- Böbrek Çıkışı Darlığı (Üretero-pelvik Bileşke darlığı-UP Darlık)
Böbreğe gelen kan süzülerek atık hususlar idrara dönüştürülür ve oluşan bu idrar böbreğin orta kısmında bulunan havuzcuktan (böbrek pelvisi) idrar kanalı (üreter) aracılığı ile idrar kesesine gönderilir. Havuzcuk ile kanalın birleşim yerinde olan darlıklara böbrek çıkışı darlığı- UP darlık denir. Böbreğin doğumsal kusurları içinde en sık görülendir. Çoğunlukla birleşim yerinde kas gelişiminin yetersiz olması suçlanır. Bununla birlikte birleşim yerine dışarıdan baskı yapan faktörler de (anormal damar yapıları gibi) neden olarak karşımıza çıkabilir. Sonuç olarak böbrek içinden aşağıya gerçek, kanaldan idrar kesesine gönderilmesi gereken idrar rahatça boşalamadığı için böbrek şişer ve büyür.
- Belirtiler, Bulgular ve Teşhis
Henüz anne karnında rutin gebelik takibi yapılırken, denetim ultrasonografilerde bebek böbreğinin genişlemiş olduğu farkedilebilir. Bilhassa son 3 aylık periyotta daha kolay farkedilebilen bu bulgu, günümüzde böbrek çıkışı darlıklarının en sık teşhis edildiği durum haline gelmiştir. Elbetteki fötüs böbreğinin şişmesine neden olan idrar reflüsü üzere öbür hastalıklar da vardır. Fakat böbreği genişlemiş olan bebeklerde başka ihtimallerin de gözönünde bulundurularak yapılan doğum sonrası tetkiklerinde, en sık karşımıza çıkan bozukluk böbrek çıkışı darlığıdır.
Doğum öncesi farkedilmeyen çocuklarda, bebeklik çağında yüksek ateşle seyreden idrar yolu enfeksiyonları, idrarda kanama, karında şişlik olması ile böbrek çıkışı darlığından kuşku edilebilir. Daha ileri yaşlarda karın ağrısı, böğür ağrısı ve sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları görülebilir. Böbrek içinde rahatça atılamayan idrar bulunması nedeni ile bu hastalarda böbrek taşı oluşum riski de artmıştır.
Şüphe olan durumlarda birinci yapılması gereken radyolojik kıymetlendirme böbrek ultrasonografisidir. Çıkış darlığının şiddetine nazaran hafif, orta ya da ileri derecede genişleme formunda (hidronefroz) bir sonuç alınabilir. Darlık şiddetinin daha objektif olarak anlaşılması ve tedavide ne yapılacağına karar verilmesi için böbrek sintigrafisi gereklidir. Toplardamar yolu ile verilen bir unsurun böbrekten geçişi esnasında elde edilen imajlar yardımı ile, darlık varsa şiddeti ve böbreğin işlevi hakkında bilgi sahibi olunur.
Böbrek çıkışına dıştan bası kuşkusu olan durumlarda (damar basısı gibi), eşlik eden diğer doğumsal kusurların (atnalı böbrek gibi) varlığından kuşku edildiğinde Manyetik Rezonans Görüntüleme faydalı olabilir.
- Tedavi
Hafif ya da orta şiddetli darlıklarda takip yapılabilir. Bilhassa yenidoğan periyodunda teşhis konulduysa büyüme ve gelişme ile, darlık olan bölgede düzelme beklentisi vardır. Takip edilecek olanlara, darlığın şiddetine nazaran aralıklar ile ultrasonografi ve sintigrafi yapılması planlanır. Birinci teşhis anında ileri derecede böbrek büyümesi ve şişmesi olanlara, sintigrafide böbrek içinden kanala atılımın ileri derecede uzamış olduğu ve böbrek işlevinde önemli bir azalmanın olduğu olgulara cerrahi olarak düzeltme tavsiye edilir. Cerrahide temel gaye, böbrek çıkışı ve kanal bileşkesini genişletecek formda düzeltmek (piyeloplasti) ve varsa dıştan basıyı bertaraf etmektir. Bu ameliyat açık, laparoskopik ya da robot yardımlı laparoskopik prosedürler ile yapılabilir. Yalnızca endoskopi ile idrar kanalı içinden girilerek dar kısmın içeriden kesilerek açılması halinde bir alternatif daha vardır, lakin bu usul her hasta için uygun değildir.
