Böbrek taşı hastalığı, toplumda her 11 bireyden birini etkileyen bir hastalıktır. 70 yaşına kadar erkeklerin %19’u bayanların ise %9’u bu hastalıkla karşı karşıya kalabilir. Hastalığın tedavisinde ise birçok seçenek bulunmakla birlikte çoklukla hastanın durumuna, taşın yerine ve büyüklüğüne nazaran bir planlama yapılır. Böbrek taşının tekrarlama riskini en aza indirmenin yolu,yaşam usulü değişikliği ve sağlıklı beslenme tertibi oluşturmaktan geçiyor. Üroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Abdullah Gedik, 8 Mart Dünya Böbrek Günü öncesi, böbrek taşı oluşumu riskini en aza indirmenin 7 yolu hakkında bilgi verdi.
1- İçtiğiniz su ölçüsünü artırın
Günlük olarak alınması gereken sıvı ölçüsü, şahsa ve iklime nazaran değişiklik gösterir. En doğrusu, günde 1.5- 2 litre idrar çıkışını sağlayacak ölçüde sıvı tüketimidir. Fakat sıvı alımı günün her saatine yayılmalı belirli bir kısmında fazla tüketilmemelidir. Her saat başı bir bardak su, en pratik ve ülkü olanıdır. Bilhassa yemeklerde 2 saat kadar sonra 2 bardak su içilmelidir..
2- Yürüyüş ve egsersiz yapın
Büro memurlarında taş oluşum riski artmaktadır. Bu nedenle böbrek taşlarından korunmada günlük antrenmanlar taş oluşumunu engellemede tesirli rol oynamaktadır Böbrek taşı oluşum riskini artıran kıymetli öbür bir faktör obezitedir. Bu nedenle kilo sorunu yaşayan bireyler, bireye özel beslenme programları ile ülkü kilo düzeylerine ulaşmalıdır.Bu doğrultuda sıhhatsiz diyetlerden kaçınmak gerekir. Yüksek tansiyon da hastalar için taş oluşum riskini artırır. Hipertansiyon hastalarının ilaçlarını sistemli olarak kullanmaları ve tuz alımlarını sonlandırmaları değerlidir.
3- Taze sıkılmış meyve suları tercih edin
Evde yapılan limonata ve taze sıkılmış portakal, mandalina ve greyfurt suyu üzere C vitamini içeren meyve suları böbrek taşı oluşumunu engelleyecek içeceklerdir. Bu içeceklerde taş oluşumunu engelleyen inhibitör denilen ve sitrat istikametinden güçlü bir husus vardır. Bedende sitratın eksik olması taş oluşma riskini artırır. Bu nedenle bu tıp içeceklerin çokça tüketimi çok kıymetlidir. Lakin hazır ve kutulanmış olarak sıkılan meyve suları ile greyfurt suyu önerilmemektedir.
4- Lif içeriği yüksek olan besinler yiyin
Beslenme sisteminde besin çeşitliliği olmalıdır. Tek bir besinin fazla tüketiminden kaçınılmalıdır. Lif içeriği yüksek besinler tercih edilmelidir. Zira lifli besinlerden yoksul olan beslenme sonucu oluşan kabızlık, taş oluşumunu da hızlandırmaktadır. Lif oranı yüksek sebzeler, meyveler ve kuru baklagiller üzere besinler kabızlığı pürüzler. Lifli besinler, besinlerin bağırsaktan geçiş sürecini kısaltır ve münasebetiyle taşların değerli bir kısmını oluşturan oksalat’ın emilimini azaltır.
5- Protein içerikli besin tüketimini sınırlayın
Hayvansal proteinlerin tüketimi azaltılmalıdır. Kırmızı et, sakadat, tavuk üzere hayvansal besinlerin fazla ölçüde alınması, taş oluşum riskini artırır. Bu nedenle protein alımı, ferdî olarak yanlışsız hesaplanmalıdır. Günlük beslenme programında hayvansal ve bitkisel protein tüketimi dengelenmelidir. Bir öğünde fazla ölçüde hayvansal protein tüketilirse, öteki öğünde zerzevat tercih edilerek istikrar sağlanmalıdır. Genel olarak bireylerin protein kısıtlaması yoksa 70 kg olan bir birey, günlük 70 gram protein tüketebilir.
6- Tuz kullanımına dikkat
Yiyecekler az tuzlu olmalıdır. Fazla tuz tüketimi barsaklardan kalsiyum emilimini artırır. Bu da böbreklere daha fazla ölçüde kalsiyumun gelmesine neden olarak, taş oluşum riskinin artmasına neden olur. Bu nedenle çok tuzlu besinler tüketilmemelidir. Genetik olarak taş oluşumuna yatkın bireylerin günlük tuz tüketimi 3 – 5 gram (yaklaşık bir çay kaşığı) olmalıdır. Günlük beslenmede; zerzevat, meyve ve ekmekte tuz olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle zerzevat yemekleri ekstra tuz ek edilmeden yapılmalıdır
7- Taş riski oluşturan besinleri sonlandırın
Böbrekte taş oluşumu istikametinden en riskli unsurlardan biri de oksalattır. Bu nedenle günlük beslenmede oksalattan varlıklı besinlerin çıkartılması gerekir. Böbrek taşı hastaları kimi besinlerin tüketimini sınırlandırmalıdır.
İçecekler: Çay, kahve ve alkol…
Sebzeler: Ispanak, pazı, pancar, bamya, mısır, taze fasulye, patates, domates, soya, maydanoz, dereotu, ebegümeci, roka, tere otu…
Meyveler: İncir, ahududu, kırmızı erik, çilek, böğürtlen, kuş üzümü…
Kuruyemişler: Ceviz, fındık, badem, yer fıstığı…
Susam, çikolata, kakao, hardal, soya…
Düzenli tabip denetimi önemli
Böbrek taşı hastalığı genetik geçiş özelliği gösteren ve tekrarlayıcı özelliğe sahip bir hastalıktır. Bu nedenle bütün önleyici önlemlerin alınmasına karşın taşın tekrar oluşma riski vardır. Taş hastalarında kalıcı böbrek hasarının oluşmasını önlemek için tertipli üroloji denetimi yapılması gereklidir.
