olma ihtimali daha yüksek olan nodüllerin daha yeterli görüntülenmesi sağlanır.
Kemik Sintigrafisi
Kanserin kemiklere yayılıp yayılmadığını göstermede kullanılır çünkü prostat kanserinin en sık metastaz yeri kemiklerdir. Tüm hastalara yapılması gerekmez bilhassa küçük kanserler ve düşük PSA düzeyli hastalarda gereksizdir.
Fakat radikal bir cerrahi tedavi düşünülüyorsa bu türlü bir cerrahi öncesi kemiklerde metastaz olmadığından emin olunmalıdır.
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Postattaki kanserden fazla kanser nedeniyle büyümüş lenf nodlarının tespitine yardımcı olur.Genellikle BT kanser yaygın, yüksek dereceli yahut yüksek PSA ile birlikte yapılır.
Patolojik İnceleme
Prostat kanserinin kesin tanısı yalnızca ve yalnızca makattan , iğne ile alınan biyopsi örneklerinin patoloji uzmanları tarafından mikroskopta incelenmesi ile konulabilir.
Biyopsi alınması gerekli olan hastalar
1- PSA yüksekliği olanlar.
2- Parmakla rektal muayenede sertlik, nodül tesbit edilenler.
3- 1 ve 2 . hususun birlikte olduğu hastalar.
Alınan biyopsideki tümörün yaygınlığı ve derecesi ile hastanın PSA düzeyi yapılacak tedavinin kararlaştırılmasında rol oynar.
Prostat Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
1) Watchfull – waiting = Bekle – gör = Takip protokolü
Hastanın bir tedavi yapılmadan takip edilmesidir. Hernekadar tedavi edilmeyen prostat kanseri büyümeye devam edersede , sıklıkla bu büyüme epeyce yavaş olmaktadır. Sahiden prostat kanseri büyümesi gereğince yavaş olabilir ve tedavisiz bırakılsa dahi insan hayatının rastgele bir devresinde sorun yaratmayabilir.Yaşlı erkeklerde takip mantıklı bir seçenektir bilhassa kanser küçük ve mikroskopik incelemede düşük dereceli ise.Çalışmalar göstermiştirki şayet kanser yüksek dereceli ise 10 yıl içinde sıhhat ve hayat için değerli bir tehdit olmaktadır.
2) Faal İzlem
Aktif izlem, klinik olarak değersiz prostat kanserli hastaların çok tedavi edilmemeleri ve hastalıktan çok tedavisinin getirdiği artmış morbidite riskinden korunması hedefi ile hastanın yakın izlemle takip edilerek hastalık progresyonuna dair evvelden tanımlanmış bulgular saptanıncaya kadar küratif tedavinin ertelendiği bir süreçtir.Belli aralıklarla PSA , rektal muayen yanısıra tekrarlayan prostat biyopsileri yapılarak hastalığın klinik değerli bir hal alması halinde radikal prostatektomi yahut radyoterapi üzere bir küratif tedaviye geçilir.
3) Radikal Prostatektomi (RP)
Lokalize prostat kanserinin (prostat kapsülü içinde sonlu olan) tedavisi için yapılan radikal cerrahi müdahaledir. Prostat tüm kapsülüyle ve ardında veziküla seminalislerle birlikte çıkarılır ve mesane boynu üretraya (idrar yoluna) tekrar ağızlaştırılır. Çıkarılan kesimin patalojik incelenmesinde kanser tümüyle prostat kapsülü içinde sınırlıysa, RP prostat kanserini tam tedavi etmiş demektir. Tüm prostat çıkarıldığı için operasyon sonrası PSA ölçülemeyecek pahalara (sıfıra yakın )düşmelidir. Patolojik incelemede prostat kapsülü dışında tümür mevcutsa PSA çok ufak hacimli kanserlerin dahi takibinde kusursuz bir testtir. Daha büyük ve kapsül dışına yayılmış tümörlerde ise cerrahinin başarısı lokalize olanlar kadar âlâ değildir. Bu radikal cerrahinin değerli komplikasyonları operasyon sırasında kanama, operasyon sonrası erken periyotta kalp krizi ve akciğer embolisi , geç periyotta idrar tutamama ve ereksiyon ( sertleşme ) kaybı olabilir. Bu cerrahi süreç açık, laparoskopik yahut robot yardımlı laparoskopik olarak yapılabilir.
4) Radyoterapi (Işın Tedavisi)
Radikal prostatektomiye alternatif olabilecek bir tedavidir. Prostata lokalize prostat kanserlerinde 10 yıllık sonuçlar cerrahi tedaviye yakındır. Lakin daha geç sonuclar kesin olmamakla birlikte birazdaha cerrahi tedavi lehinedir. Radyasyon tedavisi bilhassa kapsül dışına taşmış fakat hala kapsülün kanser etrafındaki dokularda sonlu olduğu düşünülen vakalarada uygundur. Radyoterapininde yan tesirleri ortasında idrar yapmada zahmet, sık idrara çıkma, ani idrar sıkışması ve ishal erken devrelerde görülürken geç devrelerde ereksiyon sorunları (sık olarak), mesane kapasitesinde küçülme, idrar yollarında darlıklar oluşabilir.
5) Hormonal Tedavi
Prostat kanseri hücrelerinin bir birçok erkeklik hormonlarına, bilhassa testosterona bağımlı olarak çoğaldığından hormonal tedavi yararlı olabilir. Hormon tedavisi küratif bir tedavi olmayıp prostat kanser hücrelerinin çoğalmasını süreksiz müddetle yavaşlatmayı gayeler. Hormon tedavisi ekseriyetle kanserin prostat dışına yayıldığına dair bulgular olmadıkça kullanılmaz. Yani daha çok sistemik yayılım yapmış (lenf rodlarına yahut kemiklere yayılmış) hadiselerde kullanılır.
Bu tedavide emel bedendeki testosteron hormonunu ortadan kaldırmak yahut baskılamaktır ki buda ya testislerin cerrahi olarak çıkarılmasıyla (orşiektomi) yahut medikal yolla (3 ay da bir yapılan LHRH analogları ve hergün ağızdan alınan anti androjenlerle) sağlanabilir. Hormon tedavisi hastaların yarısında sıcak basmalarına yol açarken hepsinde ereksiyon kaybına ve cinsel isteksizliğe sebep olur.