Mesane, böbrekler tarafından yapılan idrarı depolayan ve işemeyi sağlayan organdır. Mesane kanseri, genitoüriner kanserlerin ikinci sıklıkla görülenidir. Ortalama görülme yaşı 65′ tir. Erkekler, bayanlardan 2-3 kat daha fazla mesane kanserine yakalanırlar.
Sebebi çoklukla belirli değildir. Fakat SİGARA, BOYA SANAYİ (orthoaminophenol) ’inde uzun yıllar çalışma en sık sorumlu tutulan sebeplerdir.
Tanı konulduğunda %85 kanser mesaneye hudutlu, %15′ inde ise lenf nodülleri tutulumu yahut uzak metastazlar mevcuttur.
Mesane kanserlerinin %98 i epitelyal ve bunlarında birden fazla transizyonel hücreli (transitional cell carsinoma (TCC) ) karsinomlardır. Tüm mesane kanserlerinin %90 ı transizyonel hücreli karsinomlardır. Bu lezyonlar ekseriyetle papiller özellik gösterir ve mesane içeriside yer işgal eden bir lezyondur. TCC lerin bir kısmı da Karsinoma İnsitu (CIS) şeklinde kendini gösterir. CIS in tek başına yahut papiller tümörlerle birlikte görülmesi çoklukla makûs gidişata delalet eder. CIS hücreleri papiller hücrelere nazaran daha azgın davranışlı olup daha fazla tekrarlamaya meyillidirler. Tümörün invazyonu (ilerlemesi ), rekürrensi (tekrarlaması) ve progresyonu (karakterinin kötüleşmesi) sıklıkla tümörün grade’i (patolojideki derecesi) ile yakın ilişkidedir.
Düşük gradeli tümörlerde 10 yıllık hayat %98 iken yüksek gradeli tümörde ise %35 dir.
Mesane Kanseri
Mesane kanserli hastaların %85-90 ‘ında kanlı idrar (hematüri) birinci gözlenen semptomdur. Hematüri çoklukla ağrısızdır, gözle görülebilir (makroskopik), mikroskobik, aralıklı yahut daima olabilir. Kimi hastalarda sık sık idrara çıkma, idrarını yetiştirememe ve yanma üzere sistism belirtileri de olabilir.
İntravenöz ürografi (IVP) hematürinin tanımlanması için sıklıkla kullanılan bir tetkiktir. IVP de mesane içerisine hakikat uzanan papillamatoz oluşum dolma defekti halinde kendini göstermektedir. Abdominal ultrasonografi (US), Bilgisayarlı tomografi (CT) ve Magnetik Rezonans tetkikleri (MRI) de yeniden emsal halde mesane içinde yer işgal eden bir lezyonu gösterir.
İdrar sitolojisi olağandışı hücrelerin idrarda araştırılması prensibine dayanmaktadır ve fakat yoruma açıktır. Düşük dereceli kanserlerde teşhisteki hassasiyeti epey zayıf kalmaktadır.
Tümör Belirleyicileri (Tümör Markers): Bu testler hem teşhis hem de takip manasında kullanılmaktadırlar. Fakat teşhis koyma manasında özgünlükleri % 100 sağlam değildir. BTA stat – BTA TRAK – NMP 22 üzere testler bugün piyasada değişik oranlarda kullanılmaktadır.
Tanı için birçok görüntüleme tekniği kullanılmasına karşın, sistoskopi ve biopsi ile KESİN TEŞHİS konulabilir. Sistoskopinin bir başka avantajı da tıpkı seansta tedavinin birinci basamağı olan KOMPLET STAGING TRANSÜRETRAL RESEKSİYON (tümörün endoskopik kapalı sistemle bütünüyle çıkartılması) süreci de uygulanabilmektedir.
Aşağıdaki diagramda mesane tümörlerinin iç katmandan başlayıp mesanenin dış katmanlara gerçek nasıl yayıldığının evrelendirilmesi şematik görülmektedir.
YÜZEYEL (mesane duvarında derinleşmemiş) MESANE KANSERİ
Burada tümörün birinci ameliyat sonrası yayılımının yüzeyel olduğu ve kas dokusuna kadar tümörün ilerlemememiş olduğu kastedilir.
Hastalığın erken evrelerindeki tedavi yolu; tümörün kapalı (endoskopik) tekniklerle bütünüyle çıkartılmasıdır TRANSÜRETRAL MESANE TÜMÖRÜ REZEKSİYONU (TUR BT)
Ancak bu durumdaki asıl sıkıntı kanserinin tekrarlaması (nüks) etmesidir. Ne yazık ki Mesane Kanseri nüks oranı en yüksek kanserlerden biridir ve bu sebepden tabibin hastalık nüksünü mümkün olan en kısa müddette belirleyebilmesi için hastalarını nükse karşı sık sık denetim etmesi gerekmektedir.
Tavsiye edilen denetim endoskopi periodları; birinci 2 sene için 3 ayda bir, sonraki 2 sene için 6 ayda bir ve sonrasında ise senede birdir. Bu izlem periodunda hiç nüks olmaması temel alınmaktadır. Ortada görülen her nüks ile izlem vakitleri tekrar baştan başlar.
Yüzeyel mesane tümörlerinde birinci operasyondan çabucak sonra; şayet tümör 2 cm den büyükse, birden fazlaysa, makûs yerleşimliyse, CIS mevcutsa yahut üroloğun deneyimine nazaran tam temizlenmemişse ve / yahut nüks etme ihtimali yüksek üzereyse değişik kimyasal casuslarla mesane 6-8 haftalık devirde haftada bir yıkanır (intravesical kemo-immuno terapi). Burada emel hem ameliyatta kalan tümör hücrelerinin öldürülmesi hem de tümör nüksünü en aza indirebilmek içindir. Bu hususta en sık kullanılan casuslar; BCG (Tüberküloz aşısı) , Mitomycin –C, Epirubicin ve Thiotepa dır. Her bir casusun kullanımına bağlı birtakım yan tesirler mevcut olup tabip hastanın ve tümörünün durumuna nazaran hangi casusu kullanacağına karar vermesi beklenir. Bu süreçler için hastanın anestezi alması ve yahut hastane yatması gerekmemektedir.
İNVAZİV (mesane duvarında derinleşmiş) MESANE KANSERİ
Burada tümörün birinci ameliyat sonrası yayılımının ilerlemiş olduğu, kas dokusuna ve hatta daha da ilerleyerek yağ katmanına kadar tümörün ilerlemememiş olduğu kastedilir. (stage 2-3-4)
Bu tip hastalarda birinci yapılan ÇEŞİT BT operasyonu kesin tedaviyi sağlamaz ve ek tedavi kesinlikle düzenlenmelidir.
İnvaziv Mesane Tümörlerinde tedavisinde yapılabilecekler şunlardır:
- Sadece TUR BT ile devam.
- RADYOTERAPİ: Vücut dışından radyasyon tedavisidir. Ameliyat öncesi yahut sonrası periyotlarda uygulanabilir.
- RADİKAL SİSTEKTOMİ + Üriner diversiyon: Gaye bölgesel lenf bezleri ve mesanenin parçalanmadan olduğu üzere çıkartılmasıdır. İkinci etapta böbreklerden gelen idrar yolları (üreterler) bağırsaklardan değişik metodlarla oluşturulan yeni bir mesaneye bağlanır (implante edilir) sonrada bu yeni mesane ya direkt cilde (conduit) veya eski idrar kanalına (üretraya) veya anüse bağlanır (continent diversion). Bu ameliyat erkekte ve bayanda kimi farklılıklarla yapılır. Erkekte lenf nodülleri, mesane ve prostat olduğu üzere çıkartılır. Bazen de üretra bile çıkartılır. Bayanda ise lenf nodülleri, mesane, yumurtalıklar, rahim ve vajenin üst kısmı eksiksiz çıkartılır.
- PARTİAL SİSTEKTOMİ: Çok kullanılan bir teknik olmayıp, mesanenin korunması gerektiği durumlarda yahut çok özel yerleşimli tek tümörlerde denenebilir.
KEMOTERAPİ
Kimyasal casuslar TUR BT veya Radikal sistektomi ameliyatları öncesi periyotta (Neoadjuvant chemotherapy) yahut ameliyat sonrası devirde (Adjuvant chemotherapy) uygulanabillir. En sık kullanılan casuslara örnek olarak; methotrexate – vinblastine – doxorubicine – cisplatin – gencytabine ve carboplatinum sayılabilir.
