Böbrek taşları, böbreklerin idrar toplama yapılarının içinde oluşan mineral ve tuzlardan oluşan sert birikintilerdir. Böbrek taşları idrar ölçüsünde azalma olduğunda, taş oluşumunu engelleyen unsurların azlığında yahut idrarda taş oluşturan unsurların fazla olduğu durumlarda oluşur. Gereğince su/sıvı tüketmemeye bağlı idrar ölçüsünün az olması, böbrek taşı oluşumu için en kıymetli risk faktörüdür. Gün içerisinde gereğince sıvı almamak, genetik faktörler, aile hikayesi, yaş, cinsiyet, ırk, az hareket yahut hareketsizlik ve diyet üzere faktörlerin taş oluşum riskini artırdığı bilinmektedir. Aşağıdaki durumlarda böbrek ve idrar yolu taş sıklığının arttığı bilinmektedir:
-
Böbreklerdeki ve/veya idrar yolundaki yapısal bozukluklar: at nalı böbrek, üreteral darlık
-
Ailede böbrek taşı öyküsü
-
Hipertansiyon ve diyabet
-
Hiperparatiroidizm
-
Şişmanlık ve hareketsiz hayat üslubu.
-
Sıvı alımının azlığı
-
İdrarda sitrat eksikliği
-
Sistinüri ismi verilen doğuştan var olan birtakım metabolik hastalıklar
-
İlaçlar (aşırı dozda kalsiyum ve D vitamini takviyeleri)
-
Sıcak iklimlerde daha sık görülür
Böbrek taşında tedavi metotları nelerdir?
Özellikle şiddetli ağrı ve tıkanıklığı neden olmayan taşların bol sıvı alımı, ağrı kesici ve idrar kanalını genişleten ilaçların kullanımıyla düşmesi için beklenebilir. Bekleme mühleti 6 haftadan daha uzun olmamalıdır.
Ekstrakorporeal şok dalgası litotripsi (ESWL): ultrasonik şok dalgaları taşı parçalamak için taşın üzerine yönlendirilir. Taş parçacıklarının daha sonra bol su tüketimiyle birlikte tabiatıyla düşmesi beklenmektedir.
Perkütan nefrolitotomi (PCNL): Büyük taşlar (> 2 cm), geyik boynuzu taşı ve ayrıyeten sistin taşları için kullanılır. Süreç sırasında nefroskop ismi verilen alet kullanılarak böğür kısmından yaklaşık 1 santimetrelik bir kesi ile böbrek toplayıcı sistemine girilir. Taşlar özel taş kırma aygıtları kullanılarak kesimlere ayrılarak çıkarılır.
Üreterorenoskopi: Üreterdeki taşların tedavisi için uygulanan bir cerrahi tekniktir. Taşlar lazer kullanılarak kırılır ve temizlenir.
Retrograd Intrarenal Cerrahi (RIRS): Üreterin üst kısmındaki yahut böbrekteki 2 cm.den daha küçük taşların tedavisi için kullanılır. Bu cerrahi teknikte de taşların parçalanması için lazer kullanılır.
Açık cerrahi: nadiren gereklidir ve ekseriyetle karmaşık hadiseler yahut üsttekilerin hepsinin başarısız olduğu şahıslar için uygulanabilir.
