BÖBREK HÜCRELİ KANSERLER

Böbrek kanserleri aslında ender kanserlerdir. Tüm kanserlerin %3 kadarını oluştururlar.

Ülkemizdeki sıklığı yılda erkeklerde 6,3/100.000 yeni hasta ile 8. sırada iken kadınlarda

3,5/100.000 hasta ile 13. sırada yer almaktadır. Bu durumda Türkiye’de yılda 4.500

civarında yeni hasta beklenmektedir.

Böbrek kanserlerinin sıklığı giderek artmaktadır. Bunun en önemli nedeni tabibe daha sık

başvurma ve teşhisteki gelişmeler ile erken evredeki 7 cm altındaki küçük tümörlerin daha

belirti vermeden tespit edilmesidir. İleri yaş hastalığıdır ve en sık 65 yaş civarında görülür.

Erken yakalandığı vakit küçük tümörlerde cerrahi ile tam şifa elde edilebilirken, hastaların

yaklaşık %35-40'ının ileri evrelerde olması nedeniyle palyatif tedavilere başvurulmaktadır.

İleri evrede çoklukla akciğerlere ve kemiklere metastaz yaparlar ve bu etapta tedavileri

biraz daha güçleşmektedir.

RİSK FAKTÖRLERİ

Bazı faktörler böbrek kanseri riskini artırmaktadır. Yapılan epidemiyolojik çalışmalar ışığında

sigara ve öbür tütün eserlerinin kullanımı, şişmanlık, uzun müddetli ağrı kesici kullanımı, kistik

böbrek hastalığı ve birtakım genetik geçişli hastalıklar risk faktörleri olarak ortaya

konmuştur.

Böbrek kanserleri tek tip kanserler olmayıp böbrekte birinci ortaya çıktığı yere nazaran birtakım

farklılıklar arzederler. En sık görülen tipi proksimal tübül epitel hücrelerinden köken alan

şeffaf hücreli tipidir ve yaklaşık %80 oranında görülürler. Genetik olaylar bilhassa şeffaf

hücreli tipte değerli rol oynarlar. Hastalarda tümör baskılayıcı von Hippel Lindau (VHL)

geninin tespit edilmesi tedavisinde çığır açmıştır. Bu çeşit böbrek kanserli hastaların %90'ında

VHL geninde mutasyon tespit edilmiştir. Bu mutasyon sonunda tümör baskılayıcı VHL geni

susturulur, hipoksi ile indüklenen faktör (HIF) birikir ve böbrek tümörleri ortaya çıkar.

BELİRTİLER

Böbrek tümörleri ekseriyetle büyük kitle haline gelmeden belirti vermezler. Evvelden böbrek

kanserleri için klasik üçlü olarak bilinen böğür ağrısı, idrarda kanama ve karında ele gelen

kitle karşımıza daha az sıklıkla çıkmaktadır. Hastaların büyük çoğunluğu öteki nedenlerle

yapılan ultrasonografi yahut tomografi üzere tetkikler sırasında tesadüfen tespit edilmekte ve

teşhis edilmektedirler. Öteki belirtiler daha az olmakla birlikte ateş, kilo kaybı, anemiye

bağlı halsizlik, yahut yaygın hastalıkta hastalığın tutulduğu yere bağlı örneğin kemik

metastazlarında kemik ağrısı, akciğer metastazlarında öksürük üzere şikayetlerle gelebilirler.

Teşhis için en sık kontrastlı tomografi (BT) ve ultrasonografi kullanılmaktadır. Karın

bölgesinin manyetik rezonans (MR) ile görüntülemesi yahut PET-BT öbür tekniklerdir.

TEDAVİ

Erken evre kanserlerde kesin tedavi cerrahidir. Böbrek tümörü cerrahisinde çok ciddi

ilerlemeler kaydedilmiştir. Evvelden böbreğin açık ameliyatla büsbütün alınması standart

tedavi iken artık günümüzde laparoskopi yahut robotik cerrahi rutin olarak uygulanmaktadır.

Özellikle küçük boyutlu tümörlerde böbreğin tamamının alınması gerekmeyebilir. Böbrek

koruyucu cerrahi yapılan hastalarda sonuçlar radikal nefrektomi ile böbreğin total çıkarıldığı

hastalarla çabucak hemen birebirdir. Çok büyük olmayan tümörlerde yalnızca kitlenin etrafında

temiz bir alan bırakarak çıkarılması durumunda böbreği korumak mümkündür. Metastatik

böbrek kanserlerinde de tümörlü böbreğin çıkarılması hastanın hayatına önemli katkı

sağlayabiliyor.

Son vakitlerde metastatik böbrek hücreli kanserlerin tedavisinde kıymetli ilerlemeler

yaşanmaktadır. İleri evre hastalıkta akıllı molekül ilaçlar (tirozin kinaz inhibitörleri) denen

ajanlar sayesinde uzun devir ömür müddetleri sağlanması mümkün hale gelmiştir. Tirozin

kinaz inhibitörleri (sunitinib, pazopanib, sorafenib ve aksitinib) tıpkı vakitte tümör

damarlanmasını, yeni damar oluşumunu da bozuyor ve tümörün büyümesini ve daha çok

yayılmasını engellerler. Çoklukla tümör boyutunda küçülme olmaksızın büyümesini

engelleyerek tesirlerini gösteriyorlar. Birtakım durumlarda çok sık olmamakla birlikte tümörde

gerileme sağlanabilmektedir. Belirli bir müddet sonunda bu ilaçlara karşı bir direnç gelişmekte ve

artık etkisiz hale gelmektedirler. Bu durumda ikinci ve üçüncü basamakta mTOR inhibitörleri

devreye girer. Aksitinib ismi verilen başka bir tirozin kinaz inhibitörü ilaç da ülkemizde ikinci

basamak ve sonrasında onaylıdır.

Dünyada artık immünoonkoloji çağı yaşanmaktadır. Böbrek tümörleri de bundan nasibini

almıştır. Böbrek tümörlerinde anti-PD- 1 casuslar immün sistem üzerinden tesir ederler.

Avrupa ve Amerika'da artık ikinci basamak tedavide standart olarak kullanılmaktadırlar

(nivolumab, pembrolizumab). Bu ilaçların ülkemizde ruhsatları ve geri ödemesi henüz

olmadığından hastaların ulaşması kolay değildir.

Başa dön tuşu