“Sistit” ismi verilen kolay bir mesane enfeksiyonu ya da “piyelonefrit” ismi verilen önemli böbrek enfeksiyonu biçiminde karşımıza çıkabilir.
İdrar yolu enfeksiyonları ve “asemptomatik bakteriüri” ismi verilen idrarda bakteri bulunmasına karşın şikayetlerin olmaması durumu gebelikte sık görülür. Bayanlarda esasen idrar yolu enfeksiyonlarına bir yatkınlık vardır ve asemptomaik bakteriüri saptanan bayanların %20-40’ında gebelikte piyelonefrit gelişir.
Gebelikte gerçekleşen fizyolojik değişiklikler idrar yolu enfeksiyonu gelişme riskini arttırır!
Açık sarı rengi ve kendine has kokusu ile idrar, bakteri ve öteki enfeksiyon etkenlerini barındırmayan bir sıvıdır. Bu özelliğini devamlı üretilen idrar, “üreter” ismi verilen böbrek kanallarının hareketi sayesinde idrar akımının devamlı aşağıya gerçek olması ve mesanenin özel yapısı sayesinde idrarın geri akımını engelleyen kapak düzeneğine borçludur. Bu sistemler gebelikte ortaya çıkan mekanik ve hormonal değişiklikler nedeniyle bozulur. Gebelikte üretimi artan ve “progesteron” ismi verilen hormon düz kasları gevşeterek üreterin hareketlerini yavaşlatır ve mesanedeki kapak sistemini bozar. Gebeliğin erken devirlerinde progesteron tesiri ile, geç devirlerinde ise büyüyen rahmin yarattığı baskı ile idrar yollarında genişleme ve idrar akımında duraklama oraya çıkar. Ayrıyeten mesanenin tam boşaltılamaması sonucu bekleyen idrarda bakterilerin çoğalması kolaylaşır.
Mesaneye ulaşan bakteriler hiçbir belirti vermeyebilirler!
Gebelerin %10’unda görülen ve asemptomatik bakteriüri ismi verilen bu durum tedavi edilmediği takdirde kolay bir sistit ya da ilerlediği durumlarda daha önemli olan piyelonefrit ortaya çıkabilir.
İdrar yolu enfeksiyonundan şüphelenildiğinde çabucak doktora başvurulmalıdır!
-
İdrarda yanma ve ağrı
-
Sık idrar yapma ya da acil idrar yapma ihtiyacı
-
Kötü kokulu ya da bulanık idrar
-
İdrarda kanama
-
Kasık ağrısı
-
Genital bölgede baskı hissi
-
Yan ağrısı ve ateş yüksekliği
Gebeliğin birinci üç ayık periyodunda idrarda bakteri araştırılmalıdır!
Gebelikte ortaya çıkan idrar yolu enfeksiyonları erken doğuma ve düşük doğum ağrılığına neden olabilir; bebeğin motor ve zihinsel gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle birinci üç aylık gebelik periyodunda şikayeti olsun olmasın tüm hamilelerin idrar yolu enfeksiyonu açısından idrar tahlili ve idrar kültürü yapılarak taranması önerilir.
Asemptomaik bakteriüri taramasında 24 saat orta ile alınmış ardışık iki idrar kültüründe yahut kateter ile alınmış tek bir idrar kültüründe manalı sayıda bakteri üremesi olması idrar yolu enfeksiyonu açısından manalıdır.
Uygun ilaç tedavisi riski %90 oranında azaltır!
Piyelonefrit ekseriyetle önlenebilir bir durumdur. Gebeliğin birinci üç aylık periyodunda hiçbir şikayet olmasa dahi idrar tahlili ve idrar kültürü yapılması ve bakteri tespit edildiğinde uygun ilaç ile 3-7 günlük tedavi uygulanması sistit ve piyelonefrit üzere daha önemli enfeksiyonların gelişmesini önler. Tedaviden 2 hafta sonra idrar tahlili ve idrar kültürü tekrarlanmalı ve bakterinin büsbütün temizlendiğinden emin olunmalıdır. Şikayetlerin geçmediği ya da tekrarladığı durumlarda ek tedaviler uygulanabilir. Tekrarlayan enfeksiyon varlığında idrar yollarında doğumsal anatomik bozukluklar ve taş hastalığı araştırılması gerekir.
Yeterli tedavi edilmeyen sistit, piyelonefrite; tedavi edilmeyen piyelonefrit ise böbrekte apse ve “sepsis” ismi verilen kan zehirlenmesi üzere hayati risk oluşturan klinik tablolara neden olabilir. Basit bir sistit durumunda ayaktan tedavi kâfi iken, daha önemli olan piyelonefritte ise hastaneye yatırılarak tedavi verilmesi gerekir.
Gebelik öncesinde tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu hikayesi olan bayanlarda her cinsel bağ sonrası tek doz önleyici ilaç tedavisi önerilebilir.
İdrar yolu enfeksiyonu için bitkisel ilaçlar kullanılmamalıdır!
Gebelikte saptanan idrar yolu enfeksiyonu tedavisinde bitkisel ilaç kullanımı ile ilgili kâfi bilimsel data bulunmamaktadır. Gebelikte kullanılan ilaçlar bebeğe ziyan verme ihtimali olmayan ilaçlardır ve kesinlikle tabip önerisi ile kullanılmalıdır. Gebelikte bitkisel ilaç kullanılması önerilmez.
Gebelikte idrar yolu enfeksiyonu önlenebilir bir durumdur!
-
Günde 2-3 litre su tüketilmelidir
-
Sık tuvalete gidilmeli, idrar bekletilmemeli ve büsbütün boşaltılmalıdır
-
Vücut direncinin arttırılması için zerzevat, meyve üzere vitamin açısından varlıklı besinler tüketilmelidir
-
Şekerli sıvılardan uzak durulmalıdır
-
Tuvalet sonrası paklık düzgün yapılmalıdır
-
Tuvalet sonrası paklık arttan öne gerçek değil, önden geriye hakikat yapılmalıdır
-
Cinsel münasebet öncesi ve sonrasında idrar kesesi boşaltılmalıdır
-
İdrar yolu enfeksiyonu varlığında cinsel bağlantıdan uzak durulmalıdır